Қаршиев Нурмуҳаммад Олимжоновичнинг 
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Марказий Осиё давлатларида сиёсий партиялар мафкуралари шаклланиши ва ривожланишининг умумийлиги ҳамда ўзига хос хусусиятлари”, 23.00.03 – Сиёсий маданият ва мафкура.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.4.DSc/Ss.94.
Илмий маслаҳатчи: Бўтаев Усмонжон Хайруллаевич сиёсий фанлар доктори (DSc), профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Миллий университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат шарқшунослик университети, DSc.03/29.12.2022.Ss.21.02.
Расмий оппонентлар: Жўраев Нарзулла Қосимович сиёсий фанлар доктори, профессор; Назаров Насриддин Атақулович сиёсий фанлар доктори, профессор; Алимардонов Тўлқин Турдиевич сиёсий фанлар доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Бухоро давлат университети.
Диссертация йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: сиёсий партия мафкураларининг шаклланиши ва ривожланишининг умумийлиги ва ўзига хос хусусиятларини Марказий Осиё давлатлари мисолида ўрганиш асносида Ўзбекистонда сиёсий партиялар фаолиятини такомиллаштиришга қаратилган амалий таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Марказий Осиё давлатларининг хавфсизлиги ва барқарорлигини таъминлашда “партиявий дипломатия” муносабатлари механизми сифатида партиялараро мулоқот форматини ривожлантириш Ўзбекистоннинг халқаро обрўсини ошириши ҳамда “Демократия индекси”, “Қонун устуворлиги индекси”, “Коррупсияни назорат қилиш индекси”да ўрнини ошишига хизмат қилиши очиб берилган;
минтақа мамлакатларининг нодавлат нотижорат ташкилотлари ўртасидаги ўзаро ҳамкорликни жадал ривожлантиришнинг устувор йўналиши бўлган хавфсизлик тизимининг субектив (инсон, жамият, давлат) ва обектив (халқаро муносабатлар) институционал тузилмасини ички ва ташқи таҳдидлардан самарали муҳофаза қилиш ва барқарор тараққиётини таъминлашнинг муҳим асоси бўлган давлат органлари, ташкилотлар фаолиятига ҳамда ёшлар маънавий камолатига таҳдид қилувчи ижтимоий, сиёсий, мафкуравий, ҳарбий, диний кўринишдаги маданий-мафкуравий ҳужумлардан самарали ҳимоя қилишга боғлиқлиги очиб берилган;
Марказий Осиё мамлакатларининг нодавлат секторларини бирлаштиришнинг ғоявий, мафкуравий ва институционал-ташкилий механизмларини уйғунлаштириш ҳамда ушбу жараёнларнинг умумий минтақавий манфаатлар билан тузилмавий боғлиқлиги сиёсий партияларнинг мафкуравий фаолияти, сиёсий маданиятни шакллантиришдаги ўрни ва жамиятнинг мафкуравий барқарорлигига таъсири нуқтаи назаридан илмий асосда исботлаб берилган;
мамлакатимиз фуқаролик жамияти институтлари ва нодавлат нотижорат ташкилотларининг минтақада интеграциявий жараёнларни ривожлантиришига салбий таъсир этувчи омилларларни баратараф этиш борасидаги минтақавий, фундаментал, ташқи халқаро акторларнинг ижтимоий интеграцияга зид мезонлар эканлиги асосланган;
сиёсий партияларнинг ижтимоий ҳаётнинг барча соҳаларига қаратилган миллий ривожланиш стратегиясини амалга оширишда умумий сафарбарликни ва ишончлилигини таъминлаш, минтақавий давлат ҳокимияти органларининг фуқаролар билан самарали электрон мулоқотида ҳушёрлик ва огоҳ бўлишга қаратилган мафкуравий хавфсизликни привентив восита сифатида таъминлаш давлат ва жамият ўртасидаги юқори легитимлик даражасига хизмат қилиши исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Марказий Осиё давлатларида сиёсий партиялар мафкуралари шаклланиши ва ривожланишининг умумийлиги ҳамда ўзига хос хусусиятлари мавзусидаги олиб борилган тадқиқотнинг натижалари ва хулосалари асосида:
Марказий Осиё давлатларининг хавфсизлиги ва барқарорлигини таъминлашда “партиявий дипломатия” муносабатлари механизми сифатида партиялараро мулоқот форматини ривожлантириш, Ўзбекистоннинг халқаро обрўсини ошириши ҳамда “Демократия индекси”, “Қонун устуворлиги индекси”, “Коррупсияни назорат қилиш индекси”да ўрнини ошишига хизмат қилиши очиб берилганлиги хусусидаги илмий янгилиги Ўзбекистон Халқ демократик партиясининг иш фаолиятида фойдаланилди. Хусусан, тадқиқот ишидаги сиёсий таҳлил, хулоса ва таклифларидан Ўзбекистон Халқ демократик партиясининг тадбирларини ўтказиш ҳамда сайловолди дастурларини ишлаб чиқишда фойдаланилди (Ўзбекистон Халқ демократик партиясининг 2024–йил 11-июлдаги 3-267-сонли далолатномаси). Натижада, диссертацияда илгари сурилган таклифлар, тавсия ва хулосалар, хусусан, партиянинг мафкуравий йўналишдаги фаолиятини такомиллаштиришда партиялараро мулоқот форматини ривожлантириш муҳим омил сифатида хизмат қилган;
минтақа мамлакатларининг нодавлат нотижорат ташкилотлари ўртасидаги ўзаро ҳамкорликни жадал ривожлантиришнинг устувор йўналиши бўлган хавфсизлик тизимининг субектив (инсон, жамият, давлат) ва обектив (халқаро муносабатлар) институционал тузилмасини ички ва ташқи таҳдидлардан самарали муҳофаза қилиш ва барқарор тараққиётини таъминлашнинг муҳим асоси бўлган давлат органлари, ташкилотлар фаолиятига ҳамда ёшлар маънавий камолатига таҳдид қилувчи ижтимоий, сиёсий, мафкуравий, ҳарбий, диний кўринишдаги маданий-мафкуравий ҳужумлардан самарали ҳимоя қилишга боғлиқлиги очиб берилган. Илмий ишнинг умумий мазмун – моҳияти Ўзбекистон “Миллий тикланиш” демократик партиясининг 2020-2024 йилларга мўлжалланган сайловолди дастуридаги “В. Ташқи сиёсат, хавфсизлик, миллатлараро тотувлик ва диний бағрикенгликни таъминлаш бўйича устувор йўналишлар” ва “ВИ. Маънавий – маърифий соҳадаги устувор йўналишлар”да келтирилган вазифаларга мос келади. Диссертация ишида келтирилган таклиф ва тавсиялардан “Миллий тикланиш” демократик партияси фаолиятида партия тизимидаги ходимларнинг сиёсий – ҳуқуқий, маънавий – маърифий йўналишдаги билим ва кўникмаларини ошириш, ўқув – услубий ҳамда мафкуравий тарғибот ишларида фойдаланилди (Ўзбекистон “Миллий тикланиш” демократик партияси Марказий Кенгашининг 2024–йил 20-майдаги 02/02-30-сонли далолатномаси). Натижада, мазкур сиёсий партиянинг мафкуравий ҳимояланганлик даражасини такомиллаштиришда фуқаролик жамиятининг бошқа институтлари билан ҳамкорлик алоқаларини кучайтиришга хизмат қилган;
Марказий Осиё мамлакатларининг нодавлат секторларини бирлаштиришнинг ғоявий, мафкуравий ва институционал-ташкилий механизмларини уйғунлаштириш ҳамда ушбу жараёнларнинг умумий минтақавий манфаатлар билан тузилмавий боғлиқлиги сиёсий партияларнинг мафкуравий фаолияти, сиёсий маданиятни шакллантиришдаги ўрни ва жамиятнинг мафкуравий барқарорлигига таъсири нуқтаи назаридан илмий асосда исботлаб берилганлиги тўғрисидаги илмий янгилиги радиоешиттиришлар (Ўзбекистон телерадиокомпанияси “Ўзбекистон” телерадиоканали” ДМ “Маданий – маърифий ва бадий эшиттиришлар” муҳарририятининг “Таълим ва тараққиёт”, “Ўзбекистон ёшлари” номли дастурларининг 2023-йил декабр, 2024-йил май ойларидаги сонлари сенарийсида тадқиқот юзасидан суҳбатлар бўлиб ўтди.) давомида асослаб берилди (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон Телерадиоканали” Давлат Муасасасининг 2024-йил, 20-майдаги №0436-659-сонли далолатномаси). Натижада, мазкур телерадиокомпания томонидан омма учун тайёрланган материаллар мазмунини мукаммал ва илмий далилларга бой бўлишида, минтақа мамлакатлари сиёсий партияларининг ҳамкорлиги кенгайтириш, уларнинг умумий манфаатларини ўрганиш ҳамда уларнинг тузулмавий боғлиқлигини аниқлашга хизмат қилган;
мамлакатимиз фуқаролик жамияти институтлари ва нодавлат нотижорат ташкилотларининг минтақада интеграциявий жараёнларни ривожлантиришига салбий таъсир этувчи омилларларни баратараф этиш борасидаги минтақавий, фундаментал, ташқи халқаро акторларнинг ижтимоий интеграцияга зид мезонлар эканлиги асосланганлиги тўғрисидаги илмий янгилиги Ўзбекистон Экологик партиясининг сайловолди дастурларини ишлаб чиқишда ҳамда унинг тадбирларини ўтказишда фойдаланилди (Ўзбекистон Экологик партиясининг 2025–йил 12-мартдаги 02/75-сонли далолатномаси). Натижада, диссертацияда илгари сурилган таклиф, тавсия ва хулосалар партиянинг мафкуравий йўналишдаги фаолиятини янада такомиллаштиришга хизмат қилган;
сиёсий партияларнинг ижтимоий ҳаётнинг барча соҳаларига қаратилган миллий ривожланиш стратегиясини амалга оширишда умумий сафарбарликни ва ишончлилигини таъминлаш, минтақавий давлат ҳокимияти органларининг фуқаролар билан самарали электрон мулоқотида хушёрлик ва огоҳ бўлишга қаратилган мафкуравий хавфсизликни привентив восита сифатида таъминлаш давлат ва жамият ўртасидаги юқори легитимлик даражасига хизмат қилиши тўғрисидаги илмий янгилиги қўмита фаолияти учун самарали деб ҳисобланади. Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатаси Кенгашининг 2024-йил 14-февралдаги 4035 – ВИ – сонли Қарори билан тасдиқланган “Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлиси Қонунчилик палатаси Меҳнат ва ижтимоий масалалар қўмитасининг 2024 йилга мўлжалланган иш режаси”нинг 16-банди (Қўмита аъзолари томонидан ўз сайлов округларида Ўзбекистон 2030-йил стратегиясининг 2024-йил “Ёшлар ва бизнесни қўллаб-қувватлаш йили” Давлат дастурининг мазмун – моҳиятини кенг тарғибот қилиш ишларини ташкил қилиш)ни ишлаб чиқишда фойдаланилди (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлис Қонунчилик палатаси Меҳнат ва ижтимоий масалалар қўмитасининг 2024–йил 27-майдаги 04/3-12-16 – сонли далолатномаси). Натижада, тадқиқот натижаларидан фойдаланилиши қўмита аъзоларининг ўз сайловчилари билан самарали мулоқот олиб боришларига ҳамда давлат ва жамият ўртасидаги юқори легитимлик даражасини таъминлашга хизмат қилишига эришилди.