Жумаев Ислом Хўшбоқ ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Минтақа иқтисодиёти барқарорлигини таъминлашда туризм соҳасини ривожлантириш истиқболлари” (Сурхондарё вилояти мисолида), 08.00.12 - “Минтақавий иқтисодиёт”.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2025.1.PhD/Iqt5177.
Илмий раҳбар: Аминова Мақсуда Саминовна, иқтисодиёт фанлари бўйича фалсафа доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Абу Райҳон Беруний номидаги Урганч давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Абу Райҳон Беруний номидаги Урганч давлат университети, DSc.03/27.09.2024.I.55.03.
Расмий оппонентлар: Матякубов Умиджон Рахимович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Бахтиёров Шохзод Шерзодбек ўғли, иқтисодиёт фанлари бўйича фалсафа доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Қарши давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Сурхондарё вилоятида иқтисодий барқарорликни таъминлашда туристик хизматларни ривожлантириш бўйича илмий тавсия ва амалий таклифларни ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
минтақада иқтисодий барқарорликни таъминлашда туризм салоҳиятидан самарали фойдаланишнинг иқтисодий, ижтимоий ва экологик жиҳатларни ўз ичига олувчи ҳамда вужудга келиши мумкин бўлган атроф-муҳитга етказиладиган зарар ва харажатларни минималлаштиришнинг экологик жиҳатдан барқарор ривожланиш мақсадлари таклиф этилган;
минтақада иқтисодий барқарорликка эришишда мавжуд иқтисодий тармоқлар локацион квотиентлар (Лоcатион Қуотиенц, ЛҚ) бўйича турларга ажратилиб, (ЛҚ > 1) тармоқ минтақада нисбатан юқори аҳамиятга эга, (ЛҚ = 1) тармоқ ҳудуд ва миллий миқёсда бир хил нисбий аҳамиятга эга ва (ЛҚ < 1) тармоқ ҳудудда нисбатан кам ривожланганлигини ифодаловчи кўрсаткичлар тизими таклиф қилинган;
минтақада иқтисодий барқарорликка эришишда сервис тармоқларининг бандлик ва иқтисодий рақобатбардошлигини ошириш, даромад манбаларини кўпайтириш ва диверсификация қилишга ижобий таъсир қилувчи драйвер сифатида таклиф қилинган туризмнинг самарали салоҳиятидан фойдаланиш инфратузилмаси таклиф этилган;
минтақа иқтисодий барқарорлигини таъминлашда туризм соҳаси ривожланишини ифодаловчи асосий кўрсаткичларнинг 2025-2030-йилларга мўлжалланган прогноз қийматлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Минтақада иқтисодий барқарорликни таъминлашда туризм салоҳиятидан самарали фойдаланиш истиқболлари бўйича олинган илмий натижалар асосида:
минтақада иқтисодий барқарорликни таъминлашда туризм салоҳиятидан самарали фойдаланишнинг иқтисодий, ижтимоий ва экологик жиҳатларни ўз ичига олувчи ҳамда вужудга келиши мумкин бўлган атроф-муҳитга етказиладиган зарар ва харажатларни минималлаштиришнинг экологик жиҳатдан барқарор ривожланиш мақсадлари бўйича таклиф Сурхондарё вилояти ҳокимининг 2022-йил 10-октябрдаги “2022-2026-йилларда Сурхондарё вилоятининг туризм салоҳиятини комплекс ривожлантириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги 546-сон қарорини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Сурхондарё вилояти ҳокимлигининг 2025-йил 9-октябрдаги 06-06/9370-сонли маълумотномаси). Ушбу таклифдан фойдаланиш минтақада иқтисодий барқарорликни таъминлашда туризм соҳасини ривожлантириш, минтақани ижтимоий-иқтисодий ва экологик салоҳиятидан самарали фойдаланиш ҳамда ялпи ҳудудий маҳсулотда хизматлар ҳажмини 10-15 фоизга ошириш имконини берган;
минтақада иқтисодий барқарорликка эришишда мавжуд иқтисодий тармоқлар локацион квотиентлар (Лоcатион Қуотиенц, ЛҚ) бўйича турларга ажратилиб, (ЛҚ > 1) тармоқ минтақада нисбатан юқори аҳамиятга эга, (ЛҚ = 1) тармоқ ҳудуд ва миллий миқёсда бир хил нисбий аҳамиятга эга ва (ЛҚ < 1) тармоқ ҳудудда нисбатан кам ривожланганлигини ифодаловчи кўрсаткичлар тизими бўйича таклиф Сурхондарё вилояти ҳокимининг 2022-йил 10-октябрдаги “2022-2026-йилларда Сурхондарё вилоятининг туризм салоҳиятини комплекс ривожлантириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги 546-сон қарорини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Сурхондарё вилояти ҳокимлигининг 2025-йил 9-октябрдаги 06-06/9370-сонли маълумотномаси). Ушбу таклиф иқтисодий барқарорликни таъминлашда самарадорлик юқори бўлган туризм соҳаси салоҳиятидан фойдаланиш асосида минтақада қўшимча иқтисодий ўсиш даражаларини аниқлаб олиш имконини берган;
минтақада иқтисодий барқарорликка эришишда сервис тармоқларининг бандлик ва иқтисодий рақобатбардошлигини ошириш, даромад манбаларини кўпайтириш ва диверсификация қилишга ижобий таъсир қилувчи драйвер сифатида таклиф қилинган туризмнинг самарали салоҳиятидан фойдаланиш инфратузилмаси бўйича таклиф Сурхондарё вилояти ҳокимининг 2022-йил 10-октябрдаги “2022-2026-йилларда Сурхондарё вилоятининг туризм салоҳиятини комплекс ривожлантириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида” ги 546-сон қарорини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Сурхондарё вилояти ҳокимлигининг 2025-йил 9-октябрдаги 06-06/9370-сонли маълумотномаси). Ушбу таклифларни жорий қилиниши натижасида минтақада туристик хизматларни таклиф қилувчи тадбиркорлик субектлар сонини 3-5 фоизга, ташриф буюраётган хорижий ва маҳаллий туристлар сонини 10-15 фоизга ошириш имконини берган;
минтақа иқтисодий барқарорлигини таъминлашда туризм соҳаси ривожланишини ифодаловчи асосий кўрсаткичларнинг 2025-2030-йилларга мўлжалланган прогноз қийматлари бўйича таклиф Сурхондарё вилояти ҳокимининг 2022-йил 10-октябрдаги “2022-2026-йилларда Сурхондарё вилоятининг туризм салоҳиятини комплекс ривожлантириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида”ги 546-сон қарорини ишлаб чиқишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Сурхондарё вилояти ҳокимлигининг 2025-йил 9-октябрдаги 06-06/9370-сонли маълумотномаси). Мазкур модел натижаларидан минтақада туризмни ривожлантириш дастурини ишлаб чиқишда фойдаланилган.
