Бегматова Шахноза Адхамовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган тармоғи номи): «Тадбиркорлик субъектларида инновацион маҳсулотлар ишлаб чиқаришни такомиллаштириш», 08.00.15-«Тадбиркорлик ва кичик бизнес иқтисодиёти».
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.3. PhD/Iqt4608
Илмий раҳбари: Махмудов Носир Махмудович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети ҳузуридаги DSc.03/30.12.2020.I.16.02 рақамли Илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Суюнов Дилмуродов Холмуродович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор ва Турсунов Имомназар Эгамбердиевич, иқтисодиёт фанлари номзоди, профессор.
Етакчи ташкилот: Ислом Каримов номидаги Тошкент давлат техника университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: тадбиркорлик субъектларида юқори қўшилган қийматли инновацион маҳсулот ишлаб чиқаришни такомиллаштириш бўйича илмий таклифлар ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
услубий ёндашувга кўра «креатив фикрлаш» тушунчасининг иқтисодий мазмуни тадбиркорлик субъектлари иқтисодий самарадорлигини ошириш ҳамда рақобат устунлигини таъминлашда мавжуд ресурслар, маълумотлар ва вазиятларга ноанъанавий, инновацион ва самарали ёндашиш орқали янги қиймат ярата олишга қаратилган интеллектуал қобилиятлар мажмуи нуқтаи назаридан такомиллаштирилган;
тадбиркорлик фаолиятида харажатларни оптималлаштириш, кўлам самараси ва жадал инновацион фаолиятни уйғунлаштириш асосида маҳсулотларга юқори қиймат қўшишни таъминлайдиган «қиймат–мураккаблик», «қиймат–хавф» ва «қиймат–ҳаракат» матрицалари асосида маҳсулот хусусиятларига устуворлик бериш орқали маҳсулотнинг умумий қиймат индексини ошириш таклифи асосланган;
тадбиркорлик асосида юқори қўшилган қийматли инновацион маҳсулотлар ишлаб чиқаришни «таҳлилий», «режалаштириш», «жорий этиш» ва «назорат» тамойилларига асосланган, инновационлик коэффициенти, харажатлар самарадорлиги индекси, бозорга чиқиш тезлиги ва тижоратлаштириш даражасини қамраб олувчи комплекс ривожлантириш орқали тадбиркорлик субъектларида инновацион маҳсулотлар улушини ошириш асосланган;
Ўзбекистонда инновацион тадбиркорлик соҳасининг асосий кўрсаткичларини ўзаро боғлиқлигининг экспоненциал тренд модели асосида 2030 йилгача мўлжалланган пессимистик, динамик ва оптимистик прогноз сценарийлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Тадбиркорлик субъектларида юқори қўшилган қийматли инновацион маҳсулотлар ишлаб чиқаришни ривожлантириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
услубий ёндашувга кўра «креатив фикрлаш» тушунчасининг иқтисодий мазмуни тадбиркорлик субъектлари иқтисодий самарадорлигини ошириш ҳамда рақобат устунлигини таъминлашда мавжуд ресурслар, маълумотлар ва вазиятларга ноанъанавий, инновацион ва самарали ёндашиш орқали янги қиймат ярата олишга қаратилган интеллектуал қобилиятлар мажмуи нуқтаи назаридан такомиллаштиришга оид назарий-услубий материаллардан олий ўқув юртлари талабалари учун тавсия этилган «Креатив фикрлаш» номли дарсликни тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2023 йил 25 августдаги 391-сонли буйруғи). Мазкур илмий таклифнинг амалиётга жорий этилиши натижасида талабалар ўз-ўзини реализация қилиши, ички имкониятларини аниқлаб, қобилиятини намоён этиши ҳамда замонавий билим ва тажрибалар, миллий ва умумбашарий қадриятлар асосида креатив фикрлаш, муаммоларни ҳал қилиш кўникмаларини ривожлантиришга ундашнинг турли хил услублари ҳамда усулларини ўзлаштириш юзасидан кенгайтирилган назарий билимлар ҳосил қилиш имкони яратилган;
тадбиркорлик фаолиятида харажатларни оптималлаштириш, кўлам самараси ва жадал инновацион фаолиятни уйғунлаштириш асосида маҳсулотларга юқори қиймат қўшишни таъминлайдиган «қиймат–мураккаблик», «қиймат–хавф» ва «қиймат–ҳаракат» матрицалари асосида маҳсулот хусусиятларига устуворлик бериш орқали маҳсулотнинг умумий қиймат индексини ошириш бўйича таклиф Ўзбекистон Савдо-саноат палатаси фаолиятига жорий этилган (Ўзбекистон Савдо-саноат палатасининг 2025 йил 16-октабрдаги 05-33-11786-сонли маълумотномаси). Ушбу таклифнинг амалиётда жорий этилиши натижасида юқори қийматли инновацион маҳсулот устуворлигини ошириш орқали самарадорлик ва муваффақиятни юқори даражага олиб чиқилишига эришилган;
тадбиркорлик асосида юқори қўшилган қийматли инновацион маҳсулотлар ишлаб чиқаришни «таҳлилий», «режалаштириш», «жорий этиш» ва «назорат» тамойилларига асосланган, инновационлик коэффициенти, харажатлар самарадорлиги индекси, бозорга чиқиш тезлиги ва тижоратлаштириш даражасини қамраб олувчи комплекс ривожлантириш орқали тадбиркорлик субъектларида инновацион маҳсулотлар улушини ошириш таклифи Ўзбекистон Савдо-саноат палатаси фаолиятига жорий этилган (Ўзбекистон Савдо-саноат палатасининг 2025 йил 16-октабрдаги 05-33-11786-сонли маълумотномаси). Ушбу таклифнинг амалиётда жорий этилиши натижасида тадбиркорлик фаолиятини стратегик инновацион ривожлантириш моделини яратиш ва уни амалга ошириш натижаларини мониторинг қилиш тизимининг такомиллашувига олиб келган;
Ўзбекистонда инновацион тадбиркорлик соҳасининг асосий кўрсаткичларини ўзаро боғлиқлигининг экспоненциал тренд модели асосида 2030 йилгача ишлаб чиқилган пессимистик, динамик ва оптимистик прогноз сценарийлари Ўзбекистон Савдо-саноат палатаси фаолиятига жорий этилган (Ўзбекистон Савдо-саноат палатасининг 2025 йил 16-октабрдаги 05-33-11786-сонли маълумотномаси). Ушбу таклифнинг амалиётда жорий этилиши натижасида тадбиркорлик соҳасида юқори қўшилган қийматли инновацион маҳсулотлар ишлаб чиқариш ҳажмини оширишнинг чора-тадбирлари ва прогнозлари асосида узоқ муддатли даврдаги истиқбол кўрсаткичларнинг ўзаро мувофиқлигини таъминлаш имкони яратилган.