Аллаярова Зебинисо Боймуратовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбек ва инглиз тилларида аграр соҳа терминларининг типологик хусусиятлари”, 10.00.06-Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.3.PhD/Fil309.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қарши давлат университетининг  Педагогика институти.
Илмий раҳбар: Менглиев Бахтиёр Ражабович, филология фанлари доктори, профессор.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Термиз давлат университети,  PhD.03/31.03.2021.Fil.78.04 рақамли бир марталик илмий кенгаш. 
Расмий оппонентлар: Саъдуллаева Нилуфар Азимбаевна, филология фанлари доктори, доцент; Муродқосим Болбекович Абдиев, филология  фанлари доктори, профессор. 
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон давлат жаҳон тиллари университети. 
Диссертация йўналиши: амалий ва назарий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади ўзбек ва инглиз тилларидаги аграр соҳа терминларининг лисоний қиймати, концептуал асосларини белгилаш, лисоний-структур хусусиятларини таҳлил қилиш, лексикографик тавсифларини мукаммаллаштиришга доир мезонларини ишлаб чиқишдан  иборат.  
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
термин ўзлаштиришда фарқлаш, тўлдириш, қулайлик, айнанлик, муайянлик, замонавийлик каби тамойиллар, хусусан, инглиз тилидаги аграр соҳа терминларини ўзлаштиришда айнанлик ва муайянлик тамойиллари устуворлик қилиши асосланган;
ўзбек ва инглиз тиллари агротерминлари тарихий-этимологик (ўз қатлам, ўзлашган қатлам), лисоний-структур (содда ва мураккаб), лексик-семантик асосларига кўра (бир маъноли агротерминлар, кўп маъноли агротерминлар) таснифланиши аниқланган; 
ўзбек ва инглиз тилларидаги агротерминларнинг моносемантик ва полисемантик хусусиятлари, ясалиш асос ва воситалари далилланиб, ўзбек тилининг деҳқончилик соҳаси билан боғлиқ терминлари тизимининг асосий қисмини ўз қатлам ташкил этса, инглиз тилида эса аксинча бўлиб, агротерминларнинг асосий қисми ўзлашган қатламдан иборат эканлиги далилланган;
ўзбек ва инглиз тилларидаги агротерминларнинг муштарак (қиёсланаётган тиллардаги сўзнинг бошланишида agro ёки gidro элементи бўлган сўзлар фақат терминологик маъно касб этиб, улар моносемантиклиги билан ажралиб туради) ва фарқли хусусиятлари (айрим инглизча сўзларнинг эквиваленти бир сўз билан ифодаланмайди, чунки бундай сўзлар одатда инглиз маданиятига хос),  ўзбек тилининг деҳқончилик лексикасига мансуб айрим сўз-терминлар инглиз тилида бир неча эквивалентига эга бўлган ҳолатлар аниқланиб, ўзбек ва инглиз тили аграр соҳа терминларининг ўзаро таржимасидаги лексикографик талқинига доир тавсиялар ишлаб чиқилган. 
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши: Ўзбек ва инглиз тилларидаги аграр соҳа терминларининг тадқиқи жараёнида олинган илмий натижа ва хулосалар асосида: 
термин ўзлаштиришда фарқлаш, тўлдириш, қулайлик, айнанлик, муайянлик, замонавийлик каби тамойиллар, хусусан, инглиз тилидаги аграр соҳа терминларини ўзлаштиришда айнанлик ва муайянлик тамойиллари устуворлик қилиши асосланганлиги, ўзбек ва инглиз тиллари агротерминлари тарихий-этимологик (ўз қатлам, ўзлашган қатлам), лисоний-структур (содда ва мураккаб), лексик-семантик асосларига кўра (бир маъноли агротерминлар, кўп маъноли агротерминлар) таснифланишига оид хулосалардан A-QX-2019-12 рақамли “Шўрланган тупроқларда ҳосилдорликни оширувчи чидамли ўсимликларни етиштириш технологиясини ишлаб чиқиш” мавзусидаги амалий лойиҳада фойдаланилган (Тошкент давлат аграр университетининг 2021 йил 22 сентябрдаги 1/4-1-2681-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳада қўлланилган аграр соҳа терминларини назарий ва амалий жиҳатдан тўғри қўллаш имконини берган;
ўзбек ва инглиз тилларидаги агротерминларнинг моносемантик ва полисемантик хусусиятлари, ясалиш асос ва воситалари далилланиши каби хусусиятларга эга эканлиги билан боғлиқ илмий хулосаларидан I-OT-2019-24 рақамли 1/4 -1-2696 рақамли “Сирдарё вилояти шўрланган тупроқ майдонларида қишлоқ хўжалик ҳосилдорлигини ошириш, чорвачиликни озуқабоп сифатли ем-хашак базасини ривожлантиришда юқори ҳосилдор қашқарбедани етиштириш технологиясини ишлаб чиқиш” мавзусидаги инновацион лойиҳада фойдаланилган (Тошкент давлат аграр университетининг 2021 йил 23 сентябрдаги 1/4-1-2696-сон маълумотномаси). Натижада аграр соҳа терминларининг қўлланиш доираси ва соҳаси, тушунча ифодалаш кўлами, семантик, неотерминологик ҳамда фаоллик хусусияти асосида лойиҳанинг хулоса ва ҳисоботларида терминологик бирликларнинг тўғри қўлланиши таъминланган; 
ўзбек ва инглиз тилларидаги агротерминларнинг муштарак ва фарқли хусусиятлари,  ўзбек тилининг деҳқончилик лексикасига мансуб айрим сўз-терминлар инглиз тилида бир неча эквивалентига эга бўлган ҳолатлар ҳам   таржима луғатларидан  ўзбек ва инглиз тили аграр соҳа терминларин фойдаланишга доир таҳлил ва хулосаларидан Қашқадарё вилоят телерадиокомпаниясининг Олтин воҳа дастуридаги “Тил – миллат кўзгуси”, “Мунозара” номли эшиттиришларининг сценарийларини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси Қашқадарё вилояти телерадиокомпаниясининг 17-05/19 рақамли маълумотномаси).  Қашқадарё телерадиокомпаниясининг “Агросабоқ” телеэфирида “Ўқув терминологик луғат яратишнинг асосий мезонлари”, “Ўзбек тилидаги деҳқончилик ва аграр соҳа терминларининг концептуал муносабати” мавзуларидаги чиқишлар билан  телетомошабинларнинг ўқув луғатлари ҳақидаги тасаввурлари бойишига ҳисса қўшилган.