Отажонова Мафтуна Султонмуродовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармогʻи): “Умумтаълим муассасаларининг тарбия жараёнида ўқувчиларнинг алтруистик компетенсияларини ривожлантириш” 13.00.01 – Педагогика назарияси. Педагогик таълимотлар тарихи
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: № B2025.1.PhD/Ped9009
Илмий раҳбар: Умаралиева Мухаё Абдугапаровна педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қўқон давлат университети ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи: Қўқон давлат университети PhD.03/29.12.2022.Ped.l32.02
Расмий оппонентлар:
М.Бозорова педагогика фанлари доктори, профессор.
Г.Акрамова педагогика фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Андижон давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади: Ўқувчиларининг алтруистик компетенсиясини ривожлантиришга ёрдам берадиган тарбия жараёнларини назарий ва эмпирик ўрганиш ва такомиллаштиришга доир таклиф ва тавсияларни ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилар билан белгиланади:
ўқувчиларда алтруистик компетенсияларни ривожлантиришнинг педагогик-психологик жиҳатлари тарбия жараёнини деонтологик тамойиллар асосида ташкил этиш, беғараз кўмак ва ижтимоий фаолликни эмпатик ва психологик мувофиқлик шароитига уйғунлаштириш асосида аниқлаштирилган;
ўқув машғулотларида алтруистик компетенсияларни ривожлантиришнинг тарбиявий жиҳатлари беғараз кўмак, ижтимоий фаоллик тамойилларини педагогик таъсир муҳитини барқарорлаштириш учун белгиланган психологик омиллари эмпатик контекстини белгилаш асосида аниқлаштирилган;
ўқувчиларда алтруистик компетенсияларни ривожлантиришнинг тарбиявий-функсионал модели ахлоқий меъёрга асосланган мезонларни субектив эҳтиёжларга йўналтирилган адаптив, конструктив даражалар билан таянч компетенсиялар интеграцияси оптималлашувини аутоанализ қилиш асосида такомиллаштирилган;
тарбия жараёнида ўқувчиларда алтруистик компетенсияларни ривожлантириш технологиялари горизонтал ва вертикал контактларни ўрнатишга мотивацияловчи ижтимоий-маърифий баҳс моделларини персептив ва интераксион алоқа функсиялари мазмунига автоматик ҳаракатлар динамикасида киритиш асосида такомиллаштирилган;
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Умумий ўрта таълим муассасаларининг тарбия жараёнида ўқувчиларнинг алтруистик компетенсияларини ривожлантириш бўйича олинган тадқиқот натижалари асосида:
ўқувчиларда алтруистик компетенсияларни ривожлантиришнинг педагогик-психологик жиҳатлари тарбия жараёнини деонтологик тамойиллар асосида ташкил этиш, беғараз кўмак ва ижтимоий фаолликни эмпатик ва психологик мувофиқлик шароитига уйғунлаштиришга доир таклифлари “Алтруистик компетенсияларни ривожлантириш технологиялари” номли ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган (Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2025-йил 9-июлдаги “258”-сон буйруғи асосида берилган №393989 рақамли нашр рухсатномаси). Натижада тарбия жараёнида ўқувчиларда алтруистик компетенсияларни ривожлантиришнинг дидактик таъминотини такомиллаштириш самардорлиги ошган.
о ўқув машғулотларида алтруистик компетенсияларни ривожлантиришнинг тарбиявий жиҳатлари беғараз кўмак, ижтимоий фаоллик тамойилларини педагогик таъсир муҳитини барқарорлаштириш учун белгиланган психологик омиллари эмпатик контекстини белгилашга доир тавсияларидан 2020-2022-йилларда бажарилган С-ЭCАГД-18-CА-0067 (П020002335) рақамли “ФЙ-18 Энглиш Аccесс Миcросчоларшип програм” номли Америка Қўшма Штатлари таълим ва маданий ишлар бюроси билан ҳамкорликдаги халқаро лойиҳа доирасида фойдаланилган (Қўқон давлат университетининг 2025 - йил 12-май № 139/04-сон маълумотномаси) Натижада ўқувчиларда алтруистик компетенсияларни ривожлантиришнинг педагогик-психологик жиҳатлари аниқлаштилган;
ўқувчиларда алтруистик компетенсияларни ривожлантиришнинг тарбиявий-функсионал модели ахлоқий меъёрга асосланган мезонларни субектив эҳтиёжларга йўналтирилган адаптив, конструктив даражалар билан таянч компетенсиялар интеграцияси оптималлашувини аутоанализ қилиш доир тавсияларидан 2020-2022-йилларда бажарилган С-ЭCАГД-18-CА-0067 (П020002335) рақамли “ФЙ-18 Энглиш Аccесс Миcросчоларшип програм” номли Америка Қўшма Штатлари таълим ва маданий ишлар бюроси билан ҳамкорликдаги халқаро лойиҳа доирасида фойдаланилган (Қўқон давлат университетининг 2025 - йил 12-май № 139/04-сон маълумотномаси). Натижада ўқувчиларда шахслар ўртасидаги ижтимоий муносабатларни алтуристик компетенсияга таянган ҳолда ташкил қилишга доир билим, малака ва компетенсиялари ривожланган;
тарбия жараёнида ўқувчиларда алтруистик компетенсияларни ривожлантириш технологиялари горизонтал ва вертикал контактларни ўрнатишга мотивацияловчи ижтимоий-маърифий баҳс моделларини персептив ва интераксион алоқа функсиялари мазмунига автоматик ҳаракатлар динамикасига доир таклифлари Алтруистик компетенсияларни ривожлантириш технологиялари” номли ўқув қўлланма мазмунига сингдирилган (Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2025-йил 9-июлдаги “258”-сон буйруғи асосида берилган №393989 рақамли нашр рухсатномаси). Натижада умумтаълим муассасаларининг тарбия жараёнида ўқувчиларнинг алтруистик компетенсияларини ривожланганлик даражасининг горизонтал ва вертикал контактларни ўрнатишга мотивацияловчи ижтимоий-маърифий баҳс моделларини персептив ва интераксион алоқа функсиялари такомиллашган.