Дускобилов Умиджон Шарофиддиновичнинг

фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.

Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Иқтисодиётни монетар сиёсат орқали тартибга солиш механизмини такомиллаштириш», 08.00.07–Молия, пул муомаласи ва кредит (иқтисодиёт фанлари).

Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.1.PhD/Iqt34.

Илмий раҳбар: Каримов Норбой Ғаниевич, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.

Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.

ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Республикаси Банк-молия академияси ва Тошкент давлат иқтисодиёт университети, DSc.27.06.2017.I.15.01.

Расмий оппонентлар: Жумаев Нодир Хосиятович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Йўлдошев Олим Абдураимович, иқтисодиёт фанлари номзоди, доцент.

Етакчи ташкилот: Тошкент молия институти.

Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.

II.Тадқиқотнингмақсади: Иқтисодиётни монетар сиёсат орқали тартибга солиш механизмини такомиллаштириш бўйича илмий-услубий ҳамда амалий таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.

III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:

экспансион ва рестрикцион пул-кредит тадбирларини қисқа даврий оралиқда амалга оширилиши натижасида пуллар таклифи ўзгаришининг инфляция ва иқтисодий ўсишга таъсири баҳоланган;

пул-кредит сиёсатини амалга оширишнинг трансмиссион механизми каналлари тадқиқ этилиб, Ўзбекистон Республикаси Марказий банки монетар сиёсатининг ишлаб чиқариш ва иқтисодий ўсишга таъсирини индивидуал баҳолаш имконини берувчи трансмиссион механизми такомиллаштирилган;

тижорат банкларининг кредит ресурслари ҳажмини ошириш мақсадида мажбурий захира талабларини банкларнинг ресурс салоҳиятидан келиб чиқиб, қайта табақалаштириш таклиф этилган;

иқтисодиётда пуллар таклифини тартибга солиш борасидаги «Арзон пуллар» ва «Қиммат пуллар» сиёсатининг иқтисодий жараёнларга нисбатан таъсирини ўрганиш асосида Ўзбекистон Республикаси банк тизимидаги мазкур амалиёт «Самарали пуллар» сиёсати сифатида талқин этилган;

йирик корхоналар экспорт тушумларининг муайян қисмини акцепт асосида Марказий банк облигациялари орқали стерилизациялаш йўли билан банк тизимига барқарор ресурс жалб этиш амалиёти таклиф этилган.

IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.

Иқтисодиётни монетар сиёсат орқали тартибга солиш механизмини такомиллаштириш бўйича ишлаб чиқилган таклифлар асосида:

пул-кредит инструментларининг трансмиссион механизми каналларини таҳлил қилиш ва уларнинг иқтисодий ўсишга таъсирини индивидуал баҳолаш асосида Ўзбекистон Республикаси Марказий банки монетар сиёсатининг самарадорлигини ошириш таклифи «Ўзбекистон Республикаси Марказий банкининг пул-кредит сиёсатини амалга ошириш ва ривожлантиришнинг ўрта муддатли Концепцияси»ни ишлаб чиқишда фойдаланиш учун қабул қилинган (Ўзбекистон Республикаси Марказий банкининг 2017 йил 13 ноябрдаги 42-12/556-сон маълумотномаси). Мазкур таклифнинг амалиётга татбиқ этилиши орқали иқтисодий ўсиш ва нархлар барқарорлигининг ўзаро уйғунлиги оширилиб, иқтисодий ўсишни рағбатлантиришда монетар сиёсатнинг инфляцияга таъсир кўрсатувчи омилларини индивидуал баҳолаш имконияти юзага келган;

тижорат банкларининг кредит ресурслари ҳажмини ошириш мақсадида мажбурий захира талабларини банкларнинг ресурс салоҳиятидан келиб чиқиб, қайта табақалаштириш таклифи «Тижорат банкларининг Ўзбекистон Республикаси Марказий банкида депозитга ўтказиладиган мажбурий резервлари тўғрисида»ги Низомга (рўйхат рақами 2004, 2009 йил 9 сентябрь) ўзгартириш ва қўшимчалар киритишда фойдаланиш учун қабул қилинган (Ўзбекистон Республикаси Марказий банкининг 2017 йил 13 ноябрдаги 42-12/556-сон маълумотномаси). Ушбу таклифни амалиётга татбиқ этилиши «Кичик банклар»нинг кредит ресурсларини кенгайтиргани ҳолда, уларнинг иқтисодиёт субъектларининг инвестицион фаолиятини қўллаб-қувватлашдаги фаолият кўламини кенгайтиришга хизмат қилган;

банк тизимининг жами активи, капитали, депозит базаси, ҳамда кредит портфелида муайян тижорат банкининг улушини ўртача тортилган қийматидан келиб чиқиб «Йирик банклар» ва «Кичик банклар» гуруҳларини шакллантириш ва шу асосида тижорат банкларига нисбатан мажбурий захира талабларини қайта дифференциаллаш таклифи «Туронбанк» АТБ фаолиятига жорий этиш учун қабул қилинган («Туронбанк» АТБнинг 2017 йил 21 августдаги 16/02-632-сон маълумотномаси). Мазкур таклифнинг амалиётга татбиқ этилиши («Туронбанк» АТБнинг кредитлаш салоҳиятини ошишига хизмат қилган.