Амридинова Фарангиз Шахобиддиновна
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар:
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): «Коронавирус этиологияли полиневропатиянинг акупунктура даволаш фонида клиник-неврологик ва нейрофизиологик намоён бўлиш динамикаси хусусиятлари», 14.00.13-Неврология (тиббиёт фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2020.4.PhD/Tib1539.
Илмий раҳбар: Маджидова Якутхон Набиевна, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат тиббиёт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат тиббиёт университети, DSc.04/05.05.2023.Tib.30.04.
Расмий оппонентлар: Эргашева Наргиза Обиджоновна, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Мавлянова Зилола Фархадовна, тиббиёт фанлари доктори, доцент. 
Етакчи ташкилот номи: Абу Али ибн Сино номидаги Бухоро давлат тиббиёт институти.
Диссертациянинг йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: коронавирус этиологияли полинейропатияда иглорефлексотерапия ва фармакопунктура (гипоталамус фосфолипиди билан) самарадорлигини ўрганиш ва даволаш-профилактика тадбирларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
пост-COVID ва диабетик полинейропатияли беморларда эндотелиал дисфункция ва нейроваскуляр бузилишлар сенсор ва мотор белгиларнинг кучайиши, вегетатив тизимнинг дизрегуляцияси ва неврологик дефицитнинг ортиб бориши билан боғлиқ экани аниқланган;
пост-COVID полинейропатияли беморларда ачишиш, гипоэстезия ва гиперпатия каби сенсор симптомларнинг кучайиши нейроген яллиғланиш ва оғриқ импульсларининг ортиқча нейронал қайта ишланиши жараёнларида иштирок этувчи P субстанция медиаторининг ошиши билан боғлиқ экани математик кросс-корреляцион таҳлил асосида аниқланган;
акупунктура ва фармакопунктурани ўз ичига олган комплекс реабилитация периферик аксонал узатилиш самарадорлигини кучайтириши ва S-жавоб амплитудасини ошириши билан стандарт даволашга нисбатан афзал нейромодулятор таъсирга эга экани исботланган;
пост-COVID полинейропатияли беморларда клиник ва электронейромиографик кўрсаткичларига асосланган дифференциал реабилитация мезони ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши:
коронавирус этиологияли полиневропатиянинг акупунктура ёрдамида даволаш фонида клиник-неврологик ва нейрофизиологик намоён бўлиш  динамикаси хусусиятлари бўйича олинган илмий натижалар асосида: 
биринчи илмий янгилик: пост-COVID полинейропатияда эндотелиал дисфункция ва нейроваскуляр бузилишлар асосий патогенетик омил эканлиги аниқланиб, ушбу бузилишларни бартараф этишда акупунктуранинг вазорегулятор ва нейромодулятор таъсири клиник-неврологик ва инструментал текширувлар асосида тасдиқланганлиги бўйича таклифлар Тошкент педиатрия тиббиёт институти Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2024 йил 25 декабрда 03/325-сон билан тасдиқланган «Коронавирус этиологияли полинейропатия билан касалланган беморларда оғриқ синдромининг илк диагностикаси учун P субстанцияни маркер сифатида қўллаш» номли услубий тавсиянома мазмунига киритилган бўлиб, улар Республика ихтисослаштирилган терапия ва тиббий реабилитация илмий-амалий тиббиёт маркази бўйича 04.02.2025 йилдаги 6/1-сонли буйруғи билан ва Ўзбекистон Республикаси администрацияси қошидаги тиббиёт бошқарманинг «Қибрай» клиник санаторияси бўйича 12.02.2025 йилдаги 14/1A - сонли буйруқ билан амалиётига жорий этилган. Ижтимоий самарадорлик: беморларда оғриқ синдромини барвақт аниқлаш ва самарали даволаш ҳисобига уларнинг ҳаёт сифатини ошириш, руҳий-эмоционал барқарорлигини таъминлаш, жамиятга тўлиқ мослашувига кўмаклашиш ва ногиронлик ҳолатларининг олдини олиш имконини берди. Иқтисодий самарадорлик: ташхис ва даволашда мақсадли, юқори самарали усулларни қўллаш орқали ортиқча инструментал ва лаборатор текширувларнинг олдини олиш, умумий тиббий харажатларни қисқартириш, меҳнат қобилиятини тез тиклаш ҳисобига ҳар бир бемор ҳисобига 2500000 сўм миқдорида иқтисодий самарага эришилди. Хулоса: ташхис ва даволашнинг мақсадли усулларини жорий этиш беморларда оғриқ синдромини эрта аниқлашга, даволаш самарадорлигини оширишга ҳамда касалликнинг руҳий ва жисмоний асоратларини камайтиришга хизмат қилади. 
иккинчи илмий янгилик: пост-COVID полинейропатияли беморларда сенсор симптомлар (ачишиш, гипоэстезия, гиперпатия) кучайган ҳолатларда Р субстанция медиаторининг роли бўйича таклифлар Тошкент педиатрия тиббиёт институти Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2024 йил 25 декабрда 03/325-сон билан тасдиқланган «Коронавирус этиологияли полинейропатия билан касалланган беморларда оғриқ синдромининг илк диагностикаси учун P субстанцияни маркер сифатида қўллаш» номли услубий тавсиянома мазмунига киритилган бўлиб, улар Республика ихтисослаштирилган терапия ва тиббий реабилитация илмий-амалий тиббиёт маркази бўйича 04.02.2025 йилдаги 6/1-сонли буйруғи билан ва Ўзбекистон Республикаси администрацияси қошидаги тиббиёт бошқарманинг «Қибрай» клиник санаторияси бўйича 12.02.2025 йилдаги 14/1A-сонли буйруқ билан амалиётига жорий этилган. Ижтимоий самарадорлик: реабилитация жараёнини такомиллаштиришга хизмат қилиб, оғриқ синдромини енгиллаштириш, неврологик функцияларни тиклаш, беморларнинг кундалик ҳаракатланиш фаоллигини ошириш, мустақил ҳаёт тарзини қайта тиклаш ва шу орқали уларнинг жамиятга мослашув имкониятларини кенгайтириш ҳамда узоқ муддатли ногиронлик ҳолатларини камайтиришга имкон яратди. Иқтисодий самарадорлик: иқтисодий самарадорлик акупунктуранинг ноинвазив ва нисбатан арзон усул сифатида анъанавий дориворий ва аппаратли даволашларга бўлган эҳтиёжни камайтириш ва 150000 сўм иқтисод қилиш имконини берди. Хулоса: пост-COVID полинейропатияда акупунктурани реабилитация дастурига интеграция қилиш Р субстанция медиаторининг сенсор дисфункциялардаги ролини ҳисобга олган ҳолда клиник самарадорликка эришиш билан бир қаторда, ижтимоий ва иқтисодий жиҳатдан мақбул ва амалиётга жорий этиш учун мақсадга мувофиқ ёндашув сифатида тавсия қилиниши мумкин.
учиничи илмий янгилик: акупунктура ва фармакопунктурани ўз ичига олган комплекс реабилитация периферик аксонал узатилиш самарадорлигини кучайтириши ва S-жавоб амплитудасини ошириши электронейромиография орқали аниқланиб, стандарт терапияга нисбатан афзал нейромодулятор таъсирга эга эканлиги бўйича таклифлар Тошкент педиатрия тиббиёт институти Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2024 йил 25 декабрда 03/325-сон билан тасдиқланган «Коронавирус этиологияли полинейропатия билан касалланган беморларда оғриқ синдромининг илк диагностикаси учун P субстанцияни маркер сифатида қўллаш» номли услубий тавсиянома мазмунига киритилган бўлиб, улар Республика ихтисослаштирилган терапия ва тиббий реабилитация илмий-амалий тиббиёт маркази бўйича 04.02.2025 йилдаги 6/1-сонли буйруғи билан ва Ўзбекистон Республикаси администрацияси қошидаги тиббиёт бошқарманинг «Қибрай» клиник санаторияси бўйича 12.02.2025 йилдаги 14/1A-сонли буйруқ билан амалиётига жорий этилган. Ижтимоий самарадорлик: акупунктура фонида сезувчанликнинг тез тикланиши оғриқ синдромининг камайиши, ҳаракат ва фаоллик қобилиятининг тезроқ тикланишига олиб келди. Иқтисодий самарадорлик: иқтисодий самарадорлик акупунктуранинг ноинвазив ва нисбатан арзон усул сифатида анъанавий дориворий ва аппаратли даволашларга бўлган эҳтиёжни камайтириш ва 150000 сўм иқтисод қилиш имконини берди. Хулоса. акупунктура усулининг клиник фойдаси билан бир қаторда ижтимоий ва иқтисодий самарадорлиги ҳам юқори эканлиги аниқ тасдиқланди ва бу усулни комплекс реабилитация дастурларига интеграция қилиш мақсадга мувофиқ ҳисобланади.
тўртинчи илмий янгилик: пост-COVID полинейропатияли беморлар учун акупунктурани ўз ичига олган реабилитация мезони ишлаб чиқилиб, унинг нейрофункционал тикланишни кучайтиришда самарали эканлиги бўйича таклифлар Тошкент педиатрия тиббиёт институти Мувофиқлаштирувчи эксперт кенгаши томонидан 2024 йил 25 декабрда 03/325-сон билан тасдиқланган «Коронавирус этиологияли полинейропатия билан касалланган беморларда оғриқ синдромининг илк диагностикаси учун P субстанцияни маркер сифатида қўллаш» номли услубий тавсиянома мазмунига киритилган бўлиб, улар Республика ихтисослаштирилган терапия ва тиббий реабилитация илмий-амалий тиббиёт маркази бўйича 04.02.2025 йилдаги 6/1-сонли буйруғи билан ва Ўзбекистон Республикаси администрацияси қошидаги тиббиёт бошқарманинг «Қибрай» клиник санаторияси бўйича 12.02.2025 йилдаги 14/1A-сонли буйруқ билан амалиётига жорий этилган. Ижтимоий самарадорлик: нейрофункционал тикланишни тезлаштириб, сезги бузилишлари, оғриқ, қичишиш ва ҳаракатдаги ноқулайликларни камайтиришга хизмат қилади. Бу эса беморларнинг ҳаёт сифатини яхшилаш, кундалик фаолликка қайтиш, руҳий-эмоционал барқарорликни сақлаш, ижтимоий мослашув даражасини ошириш ва узоқ муддатли ногиронлик ҳолатларининг олдини олиш имконини яратди. Иқтисодий самарадорлик: ташхис ва даволашда мақсадли, юқори самарали усулларни қўллаш орқали ортиқча инструментал ва лаборатор текширувларнинг олдини олиш, умумий тиббий харажатларни қисқартириш, меҳнат қобилиятини тез тиклаш ҳисобига ҳар бир бемор ҳисобига 2500000 сўм миқдорида иқтисодий самарага эришилди. Хулоса: пост-COVID полинейропатияли беморлар учун акупунктурани ўз ичига олган реабилитация мезонини қўллаш нафақат клиник жиҳатдан самарали, балки ижтимоий ва иқтисодий жиҳатдан ҳам мақбул, юқори самарадорликка эга нейрореабилитацион ёндашув сифатида тавсия этилади.

Yangiliklarga obuna bo‘lish