Муҳаммаджонова Гўзалхоннинг
 фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Мустақиллик даври ўзбек насрида ижодкор инсон концепцияси”, 10.00.02 – Ўзбек адабиёти (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2020.4.DSc/Fil267.    
Илмий раҳбар: Касимов Абдигапир Абдукаримович, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Фарғона давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Фарғона давлат университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.05.02.
Расмий оппонентлар: Тожибоева Муқаддас Абдурахимовна, филология фанлари доктори, профессор; Якубов Исламжон Ахмеджанович, филология фанлари доктори, профессор; Пардаева Зулфия Жураевна, филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Гулистон давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади мустақиллик  даври ўзбек насрида ижодкор инсон концепциясини ижод жараёнининг бадиий талқинлари воситасида намоён бўлишини очиб беришдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
бадиий ижод жараёни ижодий ниятнинг туғилиши, ижодий режа эскизи, ижод учун тайёргарлик босқичи (материал йиғиш, оламнинг бадиий идроки, ижодий тафаккур), ижодий туртки (катализатор)нинг юзага келиши, ижод кечими, илҳом, ижоднинг экстаз ҳолати, ижод тўлғоғи, асарнинг дунёга келиши (ижодий “бўшаниш”) сингари босқичлардан иборат эканлиги далилланган;
мустақиллик даври ўзбек насрида эстетик идеал сифатида тасвирланган ижодкор инсон (мусаввир, мусиқачи, ёзувчи) образини яратишда услубий хосланишлар мавжудлиги, жумладан, мусаввир образи талқинида пейзаж ва интерьер, нур ва ранг уйғунлигидаги бадиий синтез, муғанний ва мутриб образи тасвирида ижод босқичлари, менталитет ва гендер ёндашувга кўра хосланиши, ёзувчи ёки шоир образини яратишда ички монолог (монолог-мулоҳаза, монолог-хотира, монолог-тафтиш) ва портрет тасвири муҳим дифференциал воситалар эканлиги исботланган;
мустақиллик даври ўзбек романларидаги ижодкор шахс концепцияси оламни ранг, оҳанг ва сўз жилоси орқали ҳис қилувчи инсонлар образининг жамиятдаги ижтимоий, маънавий-маърифий муаммоларга муносабати орқали намоён бўлиши аниқланган;
ижодкор инсон концепцияси асар яратилган даврдаги ижтимоий, маданий воқелик негизида шаклланганлиги сабабли фалсафий, биографик, эстетик, ижтимоий-психологик моҳият касб этиши очиб берилган;
бадиий асарнинг дунёга келишида  ижодий тафаккур, ижод жараёни, бадиий идрок ҳамда адабий-эстетик қарашнинг бадиий талқини каби босқич(жараён)ларнинг муаллиф “мен”и, психологияси ва эстетик идеалини очиб беришдаги роли асосланган
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.  “Мустақиллик даври ўзбек насрида ижодкор инсон концепцияси” мавзусида эришилган илмий натижалардан:
бадиий асарнинг дунёга келишида  ижодий тафаккур, ижод жараёни, бадиий идрок ҳамда адабий-эстетик қарашнинг бадиий талқини каби босқич(жараён)ларнинг муаллиф “мен”и, психологияси ва эстетик идеалини очиб беришдаги роли тадқиқи натижаларидан Испаниядаги Валенсия политехника университети инглиз тили ва адабиёти факультетида бажарилган “Талабаларнинг чет тилидан оғзаки ва ёзма нутқини  ривожлантиришда адабий асарлардан фойдаланиш масалалари (замонавий шарқ насри мисолида)” мавзусидаги 361/22-рақамли фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Валенсия политехника университетининг 2022 йил 18 февралдаги маълумотномаси). Натижада лойиҳа доирасида амалга оширилган ўқув семинарлар материаллари назарий-бадиий жиҳатдан бойиган;
бадиий ижод жараёни ижодий ниятнинг туғилиши, ижодий режа эскизи, ижод учун тайёргарлик босқичи (материал йиғиш, оламнинг бадиий идроки, ижодий тафаккур), ижодий турки (катализатор)нинг юзага келиши, ижод кечими, илҳом, ижоднинг экстаз ҳолати, ижод тўлғоғи, асарнинг дунёга келиши (ижодий “бўшаниш”) сингари босқичлардан иборатлиги бўйича хулоса ва натижалардан Ф3-2016-0908165532 рақамли “Қорақалпоқ тилининг янги алфавити ва имло қоидаларига мувофиқ она тили ва адабиётини ривожлантириш методикаси” мавзусидаги 2017-2020 йилларда бажарилган фундаментал лойиҳа доирасида ижодий қобилиятни ривожлантириш муаммолари ечимларини топишда самарали фойдаланилган (Ўзбекистон педагогика илмий-тадқиқот институти Қорақалпоқ филиалининг 2022 йил 16 февралдаги 31-сон маълумотномаси). Натижада бадиий адабиёт воситасида ёшларнинг адабий-эстетик дидини, ижодкорлик қобилиятини ўстиришнинг янги назарий ва амалий асослари юзасидан тизимли хулосалар чиқариш имконияти яратилган;
мустақиллик даври ўзбек насрида эстетик идеал сифатида тасвирланган ижодкор инсон (мусаввир, мусиқачи, ёзувчи) образини яратишда услубий хосланишлар мавжудлиги, жумладан, мусаввир образи талқинида пейзаж ва интерьер, нур ва ранг уйғунлигидаги бадиий синтез, муғанний ва мутриб образи тасвирида ижод босқичлари, менталитет ва гендер ёндашувга кўра хосланиши, ёзувчи ёки шоир образини яратишда ички монолог (монолог-мулоҳаза, монолог-хотира, монолог-тафтиш) ва портрет тасвири муҳим дифференциал воситалар эканлигига доир назарий хулосалардан “Жадид адабиёти тарихи” номли дарсликни тайёрлашда фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2021 йил 25 декабрдаги 538-сон буйруғига асосан 538-283-рақамли рухсатномаси). Натижада бадиий ижод, ижодкор инсон концепцияси, психобиографик таҳлил усулларига доир хулосалар дарслик материалларини илмий жиҳатдан бойишига хизмат қилган;
мустақиллик даври ўзбек романларидаги ижодкор шахс концепцияси оламни ранг, оҳанг ва сўз жилоси орқали ҳис қилувчи инсонлар образининг жамиятдаги ижтимоий, маънавий-маърифий муаммоларга муносабатига доир таҳлил натижаларидан Ўзбекистон Республикаси ёшлар ишлари агентлигининг “Маънавий тараққиётни таъминлаш”, “Миллий  манфаатлар асосида умумбашарий муаммоларга ёндашиш” каби давлат дастурлари ва режаларини тузиш ҳамда ундаги чора-тадбирлар ижросини амалга оширишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси ёшлар агентлигининг 2022 йил 28 февралдаги 4-13-23-512-сон маълумотномаси). Натижада ёшларни қўллаб-қувватлаш йўналишидаги маънавий-маърифий ва тарғибот тадбирларининг методологик асослари такомиллашишига эришилган;
ижодкор инсон концепциясининг муҳим фалсафий, биографик, эстетик, ижтимоий-психологик моҳият касб этишига доир материаллардан 2015-2021 йилларда Фарғона вилоят телерадиокомпаниясининг “Интервью”, “Муқаддас аёл” “Очиқ мулоқот”, “Адабий муҳит”, “Маънавият – қалб кўзгуси” кўрсатувлари ҳамда “Маънавият”, “Зиё масканларида” номли эшиттиришлари сценарийларини тайёрлашда фойдаланилган (Фарғона вилояти телерадиокомпаниясининг 2022 йил 27 январдаги 01-12-04/18-сон маълумотномаси). Натижада мазкур кўрсатув ва эшиттиришлар маънавий-маърифий ҳамда бадиий жиҳатдан бойиган, халқчиллиги ортган;
ижодкор инсон муайян даврнинг руҳияти, хусусиятлари, ижтимоий зиддиятларини ўзида мужассамловчи характерли феномен сифатида намоён бўлганлиги сабабли жамият тараққиётининг муҳим бурилишлари даврида тарихий ва мафкуравий омиллар  таъсирида фалсафий, биографик, эстетик, ижтимоий-психологик моҳият касб этиши тўғрисидаги хулосалардан Ўзбекистон ёзувчилар уюшмаси Фарғона вилоят бўлими қошидаги “Олтин қалам” адабий тўгараги фаолиятида, адабий кечаларда, ёш ижодкорлар билан бўлган учрашувларда фойдаланилган (Ўзбекистон ёзувчилар уюшмасининг 2022 йил 28 январдаги 04-01/22-сон маълумотномаси). Натижада ёш ижодкорларда ижодий фикрлаш, адабий-эстетик тафаккурида ўсиш кузатилди, ижодий малакасини ошириш сифати яхшиланган.