Аслонов Мадамин Мансуровичнинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Бухоро жадидларининг марифатпарварлик фаолиятида педагогик фикрлар тараққиёти” 13.00.01 – Педагогика назарияси. Педагогик таълимотлар тарихи.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: Б2024.2.PhD/Ped7322
Илмий тадқиқот иши бажарилган муассаса номи: Бухоро давлат университети. 
Илмий раҳбар: Хаитов Хамза Ахмадович. филология фанлари доктори(DSc), профессор
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Ориентал университети.  PhD.03/27.09.2024.Ped.185.01
Расмий оппонентлар: п.ф.д. (DSc), профессор Боймуродова Гулзода Тоштемировна, т.ф.д., профессор  Мавлонов Ўктам Махмасобирович
Етакчи ташкилот: Навоий давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Бухоро жадидларининг марифатпарварлик фаолиятида педагогик фикрлар тараққиётига оид материалларини ўрганиш, таҳлил қилиш асосида замонавий таълим-тарбия жараёнида фойдаланишга оид илмий-назарий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат. 
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Бухоро жадидчилигининг пайдо бўлиши, ривожланиш шароитлари ва ижтимоий-сиёсий омиллари ўша давр педагогикасининг ғоявий-назарий манбаларини миллий, шарқона, ғарбий қиёслаш асосида аниқлаштириш ҳамда уларнинг педагогик қарашларига интегратив таъсирини ўрганиш орқали илмий таҳлил қилинган;
Бухоро жадид мактабларининг очилиши, улардаги фаолият жараёнлари, ўқув дастурлари ва ўқитиш методикалари мазмуни ўша даврга оид билим бериш, тарбиялаш, шахсни камол топтиришга оид қарашларни тадқиқ қилиш ва уларнинг замонавий педагогика билан боғлиқлик даражасини синергетик тасхишлаш орқали аниқлаштирилган;
Бухоро жадидларининг таълим жараёнидаги педагогик ёндашувлари илмий қиймати ўқувчиларни ўқитишда дифференциал ва индивидуал таълим шаклларини қўллаш ҳамда миллий, умуминсоний, диний, дунёвий қадриятларни уйғунлаштириш тамойилларига мос маънавий-ахлоқий тизимни трансформация қилиш асосида қиёсий баҳоланган. 
Бухоро жадидларининг педагогик меросини илмий-назарий ва амалий жиҳатдан баҳолаш, унинг бугунги таълим тизими учун аҳамияти ижтимоий-сиёсий омилларини тизимли ўрганишда гендер ва ижтимоий табақа жиҳатларини ҳисобга олишга оид архив материаллар ва ўрганилган манбаларни тадқиқотга жалб қилиш, бошқа минтақалар (Қашқар, Қўқон, Тошкент, Қрим) жадидчилик ҳаракатлари билан ўхшаш ва фарқли жиҳатларини аниқлаш орқали илмий асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Бухоро жадидларининг марифатпарварлик фаолиятида педагогик фикрлар тараққиётини ўрганишга оид илмий натижалар асосида:
Бухоро жадидчилигининг пайдо бўлиши, ривожланиш шароитлари ва ижтимоий-сиёсий омиллари  ўша давр педагогикасининг ғоявий-назарий манбаларини (миллий, шарқона, ғарбий) аниқлаштириш ҳамда уларнинг педагогик қарашларига интегратив таъсирини ўрганиш орқали илмий таҳлил қилинган диссертация натижаларидан Ўзбекистон республикаси телерадиокомпанияси Бухоро вилоят бўлимининг “Мозий бисотидан”, “Асрларнинг асраганлари”, “Ассалом Бухоро” кўрсатувлари сенарийсини тузишда фойдаланилган ҳамда давра суҳбати ва мулоқотлар уюштирилган.(Бухоро вилоят телерадиокомпаниясининг 2024-йил 21-майдаги 01-0988-сон маълумотномаси).   Натижада, диссертация материаллари кўрсатувларни мазмунан бойитишга, телетомошабинларда Бухоро маориф уйи маърифатпарварлари ташаббуси билан ўлкада янги пайдо бўлган таълим-тарбия тизими ҳақида кенг тушунчага эга бўлишларига хизмат қилган.
Бухоро жадид мактабларининг очилиши, улар фаолиятининг мазмуни, ўқув дастурлари ва ўқитиш методикалари мазмуни ўша даврга оид (билим бериш, тарбиялаш, шахсни камол топтириш) қарашларни тадқиқ қилиш ва уларнинг замонавий педагогика билан боғлиқлик даражаси синергетик тасхишлаш орқали аниқлаштирилган тавсиялар асосида педагогика таълим йўналиши талабалари учун “Педагогика назарияси ва тарихи” дарслиги мазмуни такомиллаштирилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирининг 2024-йил, 27- декабрдаги № 485-буйруғи, № 485-0216 рақамли нашр рухсатномаси). Натижада, Бухоро маориф уйи маърифатпарварларининг педагогик ғояларидан ўқитиш ва маънавий-маърифий ишларда фойдаланиш йўллари ишлаб чиқилган.
 Бухоро жадидларининг таълим жараёнидаги педагогик ёндашувлари илмий қиймати ўқувчиларни ўқитишда дифференциал ва индивидуал таълим шаклларини қўллаш ҳамда миллий, умуминсоний, диний, дунёвий қадриятларни уйғунлаштириш тамойилларига мос маънавий-ахлоқий тизимни трансформация қилиш асосида қиёсий баҳоланган таклиф ва тавсиялар асосида педагогика таълим йўналиши талабалари учун “Педагогика назарияси ва тарихи” дарслиги учун тест топшириқлари ва лойиҳавий таълим топшириқлари банки яратилган. (Ўзбекистон республикаси олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги, Олий таълимни ривожлантириш тадқиқотлари марказининг 2025-йил, 23-сентябрдаги 02/01-01-371-сонли маълумотномаси). Натижада, талабаларни мавзу бўйича ўзлаштирган билимларини реал баҳолаш имконияти янада ортган ва ўқув жараёни мазмунан бойишига эришилган.
Бухоро жадидларининг педагогик меросини илмий-назарий ва амалий жиҳатдан баҳолаш, унинг бугунги таълим тизими учун аҳамияти ижтимоий-сиёсий омилларини тизимли ўрганишда гендер ва ижтимоий табақа жиҳатларини ҳисобга олишга оид архив материаллар ва ўрганилган манбаларни тадқиқотга жалб қилиш, бошқа минтақалар (Қашқар, Қўқон, Тошкент, Қрим) жадидчилик ҳаракатлари билан ўхшаш ва фарқли жиҳатларини аниқлаш орқали илмий асосланган маълумот ва тавсиялардан  “Жадидлар ғояси-янги Ўзбекистон ва учинчи Ренассансни бунёд этишнинг мустаҳкам пойдевори” номли грант лойиҳасида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий Мажлис ҳузуридаги жамоат Фондининг “Сашмақом” ва номоддий маданий мерос, “Жадидлар ғояси-янги Ўзбекистон ва учинчи Ренассансни бунёд этишнинг мустаҳкам пойдевори”номли давлат грантининг 2024-йил, 24-октябрдаги №87-12/242-сонли маълумотномаси). Натижада, келтирилган илмий материаллар ва хулосалардан педагогика тарихини ўқитиш, махсус курслар ишлаб чиқиш, педагогика тарихига оид дарсликларга муҳим ўзгаришлар киритиш, ўқув қўлланмалар ва маърузалар тайёрлашда фойдаланилган.

 

Yangiliklarga obuna bo‘lish