Жуманиёзова Дилноза Комиловнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон 

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Тошкент воҳаси тоғолди қишлоқ хўжалик экинлари нематодаларининг фаунаси ва динамикасининг қиёсий таҳлили», 03.00.06 – Зоология (биология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.2.PhD/B319.
Илмий раҳбар: Эшова Холиса Саидовна, биология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон миллий университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Қорақалпоқ давлат университети, PhD.03/30.12.2019.В.20.04.
Расмий оппонентлар: Аметов Якуб Идрисович, биология фанлари доктори, профессор; Бекмуродов Абдужаббор Саттарович, биология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Тошкент воҳаси тоғолди ҳудудлари қишлоқ хўжалик экинлари нематодаларининг замонавий тур таркибини аниқлаш, уларнинг илдиз ва илдиз атрофи тупроқ қатламларида тарқалиши, мавсумий динамикаси ҳамда ўсимликлар билан трофик муносабатларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Тошкент воҳаси тоғолди ҳудудлари қишлоқ хўжалик экинлари (помидор, помидор-олмазор, сабзи, кунгабоқар, буғдой ва улар атрофи табиий экотизим) илдиз ва илдиз атрофи тупроқларида фитонематодаларнинг 2 кенжа синф, 8 туркум, 32 оила, 60 авлодга мансуб 115 тури аниқланган; 
қишлоқ хўжалик экинлари нематодалари турларининг яшаш муҳитига ва ўсимликлар билан трофик муносабатларига кўра 5 та гуруҳга мансуб ҳаётий шакллари очиб берилган;
тоғолди ҳудудлари қишлоқ хўжалик экинлари нематодалар фаунаси ядросини Rhabditidae ва Cephalobidae оилаларига мансуб бактериотроф, микотроф ва паразит нематодалар ташкил этиши аниқланган;
экологик омиллар (ҳарорат, намлик) таъсирида фитонематодалар сонининг ўзгариш динамикаси хусусиятлари очиб берилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: 
Тошкент воҳаси тоғолди қишлоқ хўжалик экинлари нематодаларининг фаунаси ва динамикасининг қиёсий таҳлили юзасидан олинган илмий натижалар асосида: 
Тошкент воҳаси тоғолди қишлоқ хўжалик экинларида ихтисослашган паразит нематодаларнинг 6 та (Ditylenchus dipsasi, Nothotylenchus arcus, Helicotylenchus multicinctus, Helicotylenchus nannus, Pratylenchus pratensis Meloidogyne hapla) турининг тарқалганлиги аниқланган ва “Қишлоқ хўжалик ўсимликлари паразит нематодалари ва уларга қарши кураш чора тадбирлари” мавзусидаги тавсиянома ишлаб чиқилиб Ўсимликлар карантини давлат инспекциясининг ҳудудий бўлимлари амалиётига жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маҳкамаси Ўсимликлар карантини давлат инспекциясининг 2020 йил 03 сентябрдаги 1-24/ 1657-сон маълумотномаси). Натижада, ташқи карантин объекти бўлган нематодаларнинг ҳудудлараро тарқалишини олдини олиш бўйича профилактик чора тадбирларини ишлаб чиқиш имконини берган;
Тошкент воҳаси тоғолди қишлоқ хўжалик экинлари нематода фаунасига тегишли 8 туркум, 32 оила, 59 авлод, 50 турга мансуб 290 нусха нематода намуналари Республикада етакчи бўлган “Зоология коллекцияси” ноёб объектига киритилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академиясининг 2020 йил 22 сентябрдаги 4/1255-1961-сон маълумотномаси). Натижада, тоғолди ҳудудлари қишлоқ хўжалик экинлари нематода фаунасининг турлар таркибини аниқлаш, уларнинг тарқалиши ва динамик хусусиятларини баҳолаш ҳамда фитонематодалар бўйича маълумотлар базасини шакллантириш имконини берган;
тоғ олди ҳудудлари паразит нематодаларидан помидорда 28 та, сабзида 14 та, кунгабоқарда 19 та, буғдойда 24 та, дала четида 32 та ва боғ ораси экинларида 19 та тури тарқалганлиги аниқланган ва уларга қарши кураш чора-тадбирлари юзасидан ишлаб чиқилган амалий тавсиялар Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг ҳудудий бўлимлари амалиётига жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2020 йил 25 декабрдаги 04/029-4620-сон маълумотномаси). Натижада, қишлоқ хўжалиги маҳсулотларини етиштирувчи субъектлар томонидан экинларни экиш ва парваришлашда паразит нематодалар популятцияларини мониторинг қилиш ва уларга қарши самарали курашиш имконини берган.