Nosirov  Otabek  Timurovichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i): «Rus va o‘zbek tillari dunyo lingvistik manzarasida “Yil fasllari” konseptosferasining aks ettirilishi», 10.00.06 - Qiyosiy adabiyotshunoslik, chog‘ishtirma tilshunoslik va tarjimashunoslik (filologiya fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2020.1.PhD/Fil1155.
Ilmiy rahbar: Djusupov Maxanbet Djusupovich, filologiya fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Buxoro davlat universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: Buxoro davlat universiteti, DSc.03/04.06.2021.Fil.72.03.
Rasmiy opponentlar: Kiselyov Dmitriy Anatol`evich, filologiya fanlari doktori, dotsent; Bakirov Poyon Uralovich, filologiya  fanlari  doktori, professor.
Etakchi tashkilot: Mirzo Ulug‘bek nomidagi O‘zbekiston milliy  universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi rus va o‘zbek tillaridagi «qish», «yoz», «bahor» va «kuz» konseptlarining umumbashariy va milliy jihatdan aniqlangan xususiyatlarini ochib berishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:
rus va o‘zbek tillarining «Yil fasllari» konseptosferasidagi  konseptlarning umuminsoniy va milliy kognitiv xususiyatlari verballashuvida miyaning aqliy tili sifatida shakllanuvchi konsept real dunyo va hayoliy olamlarning ob’ektiv holati haqidagi ma’lumotlarni o‘z ichiga qamrab olishi asoslangan;
o‘rganilayotgan tillardagi «qish», «yoz», «bahor» va «kuz» kabi semantik tarkibiy qismlardan iborat faktik materiallar asosida ushbu tushunchalarni idrok etishning o‘ziga xos xususiyatlari nafaqat lingvistik omillardan, balki ekstralingvistik (milliy madaniyat, urf-odatlar, milliy mentalitet, jamiyatning tarixiy rivojlanish xususiyatlari, diniy va boshqa qarashlar pozisiyasi) omillardan kelib chiqishi dalillangan;
rus va o‘zbek tillarining izohli lug‘atlari materiali hamda rus tilidagi “metel`”, “v`yuga”, “porosha”, o‘zbek tilidagi “chilla”, “sumalak” kabi realiyalar asosida taqvim va iqlim fasllari o‘rtasidagi tafovutning tarixiy shartlanish sabablari aniqlangan;
ruslar va o‘zbeklar hamda yakka til egalari (monolingval) va ikki til sohiblari (bilingval) tomonidan yil fasllarini idrok etishning jamoaviy va individual, psixo-emotsional xususiyatlarini aniqlash asosida rus va o‘zbek lingvistik madaniyatlarida taqvim bayramlarini (Yangi yil) bir xil tafakkur etishda psixo-emotsional xususiyatlar ustivorligi isbotlangan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi. Kognitiv tilshunoslik sohasidagi zamonaviy tadqiqotlarning asosiy nazariy qoidalarini tahlil qilish, dunyoning lingvistik manzarasini «Yil fasllari» konseptosferasida aks ettirish  maydoni sifatida ko‘rib chiqish hamda lingvostilistik tadqiqini amalga oshirish jarayonida erishilgan ilmiy natijalar asosida:
turli tizimli tillarning paremiologik qatlamida “Yil fasllari” konseptosferasi konseptlarining umumbashariy (universal) va milliy- o‘ziga xos xususiyatlarini belgilashga doir xulosalardan  FA-F1-G003 «Zamonaviy qoraqalpoq tilida funksional so‘z yasalishi» hamda FA-A1-G007 «Qoraqalpoq maqollari lingvistik tadqiqot ob’ekti sifatida» mavzularidagi fundamental va ilmiy-amaliy loyihalarda belgilangan vazifalarni bajarishda qo‘llanilgan (O‘zbekiston Respublikasi Fanlar Akademiyasi Qoraqalpoq bo‘limining 2021 yil 16 noyabrdagi 17-01/221-son ma’lumotnomasi). Natijada o‘zbek va rus tillarida inson qiyofasi, fe’l-atvori, tabiat va milliy timsollar tasvirini bildiruvchi so‘zlarning umumiy lingvistik hodisa ekanligi doirasida erishilgan xulosalar qoraqalpoq adabiyotshunosligidagi ushbu masalalarni ham qiyosiy yoritishga xizmat qilgan;
dunyoning lingvistik manzarasidagi «Yil fasllari» konseptosferasining konseptlari verballashuvining barcha   vositalarini ularning mazmunining barcha xilma-xilligida tadqiq qilish (maqollar, so‘zlar, topishmoqlar, badiiy matnlar va forum foydalanuvchilarining dialoglari) hamda millatlararo totuvlik va diniy bag‘rikenglik g‘oyalari bilan bog‘liq ilmiy qarashlardan O‘zbekiston Respublikasi Rus madaniy-milliy markazi tomonidan O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasi huzuridagi Millatlararo munosabatlar va xorijiy mamlakatlar bilan do‘stlik aloqalari qo‘mitasi bilan hamkorlikda tashkil etilgan seminarda foydalanilgan (O‘zbekiston rus madaniy markazining 2021 yil 25 sentyabrdagi 02-95-son ma’lumotnomasi). Natijada seminar ishtirokchilari uchun «Yil fasllari» konseptosfera sohasining «kuz» va «qish» leksemalaridagi umumiy (umumbashariy) va milliy-o‘ziga xos ifoda vositalarini, shuningdek, o‘zbek va rus tilidagi frazeologik birliklarda ularning tuzilishi va mazmunini aniqlashda yangicha yondashuvlar bilan tanishish imkoni yaratilgan;
rus va o‘zbek tillarining dunyo lingvistik manzarasida “Yil fasllari” konseptlarini anglatuvchi so‘zlarning badiiy matnlarda turli poetik maqsadlarda foydalanilishiga doir xulosalardan O‘zbekiston Milliy teleradiokompaniyasining “Madaniyat va ma’rifat” telekanalining  «Dunyo  adabiyoti» teledasturini va Buxoro viloyat teleradiokompaniyasining «Assalom Buxoro», «Sakkizinchi mo‘jiza», «Diyor» teleko‘rsatuvlari ssenariysini tayyorlashda foydalanilgan (O‘zbekiston Milliy teleradiokompaniyasi “Ma’daniyat va ma’rifat” telekanali davlat muassasasining 2021 yil 2 noyabrdagi 2/2021-son ma’lumotnoma.) Natijada ushbu ko‘rsatuv muxlislarining milliy tilga bo‘lgan hurmati va rus  tilini o‘rganishga bo‘lgan qiziqishi oshishiga, teleko‘rsatuvlar uchun tayyorlangan materiallarning mazmuni mukamallashuviga, ilmiy dalillarga boy bo‘lishiga, ko‘rsatuvning ilmiy-ommabopligi ta’minlanishiga, keltirilgan tahlillar orqali teletomoshabinlarning bilimini oshirishga erishilgan.