Хўжақулов Тоштемир Абдихафизовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Тармоқланган тизимларда оқар сув ресурслари экологик ҳолати маълумотларини баҳолаш алгоритмлари ва дастурий мажмуалари», 05.01.04 - Ҳисоблаш машиналари, мажмуалари ва компьютер тармоқларининг математик ва дастурий таъминоти.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.3.PhD/T3009
Илмий маслаҳатчи Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Отениязов Рашид Идрисович, техника фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Муҳаммад ал-Хоразмий номидаги Тошкент ахборот технологиялари университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Муҳаммад ал-Хоразмий номидаги Тошкент ахборот технологиялари университети, DSc.13/30.12.2019.T.07.01.
Расмий оппонентларнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Керимов Камил Фикратович, техника фанлари доктори, доцент; Хушвақтов Саъдулла Холбазарович, техника фанлари номзоди.
Етакчи ташкилот номи: «Тошкент ирригация ва қишлоқ хўжалигини механизациялаш муҳандислари институти» Миллий тадқиқот университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: тармоқланган компьютер тизимларида оқар сув экологик ҳолати маълумотларини баҳолаш алгоритмлари ва дастурий мажмуалари асосида оқар сувларнинг мавсумий ифлосланиш даражасини башоратлаш ва мониторинг тизимини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
тармоқланган компьютер тизимларида оқар сув ресурслари экологик ҳолатини аниқлашда оқар сув ҳолатининг ўзгариш индекси усулларини тадқиқ этиш асосида мавсумий жараёнларга мувофиқ ифлосланиш даражасини ифодаловчи факторларнинг классификацияси ишлаб чиқилган ва мониторинг тизими такомиллаштирилган;
тармоқланган компьютер тизимларида оқар сувларнинг мавсумий нотекис ҳажмли-ҳудудий тақсимланишида ифлосланиш даражасини башоратлаш ва ифлосланиш жараёнининг статик ва динамик модели ишлаб чиқилган;
симсиз сенсор тармоқлари асосида қарорларни қабул қилишнинг ахборот интеграцияси сув ресурси экологик ҳолатини мониторинг қилишнинг компьютерлаштирилган тизими ва алгоритми ишлаб чиқилган;
оқар сувнинг ифлосланиш даражасини баҳолаш учун яратилган дастурий мажмуалар асосида тармоқланган компьютер тизимларида оқар сув экологик ҳолатини мониторингини юритишнинг маълумотлар базаси яратилган ва қарор қабул қилиш тизими ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: Тармоқланган компьютер тизимларида оқар сувнинг экологик ҳолатини аниқлашда ишлаб чиқилган башоратлаш модели, математик модели, маълумотларни баҳолаш алгоритмлари ва дастурий мажмуаларидан олинган натижалар асосида:
тармоқланган компьютер тизимларида оқар сувнинг экологик ҳолатини аниқлашда маълумотлар базасини шакллантириш, маълумотларга интеллектуал ишлов бериш орқали қарорлар қабул қилиш, башоратлаш ва баҳолаш усулларини Ўзбекистон Республикаси Узбекгидроэнерго акциядорлик жамияти ҳузуридаги «Тўпаланг гидроэлектростанция» унитар корхонасига жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Сув хўжалиги вазирлигининг 2022 йил 14 сентябрдаги QG17134545 – сон маълумотномаси. Ўзбекистон Республикаси Ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазирлигининг 2022 йил 12 октябрдаги 33-8/6760-сон маълумотномаси). Илмий тадқиқот натижасида оқар сувнинг мавсумий ифлосланиш даражасини аниқлаш учун амалда сарфланадиган вақтни жараённи автоматлаштириш ҳисобига, 8-10 баробарга қисқартириш ва аниқлик самарадорлигини 25% га оширишга эришилган;  
тармоқланган компьютер тизимларида оқар сувнинг мавсумий нотекис ҳажмли-ҳудудий тақсимланишида ифлосланиш даражасини башоратлаш ва баҳолаш юзасидан ишлаб чиқилган ифлосланиш жараёнини ифодаловчи статик ва динамик моделларни Ўзбекистон Республикаси Сув хўжалиги вазирлиги Сурхондарё вилояти «Сув омборларидан фойдаланиш бошқармаси»га жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Сув хўжалиги вазирлигининг 2022 йил 14 сентябрдаги QG17134545 – сон маълумотномаси. Ўзбекистон Республикаси Ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазирлигининг 2022 йил 12 октябрдаги 33-8/6760-сон маълумотномаси). Илмий тадқиқот натижасида тармоқланган компьютер тизимлари оқар сув экологик ҳолати ўзгаришининг асосий кўрсаткичларини башорат қилиш ва таҳлиллаш учун дастурий мажмуа ишлаб чиқилган ҳамда тармоқланган тизимларда оқар сув экологик ҳолатини аниқлаш самарадорлигини 7-10 фоизга ошириш имконини берган;
симсиз сенсор тармоқлари асосида реал вақт режимида оқар сув экологик ҳолатини мониторинг қилишнинг компьютерлаштирилган тизими ва сув экологик тозалигини баҳолаш ва башоратлаш алгоритмини Аму Сурхон ирригация тизимлари ҳавза бошқармаси ҳузуридаги «Сурхон - Шеробод ирригация тизими бошқармаси»га жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Сув хўжалиги вазирлигининг 2022 йил 14 сентябрдаги QG17134545 – сон маълумотномаси. Ўзбекистон Республикаси Ахборот технологиялари ва коммуникацияларини ривожлантириш вазирлигининг 2022 йил 12 октябрдаги 33-8/6760-сон маълумотномаси). Илмий тадқиқот натижасида оқар сув экологик ҳолатини мониторинг қилишнинг компьютерлаштирилган тизими ҳисоблаш натижаларида аниқлик даражасини 7-9 фоизга ошириш имконини берган.