Sayt test rejimida ishlamoqda

Эркулова Феруза Меликузиевнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи “9-11-синф ўқувчиларининг инглиз тилида грамматик компетенциясини интегратив ёндашув асосида ривожлантириш технологияси”, 13.00.02 – Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (инглиз тили) (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.3. PhD/Ped1839.
Илмий раҳбар: Мисиров Сохибжон Абдупаттаевич, педагогика фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Наманган давлат университети
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи: Наманган давлат университети, PhD.03/04.06.2020.Ped.76.03.
Расмий оппонентлар: Улуқов Носиржон Мухаммадалиевич, филология фанлари доктори, профессор; Кадирова Мунира Расуловна, педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Фарғона давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади 9-11-синф ўқувчиларининг инглиз тилида грамматик компетенциясини интегратив ёндашув асосида ривожлантириш методикаси ва технологияларини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ўқувчиларнинг инглиз тилида  репродуктив ва рецептив грамматикасини ривожлантириш мезонлари моделлаштириш ва лойиҳалаштиришга доир ўқув материалларига концентризм тамойилларини киритиш асосида такомиллаштирилган;
ўқувчиларнинг грамматик компетенциясини ривожлантиришда ўзбек, рус ва инглиз тилларида юзага келадиган тил ички ва тилларо қийинчилик (интерференция ва транспозиция) ҳамда грамматик хатоларни коммуникатив йўналганлик ва онгли ўзлаштириш тамойилларини қўллаш орқали бартараф этиш усули ишлаб чиқилган;
инглиз тили грамматикасини индуктив ва дедуктив усулда ўргатишда ўқувчиларнинг грамматик компетенциясини ривожлантириш мазмуни интегратив-фасилитацион таълим стратегияларига доир ўқув топшириқларини қўллаш орқали такомиллаштирилган;
ўқувчиларнинг инглиз тилида тинглаб тушуниш (listening), гапириш (speaking), ўқиш (reading) ва ёзиш (writing) каби нутқий фаолият турларини ўргатиш жараёнида грамматик компетенцияни ривожланганлик даражаси диагностикасини ҳамда ўқувчиларнинг коммуникатив грамматик компетенциясини фаоллаштириш механизмлари аниқланган.
 IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 9-11-синф ўқувчиларининг инглиз тилида грамматик компетенциясини ривожлантириш теxнoлoгиясига доир тадқиқот натижаларидан:
ўқувчиларнинг инглиз тилида репродуктив ва рецептив грамматикасини методик тайёрлаш босқичларини моделлаштириш, лойиҳалаштиришга доир илмий-назарий асосланган таклифлардан инглиз тилида грамматик компетенцияни интегратив ёндашув асосида ривожлантиришга доир “Super Grammar” номли электрон дастур иловасини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Халқ таълими вазирлиги ҳузуридаги Республика таълим марказининг 2021 йил 28 декабрдаги 01/11-1/5-1813-сон маълумотномаси). Натижада, инглиз тили дарсларида 9-11-синф ўқувчиларининг грамматик компетенциясини В1 ва В2 даражаларда эгалланишига эришилган;
ўқувчиларнинг грамматик компетенциясини ривожлантиришда ўзбек, рус ва инглиз тилларида юзага келадиган тил ички ва тиллараро семантик, функционал ва формал хатоларни олдини олиш тамойилларини такомиллаштиришни таъминловчи дидактик материаллар мазмуни, улардан фойдаланиш методикасига доир илмий-методик мақолалар, ўқувчиларнинг грамматик компетенциясини ривожлантиришга хизмат қиладиган “Reading through grammar, grammar through reading” ва “Teens’ Grammar” номли қўлланмаларни яратишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Халқ таълими вазирлиги ҳузуридаги Республика таълим марказининг 2021 йил 28 декабрдаги 01/11-1/5-1813-сон маълумотномаси). Натижада, инглиз тили дарсларида ўқувчиларнинг грамматик компетенциясини ривожлантириш самарадорлиги таъминланган;
9-11-синф ўқувчиларига инглиз тили грамматикасини индуктив ва дедуктив усулда ўргатишда қоида-кўрсатма ва қоида-умумлашма усулларидан фойдаланган ҳолда грамматик компетенцияни ривожлантиришни таъминловчи методик материалларга доир таклиф ва тавсиялардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг “Ёшлар” телерадиоканали ДУК “Маданий-маърифий ва бадиий эшиттиришлар” муҳарририяти томонидан тайёрланган, “Биз томонларда...”, “Янги давр”, “Ислоҳот одимлари” номли эшиттиришлар сценарийсини тайёрлашда фойдаланилган ва тадқиқот юзасидан интервьюлар эфирга узатилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг 2022 йил 17 январдаги 14-01-37-сон маълумотномаси). Натижада, 9-11-синф ўқувчиларининг инглиз тилида грамматик компетенциясини интегратив ёндашув асосида ривожлантириш методикаси оммалаштирилган;
мактаб ўқувчиларига инглиз тили грамматикасини ўргатиш жараёнини умумевропа CEFR малака талаблари асосида олиб бориш, нутқ кўникмаларини ривожланиш даражаси диагностикаси аниқланиб, Наманган давлат университетида 2015-2019 йилларда бажарилган “UZDOC 2.0: Furthering the Quality of Doctoral Education at Higher Institutions in Uzbekistan) (2016-1BE-EPPKA2-CBHE-SP) номли лойиҳанинг тажриба-синов ишлари жараёнида инглиз тилини ўқитишда грамматик компетенцияни ривожлантиришга йўналтирилган машқлар  ишлаб чиқишда фойдаланилган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университетининг 2022 йил 28 мартдаги 02-07-826-сон маълумотномаси). Натижада, ўқувчиларга инглиз тилини ўқитишда грамматик компетенцияни ривожлантиришга йўналтирилган машқлар тизимини ишлаб чиқиш методологияси такомиллаштирилган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish