Болтабоев Улуғбек Абдусалимовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Пойабзал ишлаб чиқариш корхоналарида меҳнат шароитларини оптималлаштириш», 14.00.07–Гигиена (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2019.2.PhD/Tib877.
Илмий раҳбар: Азизова Феруза Лютпиллаевна, тиббиёт фанлари доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент тибиёт академияси Фарғона филиали.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент тиббиёт академияси, DSc.27.06. 2017.Tib.30.03.
Расмий оппонентлар: Хамракулова Мукаддасхон Аскаровна, тиббиёт фанлари доктори; Искандарова Гулноза Тулкиновна, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Тошкент давлат стоматология институти.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: пойабзал ишлаб чиқариш корхоналари ишчиларининг меҳнат шароити ва функционал ҳолатига ишлаб чиқариш омиллар таъсирини камайтиришга қаратилган гигиеник тавсияларни ишлаб чиқишни такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
пойабзал ишлаб чиқариш корхонаси асосий иш жойларидан олинган ҳаво синамаларида кимёвий моддалардан буғ ҳолатидаги бензин, бутилацетат, ацетон, этилацетат миқдори тайёрлаш ва тикиш цехлари иш ўринлари ҳавосида меъёрий кўрсаткичлар билан солиштирганда 1,5; 2; 1,5 ва 0,2 мартага ортиқчалиги асосланган;
пойабзал ишлаб чиқариш корхоналари ишчилар асосий иш жойларидаги меҳнат жараёнининг оғирлиги ва зўриқиш, зарарлилик ва хавфлилик кўрсаткичлари бўйича бичувчи, тайёрловчи ва тикувчиларнинг меҳнат шароити 3-синф зарарли 1 чидан 2-даража (3.2; 3.1; 3.2)си исботланган;
пойабзал ишлаб чиқаришдаги ишчилар орасида аллергик касалликлар, асосий иш жойларидаги меҳнат жараёнининг оғирлиги ва зўриқиш, зарарлилик ва хавфлилик кўрсаткичлари бўйича бичувчи, тайёрловчи ва тикувчиларнинг меҳнат шароити 3-синф зарарли 1 чидан 2-даража (3.2; 3.1; 3.2)си исботланган;
пойабзал ишлаб чиқариш корхоналари ишчиларида аллергик касалликлар ёш гуруҳи бўйича 1-гуруҳ ишчиларда 61,4%, 2-чи гуруҳ ишловчиларда – 15,7% ва 3-гуруҳда – 22,9%, иш стажи бўйича 1-гуруҳ ишчиларида – 42,3%, 2-гуруҳда – 23,4% ва 3-гуруҳда – 34,3% ни ташкил қилиши асосланган;
пойабзал ишлаб чиқариш корхоналари ишчиларининг кун давомида жисмоний ва руҳий юкламасини оптималлаштиришга қаратилган меҳнат қобилиятининг юқори даражасини таъминлашга қаратилган гигиеник меъёрлар ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Пойабзал ишлаб чиқариш корхоналарида меҳнат шароитларни оптималлаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
«Пойафзал ишлаб чиқариш корхоналари меҳнат шароитларини оптималлаштириш бўйича гигиеник тавсиялар» услубий тавсияномаси тасдиқланган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2019 йил 22 июлдаги 8н-д/176-сон маълумотномаси). Мазкур услубий тавсиянома мамлакатимизда фаолият кўрсатаётган пойабзал ишлаб чиқариши билан боғлиқ бўлган барча майда ва йирик хусусий ва давлат корхоналарида оптимал меҳнат шароитларини яратиш учун имкон берган;
пойабзал ишлаб чиқариш корхоналарида меҳнат шароитларни оптималлаштириш бўйича олинган илмий натижалар соғлиқни сақлаш амалиётига, жумладан, Республика давлат санитария маркази, Фарғона вилояти ва Фарғона шаҳар давлат санитария эпидемиология назорати маркази ҳамда «UzSalaman» пайабзал ишлаб чиқариш корхонаси амалиётига татбиқ этилган (Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2019 йил 18 июлдаги 8н-з/133-сон маълумотномаси). Олинган тадқиқот натижаларининг амалиётга жорий қилиниши пойабзал ишлаб чиқариш корхоналарида ишловчилар организмига хавфли ва зарарли омиллар таъсирини гигиеник баҳо бериш, уларнинг салбий таъсирини олдини олиш, асосий касбий малака гуруҳлари иш жойлари меҳнат шароитларининг тўғри тақсимланишининг ташкиллаштириш, касалликларни эрта аниқлашга ва иш шароитларни ўзгартириш натижасида ишчилар орасида касалланишлар даражасининг 12,3 % камайишига имкон берган.