Маккамбаев Пулат Абуталиповичнинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Ўзбекистон Республикаси чегара хавфсизлигининг халқаро-ҳуқуқий муаммолари», 12.00.10 – Халқаро ҳуқуқ (юридик фанлар).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.2.DSc/Yu106.  
Илмий маслаҳатчи: Саидов Акмал Халматович, академик, юридик фанлар доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Жаҳон иқтисодиёти ва дипломатия университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: DSc.11/25.08.2022.Yu.24.01
Расмий оппонентлар: Юлдашева Говхержан, юридик фанлар доктори, профессор, Рахимова Муаттар Абдусаттаровна юридик фанлар доктори, профессор, Матчанов Алимжан Атабаевич, юридик фанлар доктори, профессор.
Етакчи ташкилот номи: Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Стратегик ва минтақалараро тадқиқотлар институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқот мақсади Ўзбекистон Республикасининг чегара хавфсизлигини таъминлашнинг халқаро-ҳуқуқий муаммоларини ечимини таъминловчи замонавий халқаро ҳуқуқнинг амалдаги нормалари асосида илмий-назарий ва амалий таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
халқаро ҳуқуқ нормалари талабларига мувофиқ делимитация ва демаркация жараёнларини ташкил этиш ва ўтказишда чегаралар бузилмаслиги ва дахлсизлиги тамойилларининг мазмун-моҳияти юзасидан муаллифлик талқинини келтирилган, давлатларнинг ҳозирги кунда ва келажакда ушбу чегараларга дахл қилмаслик мажбуриятини кўзда тутишини, ҳудудини қисман ёки тўлиқ босиб олиш ва узурпация қилишдан ўзини тийишини ҳамда мамлакатимиз чегара хавфсизлигини таъминлаш жараёнида ушбу тамойилларга қатъий риоя қилиш зарурлиги асосланган;
чегара хавфсизлиги тизимини ривожлантириш масалаларини ҳуқуқий тартибга солишда қўшни Афғонистондаги вазиятнинг кескинлашган шароитида чегарани ҳимоя қилиш, дарё ва қуруқлик участкаларида давлат чегарасини қўриқлаш замонавий тактикасини ишлаб чиқиш, чегара олди минтақаси ва чегара олди зонаси режимларининг уларга кириш ва у ерда ишлар бажариш каби талабларини кучайтиришига қаратилган чора-тадбирларни такомиллаштириш, чегара хавфсизлигини таъминлашда иштирок этувчи субъектлар ўртасида мувофиқлаштириш ва ўзаро ҳамкорликни ташкил этиш зарурлиги асосланган;
илк бор Марказий Осиё давлатларининг чегара фазосида чегара ва ҳарбий хавфсизликни таъминлаш, давлатлар ўртасида давлат чегараларини халқаро-ҳуқуқий расмийлаштириш, чегара ҳамкорлигини мустаҳкамлаш орқали минтақа мамлакатларининг чегара хавфсизлиги концепциясини такомиллаштириш зарурлиги асосланган;
илк бор «чегара хавфсизлиги» тоифасидаги «чегара сиёсати», «чегара фазоси», «чегара олди ҳудудлар» каби атамаларини миллий норматив-ҳуқуқий ҳужжатларига киритиш зарурати, уларнинг яхши чегарадош қўшничилик муносабатларининг ўрнатилишига таъсир кўрсатаётганлиги ҳамда Чегара қўшинлари офицерлар таркибига «Ўзбекистон Республикаси чегара хавфсизлиги асослари» янги махсус ўқув фанини ўқитиш зарурлиги асослаб берилган;
илк бор Чегара қўшинлари давлат чегарасини қўриқлаш ва ҳимоя қилиш бўйича кундалик хизматида қонун ижодкорлиги ва қонунни қўллаш фаолиятини амалга ошираётганлиги туфайли Ўзбекистон Республикаси Қуролли кучлари Академиясининг Чегара факультетида таҳсил олаётган тингловчилар ва магистрантлар учун ҳуқуқий фанларини киритилиши асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Чегара хавфсизлигининг халқаро ҳуқуқий муаммолари бўйича олиб борилган тадқиқот натижалари асосида:  
Ўзбекистон Республикаси Конституциясининг 17-моддасида кўрсатилган чегаралар бузилмаслиги тамойилини, унинг замонавий халқаро ҳуқуқда белгиланган халқаро-ҳуқуқий моҳиятига риоя этилишини таъминлаш мақсадида, Ўзбекистон Конституциянинг 17-моддасига «чегараларнинг дахлсизлиги» ибораси ўрнига «чегараларнинг бузилмаслиги» иборасини алмаштириш бўйича давлат тилида тегишли процедурасини бошлашида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлисининг Халқаро ишлар ва парламентлараро алоқалар Қўмитасининг 2021 йил 20 январдаги № 10/1-09-8312-сон маълумотномаси). Ушбу таклифнинг жорий қилиниши Ўзбекистон Республикаси Конституциясига ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш тўғрисидаги таклифларни шакллантириш бўйича Конституциявий комиссиясига  «чегараларнинг дахлсизлиги» ибораси ўрнига «чегараларнинг бузилмаслиги» иборасини алмаштиришга хизмат қилди;
Ўзбекистон Республикаси ДХХ Чегара қўшинлари қўмондонлиги қарорига мувофиқ, диссертант томонидан шакллантирилган чегара хавфсизлигини такомиллаштириш бўйича хулосалар ва амалий таклифлар меъёрий фаолият жараёнида, шунингдек, қўмондонлик ва жанговар тайёргарлик ўқув-услубий базасини такомиллаштиришида фойдаланилди (Ўзбекистон Республикаси ДХХ Чегара қўшинлари 2020 йил 12 декабрдаги № 30/3-12981-сон маълумотномаси). Ушбу таклифнинг жорий қилиниши чегара олди минтақаси ва чегара олди зонаси режимларини ҳуқуқий тартибга солишни такомиллаштириш бўйича норматив-ҳуқуқий ҳужжатлар лойиҳаларини тайёрлашга хизмат қилди;
Қозоғистон Республикаси Миллий хавфсизлик қўмитаси Чегара Академиясининг хулосасига кўра, чегара хавфсизлиги соҳасидаги мақсадли илмий-тадқиқот натижалари ижобий баҳоланди. Хусусан, минтақада давлатлараро чегараларнинг ўрнатилиш жараёнларининг тугалланмаганлиги шароитида Марказий Осиё давлатларининг самарали чегара хавфсизлигини таъминлашга оид таклиф этилган хизмат ва тезкор фаолиятнинг чора-тадбирлари ҳамда Aфғонистонда давом этаётган фуқаролар уруши давридаги ҳарбий хавфсизликни таъминлаш бўйича ҳарбий ҳаракатлар миллий қонунчиликни такомиллаштиришда фойдаланилди (Қозоғистон Республикаси Миллий хавфсизлик қўмитаси Чегара Академиясининг 2020 йил 13 ноябрдаги № 15/14-1393-сонли маълумотномаси). Ушбу таклифлар «Қозоғистон Республикаси чегара хавфсизлиги соҳасидаги фанлараро тадқиқотлар методологик муаммоларининг ўзига хослиги» мавзусидаги оралиқ илмий ҳисоботни тайёрлашда хизмат қилган;
диссертация тадқиқотлари материаллари асосида Ўзбекистон Республикаси Қуролли Кучлари Академияси Чегара факультети тингловчиларни ўқитиш учун «Ўзбекистон Республикаси чегара хавфсизлиги асослари» янги ўқув фанини ўқув жараёнига киритишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Мудофаа вазирлигининг 2022 йил 11 апрелдаги  № 10/644-сон мaълумотномacи). Ушбу таклифларнинг жорий қилиниши тингловчиларда мамлакатимиз чегара хавфсизлигини таъминлаш тизими ҳамда чегара хавфсизлиги асослари тўғрисида яхлит тасаввурни шакллантиришга хизмат қилди;
тадқиқот материалларида чегара хавфсизлигини, Чегара қўшинларининг хизмат-тезкор ва хизмат-жанговар фаолиятининг ҳуқуқий асосларини доимий равишда такомиллаштириш зарурати асослаб берилган бўлиб Қуролли кучлар Академиясининг Чегара факультети тингловчилари ва магистрантларининг ўқув дастурига юридик фанлар курсини киритиш учун асос бўлиб хизмат қилди (Ўзбекистон Республикаси Мудофаа вазирлигининг 2022 йил 11 апрелдаги № 10/644-сон мaълумотномacи). Ушбу таклифнинг жорий қилиниши Чегара қўшинлари офицерларида мамлакатимиз чегара хавфсизлигини таъминлаш бўйича хизмат ва жанговар вазифаларни бажаришда зарур бўлган ҳуқуқий билимларни шакллантириш имконини беради.