Ro‘ziboev Ortiq Baxtiyorovichning

falsafa doktori (PhD) dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.

Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Ko‘krak bezi o‘sma kasalliklarini erta aniqlashda simptokomplekslarni sinflashtirishning algoritmik ta’minoti», 05.01.04–Hisoblash mashinalari, majmualari va kompyuter tarmoqlarining matematik va dasturiy ta’minoti (texnika fanlari).

Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: B2017.1.PhD/T50.

Ilmiy rahbar: Nishonov Axrom Xasanovich, texnika fanlari doktori.

Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Toshkent axborot texnologiyalari universiteti.

IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa (muassasalar) nomi, IK raqami: Toshkent axborot texnologiyalari universiteti, DSc.27.06.2017.T.07.01.

Rasmiy opponentlar: Muxamedieva Dilnoza Tulkinovna, texnika fanlari doktori, professor; Turakulov Xolbo‘ta Abilovich, texnika fanlari doktori, professor.

Yetakchi tashkilot: Toshkent davlat texnika universiteti.

Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.

II. Tadqiqotning maqsadi: ko‘krak bezi o‘sma kasalliklarini erta aniqlashda simptokomplekslarni sinflashtirishning model, usul, algoritm, dasturiy vosita va hisoblash vositalari orasida bo‘lgan o‘zaro funksional bog‘lanishlarni ishlab chiqishdan iborat.

III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:

ko‘krak bezi o‘sma kasalliklari holatini baholash uchun timsollarni aniqlash statistik usullari asosida klassifikator yaratilgan;

ob’ektlarni sinflashtirishning “Appolon shari” hal qiluvchi qoidasiga asoslangan modifikatsiyalangan algoritmi ishlab chiqilgan;

berilgan ob’ektlarni sinflashtirish masalasini echish uchun eng informativ simptomlarni tanlab olish qisman tanlov usul va algoritmi ishlab chiqilgan;

ko‘krak bezi o‘sma kasalliklari simptomlar majmuasini optimallashtirish hisobiga Bayes, KNN, “Appolon shari” algoritmlarini birgalikda qo‘llash asosida gibrid algoritm ishlab chiqilgan;

informativ simptokomplekslarni tanlash va sinflashtirish  usul, algoritmlariga asoslangan dasturiy vosita, dastur arxitekturasi va hisoblash vositalariga talablar ishlab chiqilgan.

IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.

Ko‘krak bezi o‘sma kasalliklarini erta aniqlashda simptokomlekslarni sinflashtirish  usul va algoritmlari hamda tadqiq qilinayotgan tibbiy ob’ektlarni xarakterlovchi simptokomplekslar majmuasidan muhimlarini tanlashning evristik usullari asosida:

ko‘krak bezi o‘sma kasalliklarini erta aniqlashda simptokomplekslarni sinflashtirish dasturiy ta’minoti Respublika onkologiya va radiologiya ixtisoslashtirilgan ilmiy-amaliy tibbiyot markazi Xorazm viloyati filialiga joriy etilgan (Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligining 2017 yil 28 sentyabrdagi 33-8/6501-son ma’lumotnomasi). Ilmiy tadqiqot natijasida ko‘krak bezi o‘sma kasalliklarini erta aniqlash va tashxislashda, mukammal davolash qarorlarini qabul qilishda kasallik darajasiga qarab simptokomplekslarini sinflash imkonini bergan;

simptokomplekslarni sinflashtirish usul va algoritmlari Xorazm viloyati, Xazorasp tumani markaziy ko‘p tarmoqli shifoxonasiga joriy etilgan (Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligining 2017 yil 28 sentyabrdagi 33-8/6501-son ma’lumotnomasi). Ilmiy tadqiqot natijasida tibbiy xizmatlar ko‘rsatish jarayonini optimallashtirish hamda bemorlarni modelli so‘rovnoma asosida ko‘krak bezi o‘sma kasalliklariini erta aniqlash darajasini 1,15 martaga oshirish imkonini bergan;

kasallik darajasini toifalash usullari va dasturiy ta’minoti sog‘liqni saqlash amaliyotiga jumladan, Samarqand viloyati, Samarqand shahri 2-son shifoxonasiga joriy etilgan (Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligining 2017 yil 28 sentyabrdagi 33-8/6501-son ma’lumotnomasi). Ilmiy tadqiqot natijasida bemorlar haqida jamlangan ma’lumotlar bazasini matematik qayta ishlash ko‘krak bezi o‘sma kasalliklarni erta aniqlash, bashoratlash va differensial tashxislash imkonini bergan;

ko‘krak bezi o‘sma kasalliklari simptomlarini sinflashtirish va  erta tashxislashda timsollarni aniqlash modellari Respublika onkologiya va radiologiya ixtisoslashtirilgan ilmiy-amaliy tibbiyot markaziga joriy kilingan (Axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligining 2017 yil 28 sentyabrdagi 33-8/6501-son ma’lumotnomasi). Ilmiy tadqiqot natijasida ko‘krak bezi o‘sma kasalliklarini tashxislashda timsollarni aniqlash modellari erta tashxislash aniqligini oshirish, kompyuterli tashxislash orqali tashxis vaqtini qisqartirish va  kasallikni boshlang‘ich bosqichida davolash imkonini bergan.