Sayt test rejimida ishlamoqda

Қўчқоров Мавзуржон Хурсанбоевичнинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Кўп зонали Кейн яқинлашишида қутбланган ёруғлик уч ва тўрт фотонли ютилишининг температуравий тадқиқи», 01.04.07 - Конденсирланган ҳолат физикаси (физика-математика фанлари). 
Диссертация мавзуси  рўйхатга олинган рақам: - В2021.3.PhD/FM640. 
Илмий раҳбар: Эшболтаев Иқбол Мамиржонович, физика-математика фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент. 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Муқимий номидаги Қўқон Давлат педагогика институти. 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Фарғона политехника институти, РhD.03/27.02.2020.FM.106.01.
Расмий оппонентлар: Султонов Номонжон Акрамович, физика-математика фанлари доктори, профессор (Фарғона политехника институти); Курбанов Улугбек Тажибаевич, физика-математика фанлари доктори, к.и.х. (ЎзР ФА Ядро Физикаси институти)
Етакчи ташкилот: Муҳаммад ал-Хоразмий номидаги Тошкент ахборот технологиялар университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик. 
II. Тадқиқотнинг мақсади кристалларда тўрт зонали Кейн яқинлашишига кўра қутбланган ёруғликнинг спин-орбитал ажраган зона ҳамда ўтказувчанлик зоналариаро уч ва тўрт фотонли ютилиши ҳамда унинг чизиқли циркуляр дихроизм механизмларини назарий тадқиқ қилишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
илк марта кўп зонали Кейн яқинлашишида валент, ўтказувчанлик ҳамда спин-орбитал ажраган зоналардан ўтказувчанлик зонасига оптик ўтишларда парциал ва интерференциявий уч фотонли ютилиш, шунингдек чизиқли циркуляр дихроизм коэффициентларининг спектрал-температуравий боғланишлари ҳисобланган;
Кейн ва Латтинжер-Кон моделларига кўра зоналараро уч фотонли оптик ўтишларининг матрицавий элементлари, ўтиш эҳтимолликлари ва ютилиш коэффициентларининг ёруғлик частотаси, қутбланиш даражаси ва интенсивлигига, намуна температураси ҳамда зонавий параметрларга боғлиқ бўлган миқдорий назарияси ишлаб чиқилган; 
илк марта тўрт зонали Кейн моделига асосланиб тетраэдр панжарали кристалларда ток ташувчиларнинг спинорбитал ажраган зонадан ўтказувчанлик зонасига ўтишларини эътиборга олган ҳолда уч фотонли ютилиш коэффициентининг спектрал-температуравий боғла-нишларида чўққили соҳаларнинг пайдо бўлиш механизми ишлаб чиқилган;
виртуал ҳолатлар валент зонасининг оғир ва енгил коваклар тармоғида ҳамда спин-орбитал ажраган зонада жойлашганида уч фотонли ютилиш ва чизиқли циркуляр дихроизм коэффициентларининг частота ортиши билан камайиб бориши аниқланган
сонли назарий ҳисоблашларнинг ZnS ва ZnSe ларда ўтказилган уч фотонли ютилиш коэффициенти спектрал боғланишига тегишли тажриба натижаларига паст частоталар соҳасида 90%, юқори частоталар соҳасида 85% аниқлик билан мос келиши аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Кристалларда қутбланган ёруғликнинг зоналараро уч фотонли ютилиш механизмларини тадқиқ қилиш бўйича олинган натижалар асосида:
тор ва кенг зонали яримўтказгичларда қутбланган ёруғликнинг уч фотонли ютилиш ҳамда чизиқли циркуляр дихроизмининг спектрал-температуравий боғланишлари бўйича олиб борилган натижаларидан Наманган муҳандислик-қурилиш институтининг «Физика» кафедрасида 2017 – 2020 йилларга мўлжалланган ОТ-Ф2-70 «Кучли электромагнит майдондаги наноўлчамли яримўтказгич параметрларига ҳарорат, деформация ва ёруғликнинг таъсири» мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Наманган муҳандислик қурилиш институтининг 2022 йил 15 февралдаги 13/10-09/112-сон маълумотномаси). Натижада, тор зонали яримўтказгичлар асосида фотоэлектрон қурилмаларнинг ишчи частоталар соҳасини янада кенгайтириш имконини берган;
тетраэдр симметрияли кристаллар учун тўрт зонали Кейн яқинлашишида зоналараро кўп фотонли ютилишнинг спектрал-температуравий боғланишлари тадқиқот натижаларидан 2017 – 2020 йилларга мўлжалланган БФ3-003 рақамли «Киришмали вольтаик эффектга асосланган яримўтказгич негизли микро ва наноўлчамли ноанъанавий ва муқобил энергия манбаларини яратиш» фундаментал лойиҳада микро- ва наноўлчамли ноанъанавий ва муқобил энергия манбалари хоссаларини тадқиқ қилишда фойдаланилганган (Андижон Машинасозлик институтининг 2022 йил 1 февралдаги 38-03/133-сон маълумотномаси). Натижада, ноанъанавий ва муқобил энергия манбаларнинг оптик самаравийлигини янада орттириш имкони яратилган;
тор ва кенг зонали яримўтказгичларда ток ташувчиларнинг зоналараро оптик ўтишларда ёруғликнинг уч фотонли ютилиш параметрларининг спектрал ҳамда температуравий ҳисоблашлари натижаларидан 2017-2020 йилларга мўлжалланган ОТ Ф-74 «Ярим ўтказгичли қоришмалар ва кучли легирланган яримўтказгичлар энергетик спектрларини тадқиқ қилиш» мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Наманган муҳандислик технология институтининг 2022 йил 18 февралдаги 406-024-сон маълумотномаси). Натижада, легирланган яримўтказгичларда ток ташувчилар энергетик спектрини нопараболик яқинлашишда ҳисоблаш имкони яратилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish