Sayt test rejimida ishlamoqda

Ибрахимова Дилшода Тўраевнанинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Инглиз ва ўзбек тилларида антропонимик бирликларнинг лингвистик хусусиятлари”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.4.PhD/Fil1513.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қарши давлат университети.
Илмий раҳбар: Жабборов Хўжамурод, филология фанлари доктори (DSc), доцент.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Термиз давлат университети, PhD.03/31.03.2021.Fil.78.04. 
Расмий оппонентлар: Хайруллаев Хуршиджон, филология фанлари доктори, доцент; Қиличев Байрамали, филология фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат шарқшунослик институти.
Диссертация йўналиши: амалий ва назарий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади инглиз ва ўзбек тилларида антропонимик бирликларнинг лингвистик хусусиятларини  очиб беришдан иборат. 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
тилшуносликнинг жадал ривожланаётган, тилда ўз ифодасини топаётган ва барқарорлашаётган халқлар маданиятининг тил ва маданиятлар ўртасида намоён бўлиши кишилар ўртасидаги муносабатларнинг муайян бир шакли сифатида антропоцентрик парадигма эканлиги асосланган;
этимологик жиҳатдан антропонимларнинг ясалиш усуллари ва таркибий, лексик ва семантик ота ва ўғил учун битта исм Бахтиёр Бахтиёр ўғли, Louis the First (Льюис Биринчи), Louis the Second (Льюис Иккинчи)  жиҳатдан ўхшаш ва миллий менталитет томонлама иккита ака-ука битта исмга эга Стюарт литл (инглиз тилига хос) каби фарқли қирралари далилланган;
инглиз ва ўзбек тилларидаги антропонимик бирликларнинг функционал вазифалари касби-кор, мавқе, мансаб, унвон, иш қуроллари номларини  нутқий жараёнларда воқелантириш воситалари ва усуллари орқали ҳиссий ва ифодаловчи экспрессив-эмоционал хусусиятлари аниқланган;
исм беришда қадимий тотемистик, анимистик тасаввурлар, кўҳна диний ақидалар, сиғинишларнинг бошқа хил кўринишлари, удумлар, кейинчалик эса дин, хусусан ислом дини таълимоти билан алоқадор бўлган диний, фалсафий қарашлар, эътиқод ва ишончларнинг диний ва фалсафий жиҳатдан  объектив борлиқдаги нарса ва ҳодисалар, тирик мавжудотларнинг ҳар бирини алоҳида, яккалаб, доналаб номлаш зарурати исботланган.
IV. Taдқиқот натижаларининг жорий қилиниши. “Инглиз ва щзбек тилларида антропонимик бирликларнинг лингвистик хусусиятлари” мавзуси бўйича олиб борилган тадқиқот асосида олинган натижалар қуйидаги ишларда жорийланган:
тилшуносликнинг жадал ривожланаётган, тилда ўз ифодасини топаётган ва барқарорлашаётган халқлар маданиятининг тил ва маданият ўртасидаги намоён бўлиши  кишилар ўртасидаги муносабатларнинг муайян бир шакли сифатида - антропоцентрик парадигма эканлиги асосланганлигига оид  янгиликдан Самарқанд давлат чет тиллар институтида Европа Иттифоқининг ТЕМПУС дастури 2014-2016 йилларга мўлжалланган Tempus Project 544161-TEMPUS-1-2013-1-UK-TEMPUS-JPCR aston University DeTEL “Developing the Teaching of European Languages: Modernizing Language Teaching through the development of blended Masters Programmes” лойиҳаси доирасидаги ўқув жараёни ва халқаро лойиҳаларни амалга оширишда фойдаланилган (Самарқанд давлат чет тиллар институтининг 2021 йил 24 августдаги 1759/30.02.01-сон маълумотномаси). Натижада ўқув жараёнларида инглиз ва ўзбек тилларида антропонимик бирликларнинг тарихий-этимологик қатламлари, шахс номлари юзага келишида турли анимистик, тотемистик, кўҳна ақидалар, диний ва фалсафий қарашлар билан боғлиқ фикрлар сингдирилган;
инглиз ва ўзбек тилларидаги антропонимик бирликларнинг функционал вазифалари касби-кор, мавқе, мансаб, унвон, иш қуроллари номларини  нутқий жараёнларда воқелантириш воситалари ва усуллари орқали ҳиссий ва ифодаловчи экспрессив-эмоционал хусусиятлари аниқланганлигига оид янгиликдан Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академияси Қорақалпоғистон бўлими Қорақалпоқ гуманитар фанлар илмий-тадқиқот институти томонидан олиб борилган FA-F1-G003 “Ҳозирги қорақалпоқ тилида функционал сўз ясалиши”, FA-A1-G007 “Қорақалпоқ нақл-мақоллари лингвистик тадқиқот объекти сифатида” мавзуларидаги фундаментал ва илмий-амалий лойиҳа ишлари учун антропонимик бирликлар тил ва маданиятнинг ўзаро алоқа воситаси сифатида намоён бўлиш имконияти ҳақидаги маълумотлардан фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар Академияси Қорақалпоғистон бўлимининг 2021 йил 26 ноябрдаги 1701/260-сон маълумотномаси). Натижада тилларнинг қардош ва ноқардошлигини аниқлаш орқали уларнинг энг қадимий тарихий омилларини очиб бериш имконияти етакчилик қилиши юзасидан келтирилган фикрлар муҳим манба бўлиб хизмат қилган.
исм беришда қадимий тотемистик, анимистик тасаввурлар, кўҳна диний ақидалар, сиғинишларнинг бошқа хил кўринишлари, удумлар, кейинчалик эса дин, хусусан ислом дини таълимоти билан алоқадор бўлган диний, фалсафий қарашлар, эътиқод ва ишончларнинг диний ва фалсафий жиҳатдан  объектив борлиқдаги нарса ва ҳодисалар, тирик мавжудотларнинг ҳар бирини алоҳида, яккалаб, доналаб номлаш зарурати исботланганлигига оид янгиликдан Самарқанд давлат чет тиллар институти томонидан 2014-2015 йилларда амалга оширилган И-204-4-5 “Инглиз тили мутахассислик предметларидан ахборот-коммуникацион технологиялари асосида виртуал ресурслар яратиш ва ўқув жараёнига жорий этиш” номли инновацион тадқиқотлар лойиҳада антропонимик бирликларнинг белгиловчи табиати, тил ва маданиятнинг ўзаро алоқа воситаси сифатида намоён бўлиш имкониятига оид маълумотлардан виртуал ресурслар яратиш каби хулосаларда фойдаланилган (Самарқанд давлат чет тиллар институтининг 2021 йил 24 августдаги 1761/30.02.01-сон маълумотномаси). Натижада ушбу икки тил антропонимларини шакллантиришнинг морфологик усулларида ҳам ўхшаш ва фарқли томонлари ҳам очиб берилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish