Охунжанова Мадина Зафаровнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертaцияси ҳимояси ҳақида эълон

I.  Умумий маълумотлар.
Диссертaция мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Инсультдан кейинги оғриқ синдроми кечиши хусусиятлари, диагностикаси ва реабилитацияси”, 14.00.13 – Неврология (тиббиёт фанлари).
Диссертaция мавзуси рўйхатга олинган рақам: №B2022.2PhD/Tib2772.
Илмий раҳбар: Ходжиева Дилбар Таждиевна, тиббиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертaция бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат тиббиёт институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Абу Али ибн Сино номидаги Бухоро давлат тиббиёт институти, DSc.04/30.04.2022.Tib.93.02.
Расмий оппонентлар: Журабекова Азиза Тохировна, тиббиёт фанлари доктори, профессор; Раимова Малика Мухамеджановна, тиббиёт фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Қирғизистон давлат тиббиёт академияси.
Диссертaция йўналиши: амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқоднинг мақсади: ишемик ва геморрагик инсультдан кейинги оғриқ синдромининг кечиш хусусиятларини ўрганиш, реабилитация чора тадбирларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
инсультлардан кейинги оғриқ синдроми патологик ўчоқ локализациясига, чуқурлигига ва оғриқнинг невропатик хусусиятларига кўра дифференциал баҳоланиб, оғриқнинг клиник-неврологик кўрсаткичлар билан боғлиқлиги илмий жиҳатдан асосланган;
илк маротаба MDA, NO, GSH даражалари билан ВАШ (оғриқ шкаласи) ва Бартел индекси кўрсаткичлари оғриқ локализацияси ўртасидаги корреляцион боғланишлар (MDA концентрациясиннг ошиши ва GSH кўрсаткичининг пасайиши) асосланган;
инсультдан кейинги оғриқ синдромига чалинган беморларда транскраниал магнит стимуляция билан антиоксидант терапия комбинациясининг оксидатив стресс биомаркерлари (MDA, NO, GSH) ва клиник-неврологик кўрсаткичларга таъсири асосланган;
транскраниал магнит стимуляциянинг нейробиокимёвий самараси (MDA ва NO концентрациясининг пасайиши, GSH кўрсаткичининг ошиши) динамик жиҳатдан дифферинциал ёндошилган ҳолда алгоритм такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. 
«Инсультдан кейинги оғриқ синдроми кечиши хусусиятлари, диагностика ва реабилитацияси » мавзусидаги илмий янгиликни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлигининг 2025 йил 10 июндаги 19/71 coнли хулocacи олинган.
биринчи илмий янгилик. Инсультлардан кейинги оғриқ синдроми патологик ўчоқ локализациясига, чуқурлигига ва оғриқнинг невропатик хусусиятларига кўра дифференциал баҳоланиб, оғриқнинг клиник-неврологик кўрсаткичлар билан боғлиқлиги илмий жиҳатдан асосланган. Ижтимоий самарадорлиги: инсультдан кейинги оғриқ синдромининг патологик ўчоқ ва невропатик хусусиятларига кўра дифференциал баҳолаш ва клиник-неврологик кўрсаткичлар билан боғлиқлигининг аниқланиш, индивидуаллаштирилган реабилитация ва самарали даволаш орқали беморларнинг кундалик ҳаётдаги фаоллигини ва ижтимоий интеграциясини ошириш имконини берди. Иқтисодий самарадорлиги: ишемик инсульт беморларнинг стационарга мурожаатлари сони қисқариши ва даволаниш кўрсатмаси ҳисобидан ҳар бир нафар бемор учун сарфланадиган бюджет харажатларини 1860000 сўмга иқтисод қилишга эришилган. Хулоса: ишемик ва геморрагик инсультнинг эрта ва кеч босқичларида оғриқни бартараф этиш орқали кузатилиши мумкин бўлган неврологик асоратларни олдини олиш ҳисобига беморларнинг реанимацион ва стационар харажатларидан ҳар 1 бемор учун бюджет маблағлари ҳисобидан 1840000 сўмга ва бюджетдан ташқари маблағларни 720000 сўмга иқтисод қилиш имконини берди.
иккинчи илмий янгилик. Илк маротаба MDA, NO, GSH даражалари билан ВАШ (оғриқ шкаласи) ва Бартел индекси кўрсаткичлари оғриқ локализацияси ўртасидаги корреляцион боғланишлар (MDA концентрациясиннг ошиши ва GSH кўрсаткичининг пасайиши) асосланган. Ижтимоий самарадорлиги: стрес-оксидатив биомаркёрларининг (MDA, NO ва GSH) оғриқнинг оғирлик даражаси (ВАШ) ва функционал тикланиш даражаси (Бартел индекси) ўртасидаги боғлиқлигини аниқланиш инсультдан кейинги оғриқни прогноз қилиш ва индивидуаллаштирилган реабилитация дастурларини яратиш орқали беморларнинг ҳаёт сифатини ва ижтимоий фаоллигини яхшилаш имконини берди Иқтисодйй самарадорлиги: клиник симптомларни, лабаратор тахлил кўрсаткичи эрта аниқланганда беморларнинг стационарга мурожаатлар сони 3 мартага камайди, мутахассис кўриги ва стандарт бўйича бажариладиган бошқа лаборатор таҳлиллар сони 2 мартага қисқариши ҳисобидан 118800 сўм, бюджетдан ташқари 92300 сўм миқдордаги харажат иқтисод қилинган. Хулоса: ишемик ва геморрагик инсультдан кейинги оғриқ синдроми кузатилган беморларда клиник ва лабаратор кўрсаткичларни эрта ташхислаш ҳисобидан ҳар 1 нафар бемордан 125 100 сўмга иқтисод қилиш имконини берган.
учинчи илмий янгилик. Инсультдан кейинги оғриқ синдромига чалинган беморларда транскраниал магнит стимуляция билан антиоксидант терапия комбинациясининг оксидатив стресс биомаркерлари (MDA, NO, GSH) ва клиник-неврологик кўрсаткичларга таъсири комплекс баҳоланган Ижтимоий самарадорлиги: инсультдан кейинги оғриқ синдроми бўлган беморларда ТМС ва антиоксидант терапия комбинациясининг оксидатив стресс биомаркерлари ва клиник-неврологик кўрсаткичларга ижобий таъсирини комплекс баҳолашда самарали даволаш стратегияларини ишлаб чиқиш орқали беморларнинг функционал тикланишини, ҳамда ҳаёт сифати ва ижтимоий фаоллигини ошириш имконини берди. Иқтисодий самарадорлиги: Оғриқни эрта аниқлаш ва мақсадли реабилитация усуллари орқали даволаш муддати ва ресурслар сарфини қисқартирилди, шифохонага қайта мурожаатлар сони камайди, ҳамда меҳнатга лаёқатни тиклаш тезлашди. Шу орқали мурожаатлар сони 3 мартага камайди, мутахассис кўриги ва стандарт бўйича бажариладиган бошқа лаборатор таҳлиллар сони 2 мартага қисқариши ҳисобидан ҳар бир нафар беморга бюджет ҳисобидан 604000 сўм, бюджетдан ташқари 292000 сўм миқдордаги харажат иқтисод қилишга эришилган. Хулоса: Даволаш жараёнини самарали ташкил этиш, шифохонага қайта мурожаатлар сонини камайтириш, мутахассис кўриги ва лаборатор таҳлиллар сонининг қисқартириш ҳисобидан ҳар бир нафар бемордан 433700 сўмга иқтисод қилиш имконини берган.
тўртинчи илмий янгилик. транскраниал магнит стимуляциянинг нейробиокимёвий самараси (MDA ва NO концентрациясининг пасайиши, GSH кўрсаткичининг ошиши) динамик жиҳатдан дифферинциал ёндошилган ҳолда алгоритм такомиллаштирилган. Ижтимоий самарадорлиги: ТМСнинг клиник ва биохимик самаралари динамик равишда ўрганилиши ва антиоксидант тизимни фаоллаштирувчи нейробиохимик механизми асосида алгоритм ишлаб чиқилиши, инсультдан кейинги оғриқ синдромини самарали даволаш ногиронлик кўрсаткичларининг пасайиши ва профилактик тадбирларнинг самарадорлиги ортишига эришилган. Иқтисодий самарадорлиги: Инсультдан кейинги оғриқларда ногиронлик ҳолатларининг камайиши, профилактика чора тадбирларининг самарадорлиги ҳисобига стационар шароитда қўлланиладиган тадбирларига кетадиган харажатлар бир нафар бемор ҳисобига 1635000 сўмга иқтисод қилишга эришилган. Хулоса: клиник, неврологик ва лаборатор кўрсакичлар маълумотларига асосланиб Инсультдан кейинги оғриқларда беморларда спастика ва контрактуралар бўлиш хавфини башоратлаш ва профилактик алгоритмини қўллаш касалликни олдини олиш тадбирларини ишлаб чиқишда муҳим аҳамият касб этади.
Инсультдан кейинги оғриқ синдроми мавжуд беморларни комплекс даволашдан олинган илмий натижалар асосида «Инсультдан кейинги оғриқ синдромини даволаш усулларини такомиллаштириш» номли услубий тавсиянома тасдиқланган (Aбу Aли ибн Сино номидаги Бухоро давлат тиббиёт институти эксперт кенгаши томонидан 2023-йил 18-ноябрь 23-m/136-сонли маълумотномаси) ва «Инсультдан кейинги оғриқ синдроми клиник-неврологик хусусиятларининг ўзига хослигини аниқлаш усуллари» номли услубий тавсиянома тасдиқланган (Aбу Aли ибн Сино номидаги Бухоро давлат тиббиёт институти эксперт кенгаши томонидан 2023-йил 18-ноябрь 23-m/126-сон маълумотномаси). Тадқиқот натижаси беморларда габапентин ва физиотерапевтик, психотерапевтик коррекция қўлланилишининг клиник аҳамиятини очиб бериш, клиник- неврологик хусусиятларни аниқлаш имконини берган;
 Илмий янгиликни бошқа соғлиқни сақлаш муассасаларига жорий этиш бўйича Соғлиқни сақлаш вазирлиги ҳузуридаги Илмий техник кенгашнинг 2025 йил 10 июндаги 19 сонли хулосаси олинган.