Saydalieva Maxruyning
doktorlik dissertatsiyasi himoyasi haqida e’lon
I. Umumiy ma’lumotlar.
Dissertatsiya mavzusi, ixtisoslik shifri (ilmiy daraja beriladigan fan tarmog‘i): «Hujayra turkumlari regulyator mexanizmlarining matematik modellari», 05.01.07 – «Matematik modellashtirish. Sonli usullar va dasturlar majmui» (texnika fanlari).
Talabgorning ilmiy va ilmiy-pedagogik faoliyat olib borishga layoqati bo‘yicha test sinovidan o‘tgani haqida ma’lumot: /texnika fanlari nomzodi/.
Dissertatsiya mavzusi ro‘yxatga olingan raqam: 30.09.2014/B2014.5.T305.
Dissertatsiya bajarilgan muassasa nomi: Toshkent axborot texnologiyalari universiteti.
IK faoliyat ko‘rsatayotgan muassasalar nomi, IK raqami: Toshkent axborot texnologiyalari universiteti hamda O‘zbekiston Milliy universiteti, 16.07.2013.T/FM.29.01.
Ilmiy maslahatchi: Bekmuratov Tulkun Fayzievich, texnika fanlari doktori, professor, akademik.
Rasmiy opponentlar: Usmanov Rishat Niyazbekovich texnika fanlari doktori, professor; Yuldashev Tadjimat texnika fanlari doktori; Turakulov Xolbo‘ta Abilovich texnika fanlari doktori, professor.
Yetakchi tashkilot: Samarqand davlat universiteti.
Dissertatsiya yo‘nalishi: nazariy va amaliy ahamiyatga molik.
II. Tadqiqotning maqsadi.
tirik tizimlar hujayra turkumlari regulyatorikasida elementlararo vaqtiy-fazoviy o‘zaro munosabatlar mexanizmlarini ifodalovchi imitatsion modellashtirish usullari va matematik modellari majmuasini ishlab chiqishdan iborat.
III. Tadqiqotning ilmiy yangiligi.
hujayra turkumlarining funksional birligi asosida bo‘linuvchi, o‘suvchi, tabaqalanuvchi, maxsus vazifalar bajaruvchi, qaruvchi xujayralar guruhlari hujayra turkumlarini regulyator mexanizmlarining konseptual modeli yaratilgan;
hujayra vaqtiy-fazoviy shakllanishining ichki jarayonlarini ifodalovchi hujayra turkumlarining funksional birligidagi imitatsion modellari, hamda differensial-ayirma tenglamalar sistemasi asosida tuzilgan hujayra turkumlarining funksional birligida hujayralar sonining miqdoriy o‘zaro munosabatlarini matematik modeli ishlab chiqilgan;
hujayra bo‘linishi, tabaqalanishi, hujayraning o‘ziga xos vazifalarni bajarishi, yashash davri bosqichlari jarayonlari modellaridan tashkil topgan hujayra turkumlarining funksional birligida hujayra funksiyalari regulyator mexanizmlarining integrallashgan matematik modellari majmui yaratilgan;
ilk bor hujayra hajmi dinamikasi e’tiborga olingan va hajm miqdorining o‘zgarishi sababli hujayra bo‘linishi modeli va hajmning o‘zgarishi parametrlari orasidagi miqdoriy bog‘liqlikning hujayra funksiyalari modellari ishlab chiqilgan;
hujayra turkumlari regulyator mexanizmlarini nochiziq o‘zaro bog‘lanishlari, o‘z-o‘zini idora qilishi, oxirgi mahsulot ingibisiyasi, assosiativlash uslub va imitatsion modellarini kompyuterda ishlab chiqishning algoritmlari tuzilgan;
biologiya va tibbiyotda hujayra turkumlari regulyator mexanizmlarining o‘zaro bog‘liklik jarayonlari modellarini ishlab chiqish masalalarini echishga yo‘naltirilgan hisobiy tajribalar uchun informatsion texnologiya va dasturiy vositalar yaratilgan.
IV. Tadqiqot natijalarining joriy qilinishi.
Hujayra turkumlari reguyatorikasini o‘zgarishi tufayli yuzaga keladigan kasalliklarni kelib chiqishi sabablari, dinamikasi va oqibatlarini aniqlash bo‘yicha optimal qarorlar qabul qilishda hujayra turkumlari regulyator mexanizmlarining modellaridan foydalanish dastlabki tashxis qo‘yishda aniqlikni 1,5-2 marotabaga va davolash samaradorligini 35-40 foizga oshiradi, hamda biologiya va tibbiyotda tajriba ishlarini rejalashtirishda tajriba o‘tkazish xarajatini tejash hisobiga yillik 120,5 mln. sum. samaradorlikka erishiladi (O‘zbekiston Respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligining 2016 yil 4 fevraldagi 02-8/677-son, Sog‘liqni saqlash vazirligining 2016 yil 1 martdagi 84-3/49-son ma’lumotnomalari).
