Умаров Акрам Азаматовичнинг

фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.

Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «XXI аср бошида Марказий Осиё минтақавий хавфсизлигида Афғонистон омили», 23.00.04–халқаро муносабатлар, жаҳон ва минтақа тараққиётининг сиёсий муаммолари (сиёсий фанлар).

Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.2.PhD/Siyos37.

Илмий раҳбар: Файзуллаев Алишер Амануллаевич, сиёсий фанлар доктори, профессор.

Диссертация бажарилган муассаса номи: Жаҳон иқтисодиёти ва дипломатия университети.

ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Жаҳон иқтисодиёти ва дипломатия университети, DSc.27.06.2017 Tar/Yu/I/S/24.01.

Расмий оппонентлар: Туляганова Нихола Узбековна, сиёсий фанлар доктори, профессор; Бобокулов Иномжон Ибрагимович, юридик фанлар доктори, доцент.

Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Стратегик ва минтақалараро тадқиқотлар институти.

Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.

II. Тадқиқотнинг мақсади: Афғонистон омилининг Марказий Осиё минтақаси хавфсизлигига таъсир кўрсатиш даражасини очиб беришдан иборат.

III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги:

мустақиллик даврида Ўзбекистоннинг Афғонистон можаросини тинчлик йўли билан ҳал қилишга қаратилган ташқи сиёсатининг шаклланиш ва ривожланиш босқичлари, илмий асослари ва стратегик устувор йўналишлари тизимли тарзда очиб берилган;

Афғонистондаги ички сиёсий беқарорлик, ижтимоий-иқтисодий танглик, ташқи кучлар манфаатларининг ўзаро мос келмаслиги ҳамда турли террористик гуруҳларнинг фаоллиги мамлакатдаги можароли вазиятнинг асосий сабабчилари эканлиги аниқланган;

Ўзбекистоннинг тинчликпарвар сиёсатидан келиб чиққан ҳолда ўзбек-афғон ҳамкорлигини аниқ дастурлар билан янада такомиллаштириш бўйича таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқилган;

Афғонистондаги мураккаб вазиятни барқарорлаштиришда Марказий Осиё давлатлари ёндашувларини мувофиқлаштириш ҳамда уларнинг халқаро ҳамжамият билан ҳамкорлигини кучайтириш негизида афғон сиёсий кучлари ўртасидаги конструктив мулоқотни йўлга қўйиш муҳимлиги асослаб берилган.

IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.

Илмий тадқиқот натижалари:

Афғонистондаги мавжуд ҳарбий-стратегик ва ички сиёсий вазият бўйича бир қатор муаллифлик хулосалари, сиёсий, иқтисодий ва маданий соҳалардаги ўзбек-афғон ҳамкорлигини жадаллаштириш ҳамда юртимиздан АИРга экспорт қилинадиган маҳсулотлар ҳажмини кенгайтириш бўйича таклифлари Ўзбекистон Республикаси Ташқи ишлар вазирлиги томонидан Ўзбекистоннинг Афғонистонга нисбатан ташқи сиёсатини ишлаб чиқишда инобатга олинган (Ўзбекистон Республикаси Ташқи ишлар вазирлигининг 2017 йил 21 февралдаги 12/6199-сон маълумотномаси). Натижада икки томонлама савдо айланмаси ва товарлар номенклатураси ўсиши кузатилди ҳамда Ўзбекистон-Афғонистон савдо уйлари ўз фаолиятини бошлашган;

Афғонистон билан боғлиқ Ўзбекистон Республикаси миллий хавфсизлигига таҳдидларни доимий равишда мониторинг қилиб боришда ва таҳлилий материаллар тайёрлашда Ўзбекистон Республикаси Мудофаа вазирлиги томонидан фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Мудофаа вазирлигининг 2017 йил 10 февралдаги 03/82-сон маълумотномаси). Натижада хавфсизликка таҳдидларни бартараф этиш бўйича юртимизнинг мудофаа сиёсати такомиллаштирилган ҳамда Ўзбекистон ва Афғонистон ўртасида хавфсизлик соҳасида ҳамкорлик бўйича ҳукуматлараро ҳужжатлар лойиҳалари ишлаб чиқилган;

Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Стратегик ва минтақалараро тадқиқотлар институтининг Афғонистон билан турли соҳалардаги ҳамкорликни кенгайтириш бўйича республикамиздаги тегишли вазирлик ва идоралар учун таҳлилий ҳужжатларини тайёрлашда ҳамда чет эл илмий марказлари ва хавфсизлик соҳасидаги етакчи мутахассислар билан ўтказилган учрашувларида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Президенти ҳузуридаги Стратегик ва минтақалараро тадқиқотлар институтининг 2017 йил 15 февралдаги 02/151-сон маълумотномаси). Ушбу таклифлар Ўзбекистон ва Афғонистон ўртасида ҳамкорликнинг сезиларли кенгайишига ҳамда минтақавий хавфсизлик ва унга афғон ҳудудидан бўлаётган таҳдидларни ўрганиш бўйича халқаро илмий-амалий ҳамкорликни жадаллаштиришга хизмат қилган;

Халқаро муносабатлар бўйича ахборот-таҳлил марказининг Афғонистондаги вазиятнинг ривожланиши ҳамда унинг Марказий Осиё минтақавий хавфсизлиги ва барқарорлигига таъсирини ўрганиш бўйича ахборот-таҳлилий ҳужжатларини тайёрлаш жараёнида эътиборга олинган (Халқаро муносабатлар бўйича ахборот-таҳлил марказининг 2017 йил 17 февралдаги 05/15-сон маълумотномаси). Ушбу хулосалар ва таклифлар Афғонистондаги вазиятнинг минтақамиз хавфсизлигига кўрсатаётган салбий таъсирини ўрганишга ва уни бартараф этиш йўлларини ишлаб чиқишга хизмат қилган.