Sayt test rejimida ishlamoqda

Шокирова  Дилоромхон Абдували қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон


I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Инглиз ва ўзбек тилларида “мулк”  концептининг лингвомаданий хусусиятлари”, 10.00.06 – Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2021.2.PhD/Fil1876.
Илмий раҳбар: Маматқулов Абдулҳапиз Латипович, филология фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.19.01 (бир марталик).
Расмий оппонентлар: Маматов Абди Эшонқулович, филология фанлари доктори, профессор; Минниқулов Ислом Урол ўғли, филология фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD).
Етакчи ташкилот: Қўқон давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади ўзбек ва инглиз тилларида “мулк” концептининг лингвомаданий хусусиятлaрини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
“концепт” тушунчаси лингвомаданиятшуносликнинг замонавий тилшунослик фанидаги амалий аҳамияти асосланиб, инглиз ва ўзбек тилларидаги “мулк” семантик майдонининг ядро ҳамда перифериялари аниқланган;
“мулк” концептини ифода этувчи тил бирликларининг бадиий матнларда, мақол ва маталлардаги структурал моделларининг инглиз ва ўзбек тилларидаги универсал ва уникал жиҳатлари очиб берилган;
лексик-семантик, концептуал маъно ва тушунча ўртасидаги “мулк” концептининг лингвомаданий моҳияти текширилиб, “мулк” концептига эга лексемаларнинг инглиз тилида 9 та ўзбек тилида 6 та тури мавжудлиги аниқланган;  
чоғиштиралаётган тилларда “мулк” концептини ҳосил қилувчи инглиз тилида “property” wealth, richness, ўзбек тилида эса давлат, бойлик, мулкдор лисоний бирликларининг семантик жадваллари, синонимлар муносабати далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбек ва инглиз тилларида “мулк” концептининг лингвомаданий хусусиятлари тадқиқи бўйича олинган натижалар асосида:
ўзбек миллатининг тил анъананалари, номоддий маданий мероси, ижтимоий қадриятларининг миллатлараро муносабатларини йўлга қўйиш ва алоқаларини мустаҳкамлашга доир  илмий хулосалардан “Мамлакатимизда миллатлараро муносабатларни янада ривожлантириш ва уйғунлаштириш”га оид услубий кўрсатмалар дастурини  тайёрлашда фойданилган (Ўзбекистон Республикаси Маданият вазирлигининг 2022 йил 1 мартдаги 01-12-05-780- сон маълумотномаси). Натижада инглиз ва ўзбек тил бойликларининг кенг қамровли ўрганилиши ва ўзига хос хусусиятларини очиб беришда ҳамда инсон руҳиятини тадқиқ этишга химат қилган; “концепт” тушунчасининг таҳлили, ўзбек ва инглиз тилларида берилган “мулк” семантик майдонининг ядро ва перифериялари аниқланганлиги, “мулк” концептини ташкил этувчи лексемалар ва уларнинг майдон миқёсидаги ўрни, инглиз ва ўзбек тилларида “мулк” концептининг қиёсий таҳлили ҳамда унинг ўхшаш ва фарқли хусусиятлари борасидаги илмий-назарий хулосалардан 04-сонли “Олий таълим тизимида ногиронлиги бор талабалар учун “тўсиқсиз муҳит”ни шакллантириш методикасини яратиш” мавзусидаги лойиҳада белгиланган вазифаларни бажаришда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий университети таъсислигидаги “Истиқбол” тадқиқот марказининг 2021 йил 20 декабрдаги 01/13-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳа доирасида талабалар учун ўзбек ва инглиз тилларида тузилган дастур ва ўқув қўлланмаларнинг мазмуни бойитилган;
инглиз ва ўзбек тилларда “мулк” концептини ҳосил қилувчи лисоний бирликларнинг семантик жадваллари, турлари ва статистик таҳлилларига оид илмий хулосалардан  Америка Қўшма Штатларининг Гуилфорд (Guilford) коллежи тиллар кафедрасида “Лексикология”, “Типология ва тилшунослик” фанларида чоғиштирма ўзбек ва инглиз тилларига оид материалларни тайёрлашда фойдаланилган (Америка Қўшма Штатларининг Гуилфорд (Guilford) коллежининг 2022 йил 25 мартдаги NC27410-сон маълумотномаси). Натижада инглиз ва ўзбек тилларида “мулк” лексемасига оид тўпланган материалларни хорижлик тингловчиларга давлат тилини ўқитишда ҳар томонлама ўргатиш имконияти яратилган;
инглиз ва ўзбек тилларида “мулк” концептининг лингвомаданий хусусиятларига доир таклиф ва илмий хулосалардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон” телерадиоканали кўрсатувлар сценарийларини ёзишда, дастурларни икки тилда ёритишда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг 2021 йил 08 ноябрдаги 01-14-1749-сон маълумотномаси). Натижада янгиликларни ва соҳаларга оид тарғибот ва ташвиқот ишларни икки тилда самарали олиб боришга эришилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish