Иштаев Жавлон Мавлонбоевичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Тезкор – куч спорт турларида спортчиларнинг портловчи ҳаракат қобилияти шаклланишининг методологик асосларини такомиллаштириш”, 13.00.04–Жисмоний тарбия ва спорт машғулотлари назарияси ва методикаси ихтисослиги.
Диссертация мавзуси рўйҳатга олинган рақам: B2017.1.PhD/Ped.84
Илмий-тадқиқот иши бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон давлат жисмоний тарбия институти.
Илмий раҳбар: Гаппаров Захид Гаппарович, педагогика фанлари номзоди, профессор.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон давлат жисмоний тарбия институти, DSc.27.06.2017.Ped.28.01.
Расмий оппонентлар: Шоумаров Ғайрат Бахромович, психология фанлари доктори, профессор; Керимов Фикрат Азизов, педагогика фанлари доктори профессор.
Етакчи ташкилот: Самарқанд Давлат Университети.
Диссертация йўналиши: назарий ҳамда амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади тезкор – куч спорт турларида спортчиларнинг портловчи ҳаракат қобилияти шаклланишининг методологик асосларини такомиллаштириш.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
портлаш қобилияти ривожлантириш психофизиологик механизмлари (портлаш қобилияти айнан фаолият жараёнида шаклланиши, унинг кескин ривожланишига мақсадли установкани таъсири, мақсадни қабул қилиш, онгли равишда ҳаракатни бошқариш, қайта маълумот олиш, ўсиб борувчи мақсадга нисбатан коррекция этишлар) асосида такомиллаштирилган;
спортчиларнинг машғулот жараёнида уларнинг ёшига, жинсига ва спорт турларини инобатга олиб ўқув машғулотлар жараёнига портловчи ҳаракат қобилиятни ривожлантириш технологияси ишлаб чиқилган;
“СПОРК” мосламаси психометрик усулларга қўйилган талабларга мослиги объективлик, комплекслик, динамиклик, тахлилий-синтетик ўрганиш тамойиллари асосида ишлаб чиқилган;
вертикал сакраш бўйича мусобақа жараёнида қўллар симметрик ҳаракат бажариши учун “СПОРК” мосламасининг электрон баҳолаш мезони яратилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Тезкор – куч спорт турларида спортчиларнинг портловчи ҳаракат қобилияти шаклланишининг методологик асосларини такомиллаштириш асосида:
“Bunyodkor” академиясининг ёш футболчилари машғулот жараёнига портлаш қобилиятни кескин ривожлантиришда “СПОРК” мосламаси жорий этилди. (Маданият ва спорт ишлари вазирлигининг 2017 йил 20 февралдаги 01-11-06-1286-сон маълумотномаси). Натижада 15-17 ёшли футболчиларнинг портлаш қобилияти 3 ой ичида 45,6 см дан 55,2 см гача яъни 10 сантиметрга яхшиланди; меҳр –шафқат коллежининг 7 вазн тоифали курашчиларида ўтказилган 3 ойлик тадқиқот натижалари қуйидагича бўлди. Портлаш қобилияти 12 сантиметрга ўсди, натижада умумжамоа ҳисобида 4–ўриндан 1–ўринга кўтарилишига хизмат қилган;
“СПОРК” мосламаси ёрдамида юқори тоифали спортчиларнинг махоратини табақалаштириш имконияти яратилди; эркин кураш бўйича терма жамоа ҳамда белбоғли кураш бўйича Ўзбекистон ва жаҳон чемпионларида портлаш қобилиятни спорт тоифаси билан боғлиқлигини аниқлашда фойдаланилди (Маданият ва спорт ишлари вазирлигининг 2017 йил 20 февралдаги 01-11-06-1286-сон маълумотномаси). Натижада ҳалқаро тоифадаги спорт усталари 55-58 см, спорт усталари 47-49см, спорт усталигига номзодлар эса 42-46см кўрсаткичлар мавжудлиги аниқланди; портлаш қобилиятини кескин ривожлантириш оғир атлетикачиларнинг шахсий омилларига ижобий таъсири ва юқори натижага эришишда мухим манба сифатида хизмат қилган.
