Убайдуллаев Нуриддин Тохир ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида еълон
И. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Талабаларда ўзини ўзи бошқаришнинг ижтимоий-психологик хусусиятлари», 19.00.05 – Ижтимоий психология. Етнопсихология (психология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.4.PhD/P316.
Илмий раҳбар: Халилова Наргиза Икромалийевна, психология фанлар доктори (DSc), доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат педагогика университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат педагогика университети, PhD.03/30.12.2021.P.26.02.
Расмий оппонентлар: Қодиров Умарали Дустқобилович, психология фанлари доктори, профессор; Лутфуллаева Нигора Халимбауевна, психология фанлари номзоди, доцент.
Йетакчи ташкилот: Тошкент давлат шарқшунослик университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
ИИ. Тадқиқотнинг мақсади талабалик даврида ўзини ўзи бошқапишнинг тизимли намоён бўлишини белгилаб берувчи ижтимоий-психологик омиллап асосида бу жараёнга таъсип кўрсатишнинг амалий усулларини такомиллаштириш бўйича таклифлар ишлаб чиқишдан иборат.
ИИИ. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
шахсда оъзини оъзи бошқаришнинг рефлексив компонентлари намоён боълишига коъра, оъз фаолиятини режалаштириш, тафаккур мослашувчанлиги, оъзини оъзи назорат қилиш қобилиятларининг оъзаро интеграциялашуви натижасида «Идеал Мен»нинг психологик детерминацияланишуви устувор характерга ега еканлиги далилланган;
оъқув фаолиятида хулқ-атворни бошқариш компонентларига устуворлик берилиши натижасида қадриятлар тизимида англанган ижтимоий таъсир механизмлари (норма, ахлоқ, установка) шахснинг оъз-оъзига боълган муносабатида ифодаланиши орқали шахсий ижтимоий идентификациянинг ривожланиши асосланган;
шахсда ирода кучининг локализациясига коъра, емоционал соҳани реалистик тафаккур таъсирида назорат қилиниши туфайли ҳулқ-атворда оъзини оъзи бошқаришнинг «ижтимоий», «фикрловчи» типлари устувор еканлиги далилланган;
талабаларнинг хулқ-атворида оъзини оъзи бошқариш коъникмасини ривожлантириш учун ижтимой жараёнларда оъзини оъзи емоционал назорат қилиш зарурлигига коъра «психик десенсибилизация» ҳолатини шахс хусусиятлари билан интегратив фаоллаштириш муҳимлиги далилланган.
ИВ. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Талабалик даврида оъзини оъзи бошқаришнинг ижтимоий-психологик хусусиятларига оид муаммони тадқиқ етиш натижасида:
шахсда оъзини оъзи бошқаришнинг рефлексив компонентлари намоён боълишига коъра, оъз фаолиятини режалаштириш, тафаккур мослашувчанлиги, оъзини оъзи назорат қилиш қобилиятларининг оъзаро интеграциялашуви натижасида «Идеал Мен»нинг психологик детерминацияланишуви устувор характерга ега еканлигини далиллашга доип хулосалар Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2022 йил 21 ноябпдаги ПМ-18-сон буйрйғи билан «Онтогенез психологияси ва дифференсиал психология» модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2022 йил 21 ноябпдаги ПМ-18-сон маълумотномаси). Натижада талабалик даврида ҳулқ-атворда ўзини ўзи бошқаришнинг “режалаштириш”, “моделлаштириш”, “дастурлаштириш” каби компонентларининг устувор характерга ега еканлигини таҳлил етишга шароит яратилган;
оъқув фаолиятида хулқ-атворни бошқариш компонентларига устуворлик берилиши натижасида қадриятлар тизимида англанган ижтимоий таъсир механизмлари (норма, ахлоқ, установка) шахснинг оъз-оъзига боълган муносабатида ифодаланиши орқали шахсий ижтимоий идентификациянинг ривожланиши асосланилганига доир хулосалар Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2022 йил 21 ноябпдаги ПМ-18-сонли буйрйғи билан «Педагогик пcихология» модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2022 йил 21 ноябпдаги ПМ-18-сон маълумотномаси). Натижада турли олий таълим муассасалари талабаларининг хулқ-атворида ўзини ўзи бошқаришнинг шаклланиши, шахс типлари екстерналлик ва интерналлик билан боғлиқлик жиҳатлари асосида тавсиялар ишлаб чиқилган;
шахсда ирода кучининг локализациясига коъра, емоционал соҳани реалистик тафаккур таъсирида назорат қилиниши туфайли ҳулқ-атворда оъзини оъзи бошқаришнинг «ижтимоий», «фикрловчи» типлари устувор еканлиги далилланган маълумотлар Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2022 йил 21 ноябпдаги ПМ-18-сон буйрйғи билан «Педагогик психология» модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2022 йил 21 ноябпдаги ПМ-18-сон маълумотномаси). Натижада талабалик даврида ўзини ўзи бошқаришда иродавий ўзини ўзи бошқариш ва шахс типлари билан боғлиқлигини аниқлаш ҳамда шахсда ўзини ўзи бошқаришнинг намоён бўлиши ва танланишининг таркибий компонентларини таҳлил қилиш имконияти оширилган;
талабаларнинг хулқ-атворида оъзини оъзи бошқариш коъникмасини ривожлантириш учун ижтимой жараёнларда оъзини оъзи емоционал назорат қилиш зарурлигига коъра «психик десенсибилизация» ҳолатини шахс хусусиятлари билан интегратив фаоллаштириш муҳимлиги далилланган маълумотлар Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2022 йил 21 ноябпдаги ПМ-18-сон буйрйғи билан «Психокоррексия» модулига киритилган (Тошкент давлат педагогика университети ҳузуридаги Психология ўқув-илмий марказининг 2022 йил 21 ноябпдаги ПМ-18-сон маълумотномаси). Натижада талабалик даврида ўзини ўзи бошқаришнинг етакчи компонентларига асосланиб, шахс соҳасига коррексион-ривожлантирувчи таъсир кўрсатишнинг амалий имкониятлари кўрсатиб берилган.
