Sayt test rejimida ishlamoqda

Эштўхтарова Бибигул Бектошевна
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. 
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Инглиз ва ўзбек тилларида “Head/бош” компонентли фразеологик бирликларнинг лингвокультурологик хусусиятлари”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари). 
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2022.2.РhD/Fil1879. 
Илмий раҳбарнинг фамилияси, исми, шарифи, илмий даражаси ва унвони: Сиддиқова Ирода Абдузухуровна, филология фанлари доктори, профессор. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон миллий университети. 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон миллий университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.01.10. 
Расмий оппонентлар: Галиева Маргарита Рафаэловна, филология фанлари доктори, профессор; Маматов Абдуғофир Эшонқўлович, филология фанлари доктори, профессор.  
Етакчи ташкилот: Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети. 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик
II. Тадқиқотнинг мақсади инглиз ва ўзбек тилларидаги head-бош компонентли фразеологик бирликларининг лингвомаданий хусусиятларини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
инглиз ва ўзбек тилларида head-бош компонентли фразеологик бирликлар гап таркибида келганда эга, кесим, тўлдирувчи вазифаларида келиши каби структурал жиҳатлари аниқланиб, фақат инглиз тилида аниқловчи вазифасида келиши далилланган; 
чоғиштирилаётган тилларда head-бош компонентли фразеологик бирликларнинг фразеологик полисемия, фразеологик синонимия ва фразеологик антонимия каби семантик хусусиятлари мавжудлиги асосланган;
инглиз ва ўзбек тилларида паремиологик бирликларда стилистик воситалар фаол қўлланилиши сабабли тилшуносликка «паремиостилема» термини киритилиши асосланган;
инглиз ва ўзбек тилларидаги head-бош компонентли фразеологик бирликларнинг структурал-семантик жиҳатдан изоморфик, маъно ва мазмун кўламда алломорфик ва урф-одат, маданиятни намойиш этганлиги каби ўзига хос хусусиятлари исботланган.
Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инглиз ва ўзбек тилларида head-бош компонентли фразеологик бирликларнинг лингвомаданий таҳлили бўйича олиб борилган тадқиқот натижалари асосида:
инглиз ва ўзбек тилларида head-бош компонентли фразеологик бирликлар барчаси сентенсема таркибида келганда асосан, эга, кесим, тўлдирувчи вазифасида, фақат инглиз тилида аниқловчи вазифасида келишга оид хулосаларидан Самарқанд давлат чет тиллари институтининг Европа Иттифоқи томонидан Эрасмус + дастурининг 2020-2021 йилларга мўлжалланган 561624-ЕРР-1-2015-UK-EPPKA2-CBHE-SP-ERASMUS + CBHE IMEP: «Ўзбекистонда олий таълим тизими жараёнларини модернизациялаш ва ҳалқаролаштириш» номли инновацион тадқиқотлар лойиҳасида фойдаланилган (Самарқанд давлат чет тиллари институтининг 2022 йил 24 майдаги 1305/30.02.01-сон маълумотномаси). Натижада, инновацион тадқиқот лойиҳаси асосида ўқитувчиларнинг лингвистик ва коммуникативлик қобилиятини ошириш, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик соҳаларидаги билимини ошириш ҳамда таълим тизими жараёнини мустаҳкамлаш ва халқаролаштириш мақсадида яратилган услубий қўлланмалар ишлаб чиқишда янги ёндашув сифатида мазкур тадқиқот ишидаги таҳлил натижаларидан фойдаланилган;
чоғиштирилаётган тилларда head-бош компонентли фразеологик бирликларнинг семантик хусусиятларига кўра уларда фразеологик полисемия, фразеологик синонимия ва фразеологик антонимия ҳодисаларига оид хулосалардан, шунингдек инглиз ва ўзбек тилларида пареимологик бирликлар, жумладан, мақолларда стилистик воситаларни фаол қўлланилиши кузатилганлигини ҳисобга олиб тилшуносликка «паремиостилема» термини киритилишига оид хулосалардан Самарқанд давлат чет тиллар институтида Европа Иттифоқининг ТЕМПУС дастури 2020-2021- йилларга мўлжалланган Tempus Project 544161- TEMPUS-1-2013-1-UK-TEMPUS-JPCR Aston University DeTEL «Developing the Teaching of European Languages: Modernizing Language Teaching through the development of blended Masters Programmes» лойиҳасида фойдаланилган (Самарқанд давлат чет тиллари институтининг 2022 йил 24 майдаги 1306/30.02.01-сон маълумотномаси). Натижада ишлаб чиқилган тавсиялар институтнинг ўқув жараёни ва халқаро лойиҳаларини амалда оширишда фойдаланилган;
инглиз ва ўзбек тилларидаги head-бош компонентли фразеологик бирликларнинг структурал-семантик жиҳатдан изоморфик, маъно ва мазмун кўламда алломорфик ва урф-одат, маданиятни намойиш этганлиги каби ўзига хос хусусиятларига оид хулосалардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси «O’zbekiston» телерадиоканали ДМ «Маданий-маърифий ва бадиий эшиттиришлар» муҳарририяти томонидан тайёрланган «Адабий жараён» ва «Таълим ва тараққиёт» номли радиоэшиттиришларни тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг 2022 йил 03 мартдаги 04-36-509-сон маълумотномаси). Натижада, инглиз ва ўзбек тилларида head-бош компонентли фразеологик бирликларнинг изоморф, алломорф ва ўзига хос хусусиятлари борасидаги баҳс-мунозараларга ойдинлик киритилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish