Sayt test rejimida ishlamoqda

Рейимов Азимбай Файзуллаевичнинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертация ҳимояси ҳақида эълон 

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): «Тўқимачилик материаллари учун коллагеннинг олиниши ва унинг физик-кимёвий хоссалари», 02.00.06 – Юқори молекуляр бирикмалар (кимё фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2021.3.PhD/K419.
Илмий раҳбар: Абдусаматова Дилфуза Озотовна, кимё фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент тўқимачилик ва енгил саноат институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Чирчиқ давлат педагогика университети, DSc.03/30.09.2020.K.82.02.
Расмий оппонентлар: Адилов Равшан Иркинович, техника фанлари доктори, профессор; Вахидова Ноира Рахимовна, кимё фанлари доктори, катта илмий ходим. 
Етакчи ташкилот: Биоорганик кимё институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: коллагенни хом теридан ажратиб олиш реакцияларини, шароитларини, муҳим физик-кимёвий хоссаларини ва тўқимачилик материаллари билан адсорбцион ва адгезион таъсирлашувини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ошланмаган қорамол териси чиқиндиларини суюлтирилган ишқор эритмаси билан қисман гидролиз қилиш орқали 6-14%-ли кoллаген сақловчи эритма тайёрлашнинг концентрация-вақт-температура режимлари аниқланган;
коллаген эритмасини электролитлардан тозалаш мақсадида қўлланилган диализ мембранасининг табиати, диализ вақти ва такрорийлиги аниқланган, жараённинг тугалланганлик даражасини эритма зичлиги, синдириш кўрсаткичи, қовушқоқлиги, концентрацияси, солиштирма электр ўтказувчанлиги орқали аниқлаш усули ишлаб чиқилган;
коллаген эритмасининг пахта, табиий ипак, лавсан ва аралаш пахта-лавсан матоларига сорбциясининг кинетикаси псевдо-иккинчи тартибли модел бўйича Фрейндлихнинг полимолекуляр адсорбцион назариясига бўйсунишлиги аниқланган;
жараённинг термодинамик параметрлари асосида табиий толалар билан коллагеннинг молекулалараро комплекси ҳосил бўлишлиги, лавсан толасига коллагеннинг физик адсорбция бўлишлиги аниқланган. 
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
Кoллаген сақловчи эритмани олиш, физик-кимёвий ва амалий хоссаларини аниқлаш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
пахта ипларини охорлаш усулини ишлаб чиқишга Ўзбекистон Республикаси Интеллектуал мулк агентлигининг фойдали моделга патенти олинган (FAP 01391, 2019 й). Натижада, усулнинг қўлланилиши тўқиш сифатини яхшилаш имконини берган;
йигириш жараёнида пахта толаларини эмульсиялаш учун кoллаген сақловчи композиция “Рўзматжон ота”  МЧЖ корхонасида пахта калавасини ишлаб чиқариш жараёнида жорий этилган (“Ўзтўқимачиликсаноат” Уюшмасининг 2022 йил 12 сентябрдаги 03/25-2643-сон маълумотномаси). Натижада, йигирилган иплардаги нотекисликни 0,56% га, ингичка жойларини 39% га, қалин жойларини 26% га, непслар сонини 27,7% га камайтириш, ипларнинг узилиш кучини 3,5 cН га, солиштирма узилиш кучини 0,15 cН га, узилишдаги узайишни 11% га, узилиш ишини 6,5% га орттириш имконини берган;
тери маҳсулотларининг чиқиндисидан тайёрланган коллаген асосидаги композиция билан танда ипларини охорлаш усули “Урганч Бахмал” МЧЖ корхонасида жорий этилган (“Ўзтўқимачиликсаноат” Уюшмасининг 2022 йил 12 сентябрдаги 03/25-2643-сон маълумотномаси). Натижада, тўқиш жараёнида узилишларни камайтириш ва қайишқоқлигини ошириш, охор пардасини синиб тўкилиб кетмаслик, композиция таннархини камайтириш имконини берган. 

Yangiliklarga obuna bo‘lish