Raxmonov Zafar Ravshanovichning

doktorlik dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon

I. Umumiy ma’lumotlar.

Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i nomi): «Ikki karra nochiziqli muhitda issiqlik tarqalish jarayonini matematik modellashtirish», 05.01.07–Matematik modellashtirish. Sonli usullar va dasturlar majmui (fizika-matematika fanlari).

Talabgorning ilmiy va ilmiy-pedagogik faoliyat olib borishga layoqati bo‘yicha test sinovidan o‘tgani haqida ma’lumot: /katta ilmiy xodim-izlanuvchi/ (O‘zbekiston Milliy universitetining 2013 yil 22 yanvardagi 1106-5-son buyruqdan ko‘chirmasi).

Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: 30.06.2015/B2015.2.FM226.

Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: O‘zbekiston Milliy universiteti.

IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasa nomi, IK raqami: Toshkent axborot texnologiyalari universiteti va O‘zbekiston Milliy universiteti, 14.07.2016.T.29.01 raqamli bir martalik ilmiy kengash.

Ilmiy maslahatchi: Aripov Mersaid, fizika-matematika fanlari doktori, professor.

Rasmiy opponentlar:Muzafarov Xafiz Azizovich, fizika-matematika fanlari doktori, professor; Xujayorov Baxtiyor Xujayorovich, fizika-matematika fanlari doktori, professor; Kerimbekov Akilbek Kerimbekovich, fizika-matematika fanlari doktori, professor.

Yetakchi tashkilot: Inshootlar seysmik mustahkamligi instituti. 

Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.

II. Tadqiqotning maqsadi: kvazichiziqli parabolik tipdagi tenglamalar va ularning sistemalari bilan ifodalanuvchi nolokal chegaraviy shartga ega bir jinsli va bir jinsli bo‘lmagan muhitlarda issiqlik tarqalishi jarayonlarini chiziqsiz matematik modellarining sifat xossalarini sonli va analitik tadqiq etish, nochiziqli chegaraviy masalalarni sonli echish uchun dasturiy vositalar majmuini yaratishdan iborat.

III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi:

nochiziqli chegaraviy shart bilan berilgan manbaga ega bo‘lmagan bir jinsli muhitda issiqlik tarqalishi modeli uchun vaqt bo‘yicha global va global bo‘lmagan echimlarga ega bo‘lish shartlari aniqlangan;

o‘zgaruvchan zichlikning chiziqsiz masalalarning vaqtga ko‘ra global echimga ega bo‘lishlik va ega bo‘lmaslik shartlariga ta’siri aniqlangan;

Neyman masalasi shaklida ifodalanuvchi matematik modellarning sekin va tez kechuvchi diffuziya hollari uchun Fudjita tipidagi kritik eksponenta qiymati topilgan;

ikkinchi tur chegaraviy masala bilan tasvirlanuvchi matematik modellar uchun tez va sekin diffuziya hollarida echimning global mavjudlik kritik eksponentasi topilgan.

bir jinsli va bir jinsli bo‘lmagan muhitda sekin kechuvchi issiqlik o‘tkazuvchanlik masalasining umumlashgan echimlari uchun quyi va yuqori baholar qurilgan;

etalon tenglamalar usuli yordamida ikki va uch karra nochiziqli issiqlik o‘tkazuvchanlik masalalarining turli avtomodel` echimlar asimptotikalarining bosh hadlari olingan.

o‘zgaruvchan zichlikli issiqlik o‘tkazuvchanlik modellarining sifat xossalarini o‘rganish uchun hisoblash sxemalari, algoritmlar, dasturiy vositalar kompleksi ishlab chiqilgan hamda nochiziqli masalalarning echimlari Visual Studio (C#) muhitida vizuallashtirilgan.

IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi:

Dissertatsiya tadqiqoti jarayonida olingan ilmiy natijalar quyidagi yo‘nalishlarda amaliyotga joriy qilingan:

bir jinsli va bir jinsli bo‘lmagan muhitda sekin kechuvchi issiqlik o‘tkazuvchanlik masalasining umumlashgan echimlari uchun olingan quyi va yuqori baholar F-4-30 «Operator tip koeffisientli differensial-operator tenglamalar uchun ichki va chegaraviy masalalar» grant loyihasida matematik fizikaning noklassik tenglamalari uchun ichki chegaraviy masalalarning korrektligini isbotlashda qo‘llanilgan (Fan va texnologiyalarni rivojlantirishni muvofiqlashtirish qo‘mitasining 2016 yil 3 noyabrdagi FTK-03-13/743-son ma’lumotnomasi). Ilmiy natijalarning qo‘llanilishi Kolmogorov-Fisher tipidagi biologik populyasiya tenglamalari va sistemalarini sonli echish imkonini bergan;

bir jinsli bo‘lmagan muhitda issiqlik tarqalish jarayoni matematik modelini ifodalovchi parabolik tipdagi ikki karra chiziqsiz tenglamalar uchun qo‘yilgan nolokal chegaraviy masalalarning avtomodel` echimlari asimptotikalari F-4-30 «Operator tip koeffisientli differensial-operator tenglamalar uchun ichki va chegaraviy masalalar» grant loyihasida ichki chegaraviy masalalarning echimlari xossalarini aniqlashda qo‘llanilgan (Fan va texnologiyalarni rivojlantirishni muvofiqlashtirish qo‘mitasining 2016 yil 3 noyabrdagi FTK-03-13/743-son ma’lumotnomasi). Ilmiy natijalarning qo‘llanilishi ichki chegarviy masalalarni korrektligini asoslashga imkon bergan;

o‘zgaruvchan zichlikli muhitda issiqlik tarqalishini tasvirlovchi matematik modellarning sifat xossalarini sonli o‘rganish uchun taklif etilgan hisoblash sxemalari, ishlab chiqilgan algoritmlar va dasturiy vositalar kompleksi F-4-30 «Operator tip koeffisientli differensial-operator tenglamalar uchun ichki va chegaraviy masalalar» grant loyihasida matematik fizikaning noklassik tenglamalari uchun ichki chegaraviy masalalarni sonli modellashtirishda qo‘llanilgan (Fan va texnologiyalarni rivojlantirishni muvofiqlashtirish qo‘mitasining 2016 yil 3 noyabrdagi FTK-03-13/743-son ma’lumotnomasi). Ilmiy natijalarning qo‘llanilishi chiziqsiz chegaraviy masalalarning sonli echimlarini vizuallashtirishga xizmat qilgan.