Sayt test rejimida ishlamoqda

Усманова Шоира Равшанбековна
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Тубулоинтерстициал буйрак шикастланган беморларда сурункали генераллашган пародонтитнинг патогенетик жихатлари ва уларнинг диагностикаси ва прогнози», 14.00.25-Клиник лобаратор ва функционал диагностика, 14.00.21-Стоматология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.2.DSc/Tib437.
Илмий маслаҳатчилар: Хаджиметов Абдугафур Ахатович, биология фанлари доктори, профессор; Камилов Хайдар Пазилович, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент Давлат стоматология институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент тиббиёт академияси, DSc.04/30.12.2019.Tib.30.02.
Расмий оппонентлар: Арипов Орифжон Абдумаликович, тиббиёт фанлари доктори, доцент; Амануллаев Рустам Азимжанович, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Ишигов Иброхим Агаевич, тиббиёт фанлари доктори, профессор (Қозоқ-Турк университети).
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат тиббиёт институти
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: сурункали генералашган пародонтитнинг клиник кечишига буйракларнинг тубулоинтерстициал тизимининг функционал бузилиш хусусиятлари ва пародонтал касалликларнинг ривожланишини ташхислашда буйрак шикастланишининг маркерларини ташхислашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
сурункали буйрак касаллигида пародонт тўқималарининг яллиғланиш ва дегенератив касалликлари, шунингдек, оғиз бўшлиғи шиллиқ қавати, лаблар касалликлари билан хастланган беморларда сўлакдаги лизоцим даражасининг пасайиши оғиз бўшлиғида патоген микрофлоранинг ҳимоя гуруҳлари сусайиши исботланган;
сурункали буйрак касаллиги билан боғлиқ бўлган пародонтит касалликларида оғиз суюқлигида яллиғланишга қарши интерлейкин-1, интерлейкин-6, интерлейкин-8 миқдорининг кўпайиши пародонт тўқималарида ва оғиз бўшлиғи шиллиқ қаватида яллиғланиш деструктив жараёнларни фаоллаштириши исботланган;
пародонтда яллиғланишнинг фаоллашиши организмдаги тизимли жараёнлар билан узвий боғлиқлиги, юқори даражадаги инсулин, яллиғланишга қарши цитокинларнинг ёғ тўқималарининг адипоцитлари, шу жумладан, интерлейкин-1, интерлейкин-6 томонидан синтезининг кучайиши, сурункали генераллашган пародонтит яллиғланишга қарши цитокинларнинг паст даражаси исботланган;
буйракларнинг тубулоинтерстициал тизими касаллиги бўлган беморларда гипокалцемияда қонда суяк тўқималарининг метаболизми маркерлари даражасининг ошиши, гипокалцемия паратироид гормонининг бироз кўтарилиши, қон зардобида фосфор даражасининг пасайиши, буйракнинг тубулоинтерститиал шикастланишининг сезгир белгиси сўлак, қон ва сийдикдаги лизоцим, липокалин, цистатин ҳамда лактоферрин фаоллигини ўзгаришига боғлиқлиги исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Тубулоинтерстициал буйрак шикастланган беморларда сурункали генераллашган пародонтитнинг патогенетик жихатлари, уларнинг диагностикаси ва башоратлаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
тубулоинтерстициал буйрак шикастланган беморларда сурункали генераллашган пародонтитнинг патогенетик жихатлари, уларнинг диагностикаси ва башоратлаш бўйича олинган илмий натижалар асосида ишлаб чиқилган «Сурункали умумий пародонтитда эндотелиал дисфункция ва неоангиогенезнинг лаборатория маркерларининг ўрнини баҳолаш» номли услубий тавсиянома тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2022 йил 27 майдаги 8н-з/256-сон маълумотномаси). Мазкур услубий қўлланма сурункали умумий пародонтитда эндотелиал дисфункция ва неоангиогенезнинг пародонт тўқималарнинг яллиғланиш ҳамда дистрофик касалликларидан, шунингдек оғиз бўшлиғи шиллиқ қаватининг салбий таъсирини олдини олиш ва профилактик чора-тадбирларни ишлаб чиқиш имконини берган;
тубулоинтерстициал буйрак шикастланган беморларда сурункали генераллашган пародонтитнинг патогенетик жихатлари, уларнинг диагностикаси ва башоратлаш бўйича олинган илмий натижалар асосида ишлаб чиқилган «Саливар кўрсаткичлар бўйича эндотелиоцит дисфункциясининг эрта бузилишларини прогноз қилиш» номли услубий тавсиянома тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2022 йил 27 майдаги 8н-з/256-сон маълумотномаси). Мазкур услубий қўлланма текширилган беморларда сўлакдаги лизоцим даражасининг пасайиши оғиз бўшлиғида патоген ва оппортунистик микрофлоранинг пайдо бўлиш эҳтимоли ошиши ва ундаги микрофлоранинг ҳимоя гуруҳлари пасайиши ва профилактик чора-тадбирларни ишлаб чиқиш имконини берган;
тубулоинтерстициал буйрак шикастланган беморларда сурункали генераллашган пародонтитнинг патогенетик жихатлари, уларнинг диагностикаси ва башоратлаш бўйича олинган илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Тошкент тиббиёт академияси кўп тармоқли клиникаси нефрология бўлими ва Тошкент шаҳридаги 4-сонли стоматология поликлникасининг клиник амалиётига жорий қилинган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2023 йил 9 январдаги 08-42428-сон маълумотномаси). Олинган илмий натижаларнинг амалиётга жорий қилиниши буйракларнинг тубуло-интерстициал тизими хасталиги бўлган беморларда гипокалциемия негизида қонда суяк тўқималарининг метаболизми маркерлари даражасининг ошиши, гипокалциемия паратироид гормонининг бироз кўтарилиши, қон зардобида фосфор даражасининг пасайиши, буйракнинг тубулоинтерстициал шикастланишининг сезгир белгиси сўлак, қон ҳамда сийдикдаги лизоцим, липокалин, цистатин ва лактоферрин фаоллигини олдини олиш учун мутаносиблаштирилган терапияни ишлаб чиқиш имконини берган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish