Анорбоев Амириддин Улуғбек ўғлининг 
юридик фанлари доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар. 
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража берадиган фан тармоғи номи): “Жамоат хавфсизлигига таҳдид солувчи кибержиноятларнинг жиноий-ҳуқуқий жиҳатлари”, 12.00.08 – “Жиноят ҳуқуқи. Жиноят-ижроия ҳуқуқи” ихтисослиги (юридик фанлар).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.1.DSc/Yu235
Илмий консултант: Рустамбаев Мирзаюсуп Хакимович юридик фанлар дοктοри, прοфессοр 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Жамоат хавфсизлиги университети 
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Республикаси Жамоат хавфсизлиги университети ҳузуридаги илмий даражалар берувчи DSc.32/30.12.2020.Yu.74.01 рақамли Илмий кенгаш
Расмий оппонентлар: Тошпўлатов Акром Икромович, юридик фанлар доктори; Турғунбоев Элбекжон Одилжонович, юридик фанлар доктори; Ўразалиев Муродбек Қораевич, юридик фанлар доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Республикаси Криминология тадқиқот институти. 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади жамоат хавфсизлигига таҳдид солувчи кибержиноятларнинг жиноий-ҳуқуқий жиҳатларини ўрганиш, киберхавфсизликни таъминлаш бўйича илмий-амалий таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
телекоммуникация тармоқларидан ёки Интернет бутунжаҳон ахборот тармоғидан фойдаланган ҳолда оммавий тартибсизликларга ва фуқароларга нисбатан зўравонлик қилишга омма олдида даъват қилиш учун жиноий жавобгарлик белгиланиши жамоат хавфсизлиги таъминланиши мустаҳкамланишига хизмат қилиши асосланган;
Ўзбекистон Республикаси ҳудудида жойлашган техник воситаларда ҳамда маълумотлар базаларида шахсга доир маълумотларни йиғишга, тизимлаштиришга ва сақлашга оид талабларга риоя этмаслик учун жиноий жавобгарлик белгиланиши фуқароларнинг шахсий маълумотларини ҳимоялаш ва ижтимоий барқарорлик таъминланишига ҳисса қўшиши асосланган;
киберхавфсизлик ва муҳим ахборот инфратузилмаси обектларини тоифалаш, уларнинг киберхавфсизлигини таъминлаш даражасини баҳолаш, киберхавфсизлик талабларига мувофиқлик юзасидан экспертизадан ўтказиш, ахборот тизимлари ва ресурсларининг киберхавфсизлигини таъминлаш учун қўлланиладиган аппарат, аппарат-дастурий ҳамда дастурий воситаларни сертификатлаштириш тартиби белгиланиши киберхавфсизлик соҳасидаги муносабатларни тизимлаштиришга, кибермаконда шахс, жамият ва давлат хавфсизлиги таъминланишига хизмат қилиши исботланган;
қонунга хилоф равишда (рухсациз) ахборот тизимига кириб ёки ундан фойдаланиб жамоат хавфсизлигига таҳдид солувчи жиноят содир этиш, шу жумладан крипто-активлар айланмаси соҳасидаги қонунчиликни бузиш ва майнинг фаолиятини қонунга хилоф равишда амалга ошириш учун жиноий жавобгарликни белгилаш киберхавфсизликни кучайтириш, крипто-активлар бўйича қонунчилик бузилишига қарши қатъий чоралар кўриш, ахборот тизимларига рухсациз кириш ва улардан ноқонуний фойдаланишнинг барвақт профилактикасига хизмат қилиши асосланган;
гиёҳвандлик воситаларини, уларнинг аналогларини ёки психотроп моддаларни, уларни тарғиб қилувчи маҳсулотни телекоммуникация тармоқларида ёки Интернет жаҳон ахборот тармоғида тарқатиш, реклама қилиш, намойиш этиш мақсадида тарқатиш, реклама қилиш, намойиш этиш тайёрлаш, олиш, сақлаш, ташиш ёки жўнатиш, шунингдек уларни қонунга хилоф равишда ўтказиш учун жиноий жавобгарликни белгиланиши инсон ҳаёти ва соғлиғи муҳофазаси кучайтирилишига хизмат қилиши асослантирилган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Жамоат хавфсизлигига таҳдид солувчи кибержиноятларнинг жиноий-ҳуқуқий жиҳатлари мавзусидаги тадқиқот иши бўйича олинган илмий натижалар асосида:
Ўзбекистон Республикасининг «Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида» 2021-йил 30-мартдаги ЎРҚ–679-сон Қонуни билан «телекоммуникациялар тармоқларидан, Интернет жаҳон ахборот тармоғидан, шунингдек матнни кўпайтиришнинг босма ёки бошқа усулларидан фойдаланган ҳолда оммавий тартибсизликларга ва фуқароларга нисбатан зўравонлик қилишга омма олдида даъват қилиш» учун Жиноят кодексининг 244-моддасининг иккинчи қисми «б»-банди билан жиноий жавобгарлик белгиланди. (Ўзкомназоратнинг 05.12.2024-йилдаги 01/07-1-сон далолатномаси);
Ўзбекистон Республикасининг «Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида» 2021-йил 29-октябрдаги ЎРҚ–726-сон Қонуни билан ахборот технологияларидан фойдаланган ҳолда, шу жумладан Интернет жаҳон ахборот тармоғида Ўзбекистон Республикаси фуқароларининг шахсга доир маълумотларига ишлов берилаётганда жисман Ўзбекистон Республикаси ҳудудида жойлашган техник воситаларда ҳамда Шахсга доир маълумотлар базаларининг давлат реестрида белгиланган тартибда рўйхатдан ўтказилган шахсга доир маълумотлар базаларида шахсга доир маълумотларни йиғишга, тизимлаштиришга ва сақлашга оид талабларга риоя этмаслик учун Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 1412-моддасида жиноий жавобгарлик белгилаб қўйилди (Ўзкомназоратнинг 05.12.2024-йилдаги 01/07-1-сон далолатномаси);
Ўзбекистон Республикасининг «Киберхавфсизлик тўғрисида» 2022-йил 15-апрелдаги ЎРҚ–764-сон Қонуни қабул қилинди ҳамда Ўзбекистон Республикаси Президентининг 2024-йил 19-февралдаги ПҚ–75-сон қарори ижроси юзасидан Ўзбекистон Республикаси Давлат хавфсизлик хизмати раисининг «Ўзбекистон Республикаси киберхавфсизлик ва муҳим ахборот инфратузилмаси обектларининг киберхавфсизлигини таъминлаш даражасини баҳолаш тартиби тўғрисидаги низомни тасдиқлаш ҳақида» 2023-йил 4-сентябрдаги 91-сон (22.09.2023-й., рўй.: 3458), «Ўзбекистон Республикаси муҳим ахборот инфратузилмаси обектларини тоифалаш ва уларнинг ягона реестрини шакллантириш тартиби тўғрисидаги вақтинчалик низомни тасдиқлаш ҳақида» 2024-йил 24-октябрдаги 118-сон (11.11.2024-й., рўй.: 3570), «Киберхавфсизлик талабларига мувофиқлик юзасидан экспертизадан ўтказиш тартиби тўғрисидаги низомни тасдиқлаш ҳақида» 2024-йил 15 октябрдаги 113-сон (14.11.2024-й., рўй.: 3573), «Ахборот тизимлари ва ресурсларининг киберхавфсизлигини таъминлаш учун қўлланиладиган аппарат, аппарат-дастурий ҳамда дастурий воситаларни сертификатлаштириш тартиби тўғрисидаги низомни тасдиқлаш ҳақида» 2024-йил 15-октябрдаги 114-сон (14.11.2024-й., рўй.: 3574) буйруқлари қабул қилинди, шунинҳдек, Ўзбекистон Республикаси Президентининг «Ўзбекистон Республикасининг муҳим ахборот инфратузилмаси обектлари киберхавфсизлигини таъминлаш тизимини такомиллаштириш бўйича қўшимча чора-тадбирлар тўғрисида» 2023-йил 31-майдаги ПҚ–167-сон қарори билан Ўзбекистон Республикасининг муҳим ахборот инфратузилмаси обектлари киберхавфсизлигини таъминлаш тартиби ва Ўзбекистон Республикасининг муҳим ахборот инфратузилмаси обектларида киберхавфсизликнинг умумий талаблари тасдиқлаб қўйилди. (Рақамлаштириш вазирлигининг 14.05.2024-йилдаги 20-8/3142-сон ва Ўзкомназоратнинг 05.12.2024-йилдаги 01/07-1-сон далолатномалари);
Ўзбекистон Республикасининг «Хотин-қизлар ва болалар ҳуқуқлари, эркинликлари ҳамда қонуний манфаатларини ишончли ҳимоя қилиш тизими янада такомиллаштирилиши муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида» 2023-йил 11-апрелдаги ЎРҚ–829-сон Қонуни билан Ўзбекистон Республикаси Жиноят кодексининг 1413-моддасида шахс танасининг ва (ёки) жинсий аъзоларининг яланғоч ҳолдаги фото- ва (ёки) видеотасвирини ўз ичига олган ахборотни унинг розилигисиз тарқатиш, шу жумладан оммавий ахборот воситаларида, телекоммуникация тармоқларида ёки Интернет жаҳон ахборот тармоғида тарқатиш ёхуд бундай ахборотни тарқатиш билан қўрқитиш, Ўзбекистон Республикасининг «Ўзбекистон Республикасининг Жиноят, Жиноят-процессуал кодексларига ҳамда Ўзбекистон Республикасининг Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексига ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш ҳақида» 2024-йил 19-январдаги ЎРҚ–899-сон Қонуни билан Жиноят кодексининг 165-моддасида товламачилик жабрланувчининг ахборот ресурсини йўқ қилиш, ўзгартириш, эгаллаб олиш ёки тўсиб қўйиш ёки жабрланувчи учун сир сақланиши лозим бўлган маълумотларни ошкор қилиш, уни шарманда қиладиган уйдирмалар тарқатиш билан қўрқитиб ўзгадан мулкни ёки мулкий ҳуқуқни топширишни, мулкий манфаатлар беришни ёхуд мулкий йўсиндаги ҳаракатлар содир этишни талаб қилиш ёхуд жабрланувчини ўзининг мулкини ёки мулкка бўлган ҳуқуқини беришга мажбур қиладиган шароитга солиб қўйиш, 2788-моддасида крипто-активлар айланмаси соҳасидаги қонунчиликни бузиш, 2789-моддасида майнинг фаолиятини қонунга хилоф равишда амалга ошириш учун жиноий жавобгарлик белгиланиб, Жиноят кодексининг саккизинчи бўлимига «крипто-актив» ва «майнинг» тушунчалари киритилди ҳамда Ўзбекистон Республикасининг «Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун ҳужжатларига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида» 2022-йил 19-октябрдаги ЎРҚ–794-сон Қонуни билан Жиноят кодексининг 168-моддасининг учинчи қисми г-бандида ахборот тизимидан, шу жумладан ахборот технологияларидан фойдаланиб фирибгарлик ва 169-модда учинчи қисмининг «б» бандида қонунга хилоф равишда (рухсациз) ахборот тизимига кириб ёки ундан фойдаланиб ўғрилик жиноятини содир этганлик учун жиноий жавобгарлик белгилаб қўйилган. (Ўзкомназоратнинг 05.12.2024-йилдаги 01/07-1-сон далолатномаси);
Ўзбекистон Республикасининг «Ўзбекистон Республикасининг Жиноят, Жиноят-процессуал кодексларига ҳамда Ўзбекистон Республикасининг Маъмурий жавобгарлик тўғрисидаги кодексига гиёҳвандлик воситаларининг, улар аналогларининг ёки психотроп моддаларнинг, шунингдек кучли таъсир қилувчи ва заҳарли моддаларнинг қонунга хилоф муомаласига қарши курашишга қаратилган ўзгартириш ва қўшимчалар киритиш ҳақида» 2024-йил 5-октябрдаги ЎРҚ–971-сон Қонуни билан Жиноят кодексининг 2511-моддасида гиёҳвандлик воситалари, уларнинг аналоглари ёки психотроп моддалар ҳисобланмайдиган кучли таъсир қилувчи моддаларни тарғиб қилувчи маҳсулотни тарқатиш, реклама қилиш, намойиш этиш мақсадида телекоммуникация тармоқларида ёки Интернет жаҳон ахборот тармоғида тарқатиш, реклама қилиш, намойиш этиш, 273-модданинг учинчи қисми «д»-бандида телекоммуникация тармоқларидан, шунингдек Интернет жаҳон ахборот тармоғидан фойдаланиб гиёвандлик воситалари, уларнинг аналоглари ёки психотроп моддаларни ўтказиш мақсадини кўзлаб қонунга хилоф равишда тайёрлаш, олиш, сақлаш, ташиш ёки жўнатиш, ўтказиш, Жиноят кодексининг 274-моддасида гиёҳвандлик воситаларини, уларнинг аналогларини ёки психотроп моддаларни тарғиб қилувчи маҳсулотни тарқатиш, реклама қилиш, намойиш этиш мақсадида телекоммуникация тармоқларида ёки Интернет жаҳон ахборот тармоғида тарқатиш, реклама қилиш, намойиш этиш учун жиноий жавобгарлик белгиланди. (Ўзкомназоратнинг 05.12.2024-йилдаги 01/07-1-сон далолатномаси).