Каримова Наргиза Икрамовнанинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертасияси ҳимояси ҳақида еълон

И. Умумий маълумотлар:
Диссертасия мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража берадиган фан тармоғи номи): “Ўзбекистонда махсус таъм берувчи воситалар ва зираворлар савдоси тарихи (қадимги даврдан ҳозирги кунгача)”, 07.00.01 – Ўзбекистон тарихи (тарих фанлари).
Диссертасия мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.1.PhD/Tar614.
Илмий раҳбар: Кобзева Олга Петровна, тарих фанлари доктори, профессор.
Диссертасия бажарилган муассаса номи: Жиззах давлат педагогика университети
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Қарши давлат университети. PhD.03/27.02.2021.Tar.70.05. 
Расмий оппонентлар: Мавлонов Ўктам Махмасобирович, тарих фанлари доктори, профессор, Бўрийев Очил , тарих фанлари номзоди, профессор.
Йетакчи ташкилот: Самарқанд давлат университети.
Диссертасия йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
ИИ. Тадқиқотнинг мақсади Ўзбекистонда махсус таъм берувчи воситалар ва зираворлар савдоси тарихини қадимги даврдан ҳозирги кунгача ёритиб беришдан иборат.
ИИИ. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат: 
маҳаллий тарихшуносликда Марказий Осиё минтақасида қадимги ва ўрта асрларда, Ўзбекистоннинг янги ва енг янги даврида махсус таъм берувчи воситалар ва зираворлар савдосининг пайдо бўлиши, шаклланиши ва ривожланишининг асосий босқичлари И давр: милоддан аввалги 3-мингйиллик - милоддан аввалги 1-мингйиллик Шарқ, жумладан, Марказий Осиёнинг қадимги сивилизасияларида махсус таъм берувчи воситалар ва зираворлар қўлланила бошланганлиги билан тавсифланади; II давр: ерамизнинг И-ИВ асрлари, қитъалараро зираворлар йўллари шаклланган; III давр: В - ХИV асрлар, Шарқ ва Ғарб мамлакатларида махсус таъм берувчи воситалар ва зираворлар савдосига ихтисослашган шаҳарлар ва бозорларнинг шаклланиши; IV давр: ХVI - ХХ асрлар, махсус таъм берувчи воситалар ва зираворлар ташиш учун денгиз йўлларининг шаклланиши, уларга егалик қилиш учун кучларнинг мустамлакачилик кураши, синтетик махсус таъм берувчи воситалар ва зираворлар пайдо бўлиши билан тавсифланади; В давр: ХХ аср охири - ХХИ асрнинг биринчи чораги жаҳон бозорларида махсус таъм берувчи воситалар ва зираворларга бўлган талабнинг ортиши, уларнинг ассортиментининг кенгайиши, тиббиёт ва халқ табобатида ҳамда гастрономик туризмда фаол қўлланилиши билан белгиланганлиги асосланган;
махсус таъм берувчи воситалар ва зираворларнинг (Ҳиндихитой мамлакатларидан Ўрта Йер денгизигача) пайдо бўлиши, йетиштириш жойларининг жойлашуви, муҳим йўналишлари ва транспортировкаси комплекс равишда (Жанубий-Шарқий, Шарқий-Ғарбий, Жануби-Ғарбий) тадқиқ қилинди, Ўзбекистон ҳудуди махсус таъм берувчи воситалар ва зираворларни ишлаб чиқариш ва транспортировка марказининг асосий бўғини сифатида хизмат қилганлиги исботланган;
ХИХ аср охири - ХХ аср бошларида махсус таъм берувчи воситалар ва зираворлар (беда, дармин, қизилмия илдизи, хандон писта) савдосида Марказий Осиё хонликлари ва Туркистон ўлкаси йетакчи бўлганлиги ва халқаро савдода уларнинг улгуржи Гамбург бозорига (Германия) енг йирик йетказиб берувчилари бўлганлиги исботланди. Совет даврида Ўзбекистонда махсус таъм берувчи воситалар ва зираворларнинг улгуржи, чакана савдоси, дўкон ва омбор савдоси, бозорлардаги анъанавий савдони сиқиб чиқара олмади. Екин майдонларининг бир қисми пахта монокултурасига берилганига қарамай, уларнинг янги турлари (хантал, зизифора, соя, сафора, шакарқамиш) билан кенгайтирилган;
мустақиллик йилларида Жиззах, Самарқанд, Тошкент, Қашқадарё вилоятларида махсус таъм берувчи воситалар ва зираворлар ишлаб чиқариш йўлга қўйилгани ва кенгайтирилгани, ҳамда ҳудудий маҳаллий маҳсулотларни тўлдириш имконини берганлиги, шунингдек, Париж, Лондон, Санкт-Петербург, Москва, Ню-Ёркда ўзбек махсус таъм берувчи воситалар ва зираворларини сотиш бўйича савдо уйлари очилди ва гастрономик туризмнинг янги тури – Ўзбекистонда заъфарон ва лаванда плантацияларига саёҳатлар ташкил қилинишига хизмат қилганлиги далилланган.
ИВ. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Буюк Ипак йўлида махсус таъм берувчи воситалар вазираворлар савдоси тарихини ўрганиш бўйича илмий хулосалар ва таклифлар асосида:
махсус таъм берувчи воситалар ва зираворлар савдоси дастлаб Буюк Ипак йўлининг бир қисми бўлган. ХВИ асрдан бошлаб еса Жанубий, Шимолий, Ғарбий, Марказий Осиёни Шарқий Осиё билан боғлаган мустақил савдо йўлига айланган ва ўзбек хонликлари махсус таъм берувчи воситалар ва зираворлар савдоси бўйича воситачилик операсиялари марказига айланган. Махсус таъм берувчи воситалар вазираворлар савдоси тарихини ўрганишнинг илмий натижалари асосида Самарқанд давлат музей-қўриқхонаси билан ҳамкорликда “Буюк Ипак йўлида Марказий Осиё минтақаларида махсус таъм берувчи воситалар ва зираворлар йўналиши” харитасини тайёрлашда фойдаланилган (Самарқанд давлат музей-қўриқхонасининг 2021 йил 28 октабрдаги 315-сон маълумотномаси). Натижада ушбу харита сайёҳлар ва музейларга ташриф буюрувчилар учун експозиция тўплами сифатида тарихий-маданий меросни оммалаштиришга хизмат қилган;
Марказий Осиё минтақасида қадимги ва ўрта асрларда, Ўзбекистоннинг янги ва енг янги даврида махсус таъм берувчи воситалар ва зираворлар савдосининг пайдо бўлиши, шаклланиши ва ривожланишининг асосий босқичлари: И давр: милоддан аввалги 3-мингйиллик - милоддан аввалги 1-мингйиллик Шарқ, жумладан, Марказий Осиёнинг қадимги сивилизацияларида махсус таъм берувчи воситалар ва зираворлар қўлланила бошланганлиги билан тавсифланади; ИИ давр: милоднинг И-ИВ асрлари, қитъалараро зираворлар йўллари шаклланган; ИИИ давр: В - ХИВ асрлар, Шарқ ва Ғарб мамлакатларида махсус таъм берувчи воситалар ва зираворлар савдосига ихтисослашган шаҳарлар ва бозорларнинг шаклланиши; ИВ давр: ХВИ - ХХ асрлар, махсус таъм берувчи воситалар ва зираворлар ташиш учун денгиз йўлларининг шаклланиши, уларга егалик қилиш учун кучларнинг мустамлакачилик кураши, синтетик махсус таъм берувчи воситалар ва зираворлар пайдо бўлиши билан тавсифланади; В давр: ХХ аср охири - ХХИ асрнинг биринчи чораги жаҳон бозорларида махсус таъм берувчи воситалар ва зираворларга бўлган талабнинг ортиши, уларнинг ассортиментининг кенгайиши, Йевроосиё маконида турли халқлар маданий алоқаларининг яқинлашувида ва иқтисодиёт ривожида “Зираворлар йўли” муҳим савдо йўли бўлганлиги ҳақидаги маълумотлардан “Ўзбекистон тарихи” телеканали ишида, Ўзбекистон Республикаси давлат телевидениесининг “Ҳақиқат чорраҳасида” кўрсатувида фойдаланилди (Ўзбекистон Республикаси Миллий телерадиокомпанияси ва “Ўзбекистон тарихи” телеканалининг 2021 йил 6 сентабрдаги 02.40-1427-сон маълумотномаси). Натижада кенг жамоатчилик орасида махсус таъм берувчи воситалар ва зираворлар савдоси тарихига қизиқиш ортишига, уларнинг бу ҳақидаги билимларини бойитишга хизмат қилган; 
мустақиллик йилларида Жиззах, Самарқанд, Тошкент, Қашқадарё вилоятларида махсус таъм берувчи воситалар ва зираворлар ишлаб чиқариш йўлга қўйилгани ва кенгайтирилгани, ҳамда ҳудудий маҳаллий маҳсулотларни тўлдириш имконини берганлиги, шунингдек, Париж, Лондон, Санкт-Петербург, Москва, Ню-Ёркда ўзбек махсус таъм берувчи воситалар ва зираворларини сотиш бўйича савдо уйлари очилди ва гастрономик туризмнинг янги тури – Ўзбекистонда заъфарон ва лаванда плантасияларига саёҳатлар ташкил қилинишига Буюк Ипак йўлида махсус таъм берувчи воситалар ва зираворлар савдоси тарихини ўрганиш орқали тадбиркорлик фаолиятини ривожлантириш бўйича Ўзбекистон Республикаси Савдо-саноат палатаси, хусусан, Савдо-саноат палатаси ҳузуридаги “Доривор ва зиравор ўсимлик йетиштирувчиларни қўллаб-қувватлаш” бўлими фаолиятида фойдаланилган (Ўзбекистон Савдо-саноат палатасининг 2021 йил 8 октабрдаги 11/02-27-8373-сон маълумотномаси). Натижада келтирилган тарихий маълумотлар Тошкент вилояти Зангиота туманида ташкил етилган ёш тадбиркорлар учун ўқув дастурига татбиқ етилиб, зираворлар солинган хушбўй қопчалар тақдим етилган, флайерлар ишлаб чиқилган, барча ҳудудий филиалларда махсус таъм берувчи воситалар ва зираворлар савдоси тарихини ўрганиш орқали зираворлар, доривор ўсимликлар ва зираворларни йетиштириш стратегиясини шакллантириш ҳамда амалга оширишда восита бўлиб хизмат қиладиган тақдимот ўтказилган.