Abdullaev Sherzod Shavkatjonovichning
falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i): «Nutq signallarini matnga o‘tkazish algoritmlari», 05.01.11 – Raqamli texnologiyalar va sun’iy intellekt (texnika fanlari).
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2022.1.PhD/T2078
Ilmiy rahbarning F.I.Sh., ilmiy darajasi va unvoni: Mamatov Narzillo Solidjonovich, texnika fanlari doktori, professor.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Raqamli texnologiyalar va sun’iy intellektni rivojlantirish ilmiy-tadqiqot instituti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Raqamli texnologiyalar va sun’iy intellektni rivojlantirish ilmiy-tadqiqot instituti, DSc.13/30.12.2021.T.142.01.
Rasmiy opponentlar: Muxamedieva Dilnoz Tulkunovna, texnika fanlari doktori, professor; Bekmuratov Qosim Allaberdievich, texnika fanlari nomzodi, dotsent.
Yetakchi tashkilot nomi: Berdaq nomidagi Qoraqalpoq davlat universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi nutq signallarini matnga o‘tkazish algoritmlari va dasturiy majmuasini ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi quyidagilardan iborat:
belgi shakllantirish, informativ belgini aniqlash va tanib olish algoritmlari asosida neyron tarmoq modelli tanib olish yondashuvi taklif etilgan;
o‘ramli, rekurrent va to‘liq bog‘langan neyron tarmoqlar asosida gibrid neyron tarmoq arxitekturasi ishlab chiqilgan;
transformerlar xususiyatlarini inobatga olgan holda o‘zbek tilidagi uzluksiz nutqni tanib olish uchun akustik model ishlab chiqilgan;
giperparametrlarni sozlash orqali chuqur o‘qitishga asoslangan o‘zbek tili uchun til modeli qurilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi: Nutq signallariga raqamli ishlov berish va tanib olishning mavjud hamda taklif etilgan model, usul va algoritmlari asosida yaratilgan dasturiy ta’minot asosida:
gibrid neyron tarmoq, akustik va til modeli asosida ishlab chiqilgan dasturiy majmua Namangan viloyati hokimligida xodimlarni maxsus xonalarga kirish-chiqishini nazorat qilish va ichki telefon tarmog‘i orqali murojaat qilgan fuqarolarni ovozi asosida identifikatsiyalash uchun joriy qilingan (Namangan viloyati hokimligining 2022 yil 14 iyuldagi 02/10-2313-son ma’lumotnomasi). Natijada maxsus xonalarga kirish-chiqishini nazorat qilishga sarflanadigan vaqtni o‘rtacha 10%ga qisqartirish imkonini bergan;
transformerlar, akustik va til modeli hamda so‘zlar ketma-ketligini hosil qilish algoritmi asosida yaratilgan dasturiy majmua Namangan viloyati To‘raqo‘rg‘on tumani hokimligida xodimlarning maxsus xonalarga kirish-chiqishini nazorat qilish va ichki telefon tarmog‘i orqali murojaat qilgan fuqarolarni ovozi asosida identifikatsiyalashga joriy qilingan (Namangan viloyati hokimligining 2022 yil 14 iyuldagi 02/10-2313-son ma’lumotnomasi). Natijada fuqaroning murojaatini shakllantirishga ketadigan vaqtni o‘rtacha 20% ga qisqartirish imkonini bergan.
