Пардаев Қулдош Узаковичнинг
филология фанлари доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертацияси мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража берадиган фан тармоғи номи): “Муқимий шеъриятининг матн тарихи, таҳрири ва талқини”, 10.00.10–Матншунослик ва адабий манбашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2017.1.DSc/Fil52.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети.
Илмий маслаҳатчи: Жабборов Нурбой Абдулҳакимович, филология фанлари доктори, профессор.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Алишер Навоий номидаги Тошкент давлат ўзбек тили ва адабиёти университети, DSc.27.06.2017.Fil.19.01. 
Расмий оппонентлар: Тўхлиев Боқижон, филология фанлари доктори, профессор; Шодмонов Нафас Намозович, филология фанлари доктори, профессор; Якубов Исламжон Ахмеджанович, филология фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Алишер Навоий номидаги давлат  адабиёт музейи.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Муҳаммад Аминхўжа Муқимий шеърий асарлари қўлёзма ва тошбосма манбалари ҳамда нашр нусхаларини қиёсий-матний таҳлил қилиш, ижодкор назмий асарларида матн тарихи, таҳрири ва талқини муаммоларини ўрганиш, шоирнинг миллий адабиёт тарихида тутган ўрнини қайта баҳолашдан иборат.  
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
қўлёзма манбалар ва архив ҳужжатлари асосида шоир илмий биографияси оилавий муҳити ва таваллуд санасига доир янги маълумотлар  билан тўлдирилган;
ижодкор назмий асарларининг ғоявий таҳрирдан ўтказилгани, баъзан уларга матнда бўлмаган ғоя қўшилгани, айрим ҳолларда мавжуд ғоя қисқартирилиб, коммунистик мафкура талабларига мослаштирилгани мисоллар билан далилланган;
шоир лирик меросининг қўлёзма ва тошбосма нусхаларини қиёслаш асосида Муқимийнинг илм аҳлига маълум бўлмаган 13 ғазали, 3 мухаммаси ¬– жами 194 мисра назмий асарлари аниқланиб, илмий истифодага олиб кирилган;
Муқимий асарлари нашрида коммунистик мафкура талаблари асосида таҳрир қилинган ғазаллардан 69 байт, мухаммаслардан 12 банд, маснавийлардан 11 байт, мураббаъдан 1 мисра, “Саёҳатнома”дан 16 банд – жами 80 байт, 28 банд, 285 мисра қайта тикланган;
шоир асарларининг матн тарихи муаммоси назарий аспектда ўрганилиб, уларнинг яратилишида муаллиф режаси ва мўлжалининг амалга ошишидан матннинг қўлёзмага кўчирилиши ва нашр жараёнларигача бўлган такомил босқичлари мисоллар билан исботланган;   
замондошлари ижоди билан қиёсий ўрганиш натижасида шоир шеърияти матнларининг илмий талқини эволюцияси очиб берилган. 
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Муқимий шеърий асарлари матни тарихи ва манбаларининг қиёсий-матний тадқиқи бўйича олинган илмий натижалар асосида:
Муқимийнинг жорий нашрларга кирмай қолган турли манбалардаги шеърий асарлари таҳлили, шоир асарларини замондошлари ижоди билан қиёсий ўрганиш натижасида уларнинг муштарак ҳамда ўзига хос жиҳатлари, ижодкор адабий мероси қўлёзма ва тошбосма манбаларининг қиёсий таҳлили, матн таҳрири масаласи, Муқимий шеъриятида адабий-эстетик идеал, Ватан ва миллат мустақиллиги ғоялари поэтик талқинининг таълим-тарбия жараёнидаги улкан аҳамияти каби илмий хулосаларидан  “ОФ-Ф8-027 рақамли “Қўлёзма манбаларнинг миллий маънавий ва адабий мерос тарғиботидаги аҳамияти” мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2019 йил 22 октябрдаги  89-03-4091-сон маълумотномаси). Натижада Муқимийнинг қўлёзма ва тошбосма манбалардан янги топилган  шеърий асарлари юртимиз миллий-маънавий ва адабий меросининг ажралмас қисми эканлиги исботланган ҳамда ушбу асарларнинг маънавиятимиз ва адабиётимиз тарихида муҳим мавқега эга эканлиги очиб берилган;
миллий адабиётимиз тарихидаги мумтоз асарлар марказида турган комил инсон концепциясининг Муқимий шеъриятида давом эттирилгани, шоирнинг диний-тасаввуфий мазмундаги комил инсон ғояси билан суғорилган  шеърий  асарлари таҳлили каби илмий хулосалардан 5.1.17-рақамли “Шарқ мумтоз адабиётида комил инсон концепцияси”  мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигининг 2019 йил 22 октябрдаги  89-03-4091-сон маълумотномаси). Натижада лойиҳада ўзбек шеъриятининг янгиланишида мумтоз поэтик анъаналарнинг ўрни, поэтик шакл янгиланишида Муқимий ва замондошлари асарлари адабий-эстетик манбаи экани ҳақида муайян хулосалар чиқариш имконини берган; 
Муқимий ҳаёти ва ижодий биографиясига оид тарихий, адабий қўлёзма манбалардаги ва архив материаллардаги бирламчи маълумотлардан, ЎзР ФА Шарқшунослик институти асосий фондида сақланаётган  7521, 1325, 7688, 9309 рақамли қўлёзма баёзлар Муқимийнинг автографида кўчирилгани далиллангани каби муҳим илмий хулосалардан Ф1–ФА-055746 рақамли “Марказий Осиё халқлари қўлёзма ёдгорликларини тадқиқ этиш. Ўзбекистон шоир ва ёзувчилари архивини илмий тавсифи ва нашр қилиш» мавзусидаги фундаментал лойиҳада фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг 2019 йил 27 ноябрдагидаги 3/1255-3121-сон маълумотномаси). Натижада Муқимий илмий биографияси, адабий меросига оид маълумотлар бўйича муайян хулосаларга келингани, шоир асарларининг музейдаги қўлёзма ва тошбосма асарларни монографик планда тавсифларини амалга оширишда илмийлик ҳамда аниқлик жиҳатларини белгилаш имкониятларини кўпайтириб берган; 
Муқимий адабий меросининг янгича талқини, шоирнинг миллий уйғониш даври ўзбек адабиётидаги мавзулар ва жанрлар такомилидаги ўрни, ижодкор дастхат баёзларининг аниқланганлигига доир илмий хулосаларидан  “Маданият ва маърифат” телеканалининг “Одоблар хазинаси”, “Бир байт шарҳи” каби кўрсатувларида фойдаланилган. Муқимий ғазаллари матни ва мазмуни нусхалардаги фарқли ҳолатлар асосида шарҳланган. Муқимийнинг жамоатчиликка маълум бўлмаган ғазалларининг эълон қилинишига доир фактик материаллар берилишида тадқиқот натижаларига таянилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Маданият ва маърифат” телеканали” давлат унитар корхонасининг 2019 йил 6 ноябрдаги 01-16/446-сон маълумотномаси). Натижада кўрсатувлар илмий-назарий маълумотлар билан бойитилиб, уларнинг илмий-оммабоплиги таъминланган.