Sayt test rejimida ishlamoqda

Курбонова Гулсара Содиковнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номли): «Француз ва ўзбек тилларида ономастик компонентли фразеологизмларнинг миллий-лисоний хусусиятлари», 10.00.06–Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик (филология фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2017.1.PhD/Fil67.
Илмий раҳбар: Маматов Абди Эшонқулович, филология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Миллий университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассасалар номи, ИК рақами: Ўзбекистон Миллий университети, Самарқанд давлат чет тиллар институти, Андижон давлат университети, DSc.26.04.2018.Fil.01.10.
Расмий оппонентлар: Кулмаматов Дустмамат Сатторович, филология фанлари доктори, профессор; Носиров Абдурахим Абдимуталипович, филология фанлари доктори.
Етакчи ташкилот номи: Бухоро давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: француз ва ўзбек тилларидаги ономастик компонентли фразеологизмлар миллий-маданий хусусиятларини аниқлаш ва уларнинг ўхшаш ҳамда фарқли жиҳатларини кўрсатиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
француз ва ўзбек тилларидаги антропоним ва топоним компонентли фразеологик бирликларнинг келиб чиқиш манбалари анъанавий исмлар билан, миллат фольклори, халқ тарихи ва реал тарихий шахслар билан ҳамда бадиий асар персонажлари билан боғлиқ фразеологизмлар асосида аниқланган;
турли оилага мансуб икки тил доирасида фразеологик бирликлар таркибидаги доминант антропоним компонентларнинг миллий-маданий хусусиятлари оламнинг фразеологик манзарасида шахснинг ижобий ва салбий қиёфасини шакллантириши исботланган;
икки тилга оид  фразеологик бирликлар таркибидаги топонимлар ижобий – автостереотип, салбий – гетеростереотип тушунчаларига эга эканлиги  далилланган;
француз ва ўзбек тилидаги ономастик компонентли фразеологизмларнинг фарқли томонлари эквивалентсиз сўздан ташкил топганлиги, ўхшашлиги эса образлилик натижасида юзага келиши орқали далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Француз ва ўзбек тилларида ономастик компонентли фразеологизмларнинг миллий-лисоний хусусиятлари бўйича олинган натижалар асосида:
ономастик компонентли фразеологик бирликлар чет тилини эгаллашнинг умумевропа компетенциялари (CEFR) асосида яратилган “Тил кўникмалари интеграцияси” дарслигида қўлланилган матнлар  мазмунига сингдирилган (2018 йил 14 июнда  531-сон гувоҳнома). Мазкур дарсликда француз ва ўзбек тилларида тавсия этилган матнларда ва машқларда қўлланилган фразеологизмлар ўқиш, ёзиш, тинглаб тушуниш ва коммуникатив мулоқот жараёнида талабаларга чет тилини ўргатиш компетенциясини оширишда  муҳим маълумотлар манбаси бўлиб хизмат қилган;
антропоним ҳамда топоним компонентли фразеологик бирликларнинг миллий-маданий ўзига хослиги ҳақидаги иккинчи ва учинчи боблари Франциянинг Тур шаҳрида халқаро тиллар фестивали доирасида хорижлик тингловчиларга  илмий семинар ўтказиш учун муҳим маълумотлар манбаси бўлиб хизмат қилган (“Ўзбекистон-Франция дўстлик жамияти”нинг 2018 йил 30 ноябрдаги  52-сон маълумотномаси). Натижада ономастик компонентли фразеологизмларга оид тўпланган материаллардан хорижлик тингловчиларга ўзбек тилини ўқитишда кенг фойдаланиш имконияти яратилган;
тадқиқотнинг иккинчи ва учинчи бобларидан антропоним ҳамда топоним компонентли фразеологик бирликларнинг таржимада ўзига хослиги ва фарқларини аниқлашда  ЁА 1-06 2012-2013 рақамли “Профессионал таржимонларни тайёрлашда сифат назоратини ташкиллаштиришга компетент ёндашув” мавзусидаги амалий лойиҳада фойдаланилган (Олий ва ўрта махсус таълим вазирлигинингг 2018 йил 4 декабрдаги              89-03-4188-сон маълумотномаси). Мазкур илмий натижа антропонимлар ва топонимларнинг фразеологик бирлик таркибида миллий-маданий хусусиятга эга эканлигини аниқлаш ва баҳолашга хизмат қилган;
француз ва ўзбек тилларидаги антропоним ва топоним компонентли фразеологик бирликларнинг миллий ва маданий хусусиятларини кўрсатиб берувчи материалларидан “Ўзбекистон” телеканалида тайёрланиб, эфирга узатилган “Тилга эътибор”, “Ассалом, Ўзбекистон!” кўрсатувлари сценарийларида фойдаланилган (“Ўзбекистон” телерадиоканалининг 2018 йил 17 декабрдаги 02-13-2198-сон маълумотномаси).  Натижада антропоним ва топоним компонетли фразеологизмларга оид тўпланган маълумотлардан балаларга тилни ўргатишда кенг фойдаланиш имконияти яратилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish