Эрмирзаев Аббос Вахобжоновичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Юқори синф ўқувчиларининг социолингвистик компетенциясини мамлакатшуносликка оид матнларни ўқиш орқали ривожлантириш технологияси”, 13.00.02 – Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (инглиз тили) (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.1.PhD/Ped1427.
Илмий раҳбар: Мисиров Соҳибжон Абдупаттаевич, педагогика фанлари номзоди, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Наманган давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи: Наманган давлат университети, PhD.03/04.06.2020.Ped.76.02.
Расмий оппонентлар: Асқарова Ўғилой Мамашокировна, педагогика фанлари доктори, профессор; Жуманазаров Умид Умирзакович, педагогика фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Қўқон давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади юқори синф ўқувчиларининг социолингвистик компетенциясини инглиз тилида мамлакатшуносликка оид матнларни ўқишни ўргатиш орқали ривожлантириш технологиясига доир методологик таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
“компетенция”, “коммуникатив компетенция”, “социолингвистик компетенция” тушунчаларининг тилшунослик, лингвомамлакатшунослик ва лингводидактика соҳаларидаги мазмун-моҳияти илмий-методик жиҳатдан асосланиб, мамлакатшуносликка оид матнларни танлаш ва тузишга қўйиладиган методик талаблар ўзбек тили ва ўрганилаётган чет тилнинг маданий меъёрларини қиёслаш тамойили  асосида такомиллаштирилган;
юқори синф ўқувчиларининг социолингвистик компетенциясини мамлакатшуносликка оид матнларни ўқишни ўргатиш орқали ривожлантириш бўйича инглизча машқ ва топшириқлар мажмуи тилнинг номинатив, коммуникатив ва куммулиятив функциясидан фойдаланиш орқали такомиллаштирилган;
юқори синф ўқувчиларининг социолингвистик компетенциясининг ривожланганлик даражаси (қуйи, ўрта, юқори) ва таркиби (English teaching content) лингвистик, психологик, миллий-маданий, геронтологик, гендер ҳамда ижтимоий соҳаларининг узвий боғлиқлиги асосида аниқланган;
инглиз тили дарсларида юқори синф ўқувчиларининг социолингвистик компетенциясини ривожлантириш жараёнида юзага келадиган лексик, грамматик, фонетик қийинчилик ва типик хатолар типологияси аниқланган,
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инглиз тили дарсларида юқори синф ўқувчиларининг социолингвистик компетенциясини мамлакатшуносликка оид матнларни ўқишни ўргатиш мазмун-моҳиятини ривожлантириш бўйича ишлаб чиқилган услубий ва амалий таклифлар асосида:
юқори синф ўқувчиларининг социолингвистик компетенциясини ривожланганлик даражаси (қуйи, ўрта, юқори) ва таркибини (English teaching content) лингвистик, психологик, миллий-маданий, геронтологик, гендер ҳамда ижтимоий соҳаларининг узвий боғлиқлиги асосида аниқланган таклифларидан АҚШ давлат департаменти Federal Assistence Award ва Наманган давлат университети ҳамкорлигидаги “Naryn Access Scholarship” номли лойиҳасининг тил компетенцияларини ривожлантиришга қўйиладиган талаблар қисмини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университетининг 2022 йил 31 мартдаги 02-07-875/04-сон далолатномаси). Натижада, инглиз тили дарсларида юқори синф ўқувчиларининг социолингвистик компетенциясини В1 ва В2 даражаларида эгалланишига эришилган;
“компетенция”, “коммуникатив компетенция”, “социолингвистик компетенция” тушунчаларининг тилшунослик, лингвомамлакатшунослик ва лингводидактика соҳаларидаги мазмун-моҳияти қиёсий ёндашув асосида илмий-методик жиҳатдан асосланган, амлакатшуносликка оид матнларни танлаш ва тузишга қўйиладиган методик талаблар асосида ишлаб чиқилган таклифлар бўйича Наманган давлат университетида 2015-2018 йилларга бажарилган “Ўзбекистон олий таълими жараёнини модернизациялаш ва халқаролашувини ривожлантириш (561624-EPP-1-UK-EPPKA2-CBHE-SP-ERASMUS+CBHE (2015-3722/001-001) номли лойиҳасининг (таълимда компетенциявий ёндашув асосида ўқув-меъёрий ҳужжатларини такомиллаштиришда қисмини шакллантиришда фойдаланилган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университетининг 2022 йил 31 мартдаги 02-07-875/04-сон далолатномаси). Натижада, инглиз тили дарсларида ўқувчиларнинг социолингвистик компетенциясини ривожлантириш самарадорлиги таъминланган;
умумевропа CEFR тизимининг В1 ва B2 даража талаблари асосида инглиз тили дарсларида юқори синф ўқувчиларининг социолингвистик компетенциясини ривожлантириш жараёнида юзага келадиган қийинчилик ва хатолар типологиясини аниқлашга доир таклиф ва тавсияларидан АҚШнинг Ўзбекистондаги элчихонаси билан ҳамкорликда 2015-2017 йилларда Наманган вилоятида бажарилган “Access Microscholarship Program by the US Embassy (АҚШ элчихонасининг кичик илмий Аксес дастури (4.S-UZ–800–14 – GR 100)” номли лойиҳасининг нутқий компетенцияни ривожлантиришга қўйиладиган талаблар қисмини шакллантиришда фойдаланилган (Низомий номидаги Тошкент давлат педагогика университетининг 2022 йил 31 мартдаги 02-07-875/04-сон далолатномаси). Натижада, ўқувчиларнинг социолингвистик компетенциясини ривожлантиришда мамлакатшуносликка оид матнларни ўқиб тушунганлигини оғзаки нутқни текшириш усуллари орқали такомиллаштирилган;
юқори синф ўқувчиларининг социолингвистик компетенциясини мамлакатшуносликка оид матнларни ўқишни ўргатиш орқали ривожлантириш бўйича инглизча машқ ва топшириқлар мажмуи тилнинг номинатив, коммуникатив ва кумулиятив функциясига доир амалий таклифлардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг “Ўзбекистон” телерадиоканали ДУК “Маданий-маърифий ва бадиий эшиттиришлар” муҳарририяти томонидан тайёрланган, “Таълим ва тараққиёт”, “Адабий жараён” номли эшиттиришларини тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон миллий телерадиокомпаниясининг  2021 йил 2 июндаги 04-25-888-сон маълумотномаси). Натижада, инглиз тили дарсларида ўқувчиларнинг социолингвистик компетенциясини ривожлантиришга доир методика оммалаштирилган.