Ўришов Алишер Номозовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): “Бўлажак информатика ўқитувчиларини мустақил-изланишли фаолиятга тайёрлашнинг дастурий-методик таъминотини такомиллаштириш”, 13.00.06-Рақамли таълим назарияси ва методикаси.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: В2024.3.PhD/Ped8476
Илмий раҳбар: Джумабаев Ғуломжон Халиллаевич техника фанлари доктори (DSc), доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Гулистон давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Чирчиқ давлат педагогика университети, PhD.03/27.09.2024.Ped.82.05.
Расмий оппонентлар: Ахмеджонов Дилмурод Ғуломович, техника фанлари доктори, профессор; Алламова Шоҳиста Шавкат қизи, педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Навоий давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади бўлажак информатика ўқитувчиларини мустақил-изланишли фаолиятга тайёрлашга хизмат қилувчи дастурий-методик таъминотни такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Бўлажак информатика ўқитувчиларини мустақил-изланишли фаолиятга тайёрлашнинг дастурий-методик таъминоти модулли электрон портфолиони илмий манбалар билан локализациясини эмпирик талаблар интеграциясида таъминлаш асосида аниқлаштирилган;
талабаларни мустақил-изланишли фаолиятга тайёрлашнинг дастурий-методик модели веб контентнинг файл, маршрут, формаларни автоматик ҳосил қиладиган функцияларини муаммоли ўқитишнинг циклик жараёнига талабаларнинг ўзлаштириш хусусиятларига кўра, педагогик модификацияларда киритиш асосида такомиллаштирилган;
дастурий-методик таъминот воситасида бўлажак информатика ўқитувчиларини мустақил-изланишли фаолиятга тайёрлаш технологиялари рақамли тажрибаларнинг режалаш, лойиҳалаш, дизайн, мониторинг босқичларида “DigitalEdu” мобиль иловасини итератив алгоритмда қўллаш асосида такомиллаштирилган;
дастурий-методик таъминот самарадорлигини баҳолаш мезонлари мустақил таълим топшириқларини конструктивизм, социал конструктивизм ва коннективизм парадигмаларига асосланган методик стратегиялар устуворлигида индивидуал қайдларда адаптивлаштириш асосида такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Бўлажак информатика ўқитувчиларини мустақил-изланишли фаолиятга тайёрлашнинг дастурий-методик таъминотини такомиллаштиришга доир тадқиқот натижалари асосида:
Бўлажак информатика ўқитувчиларини мустақил-изланишли фаолиятга тайёрлашнинг дастурий-методик таъминоти тўрт босқичли тизим (ўқув фаолиятини режалаштириш, методик лойиҳалаш, технологик лойиҳалаш ва баҳолаш-мониторинги) ҳамда “DigitalEdu” мобиль иловасининг рақамли экотизимига доир амалий таклифлардан “Web dasturlash” номли ўқув қўлланмани яратишда фойдаланилган (Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2023-йил 22 - декабрдаги 537-сонли буйруғи, 537497-рақамли гувоҳнома). Натижада, таълим жараёнларининг портал технологияларига асосланган ахборот-методик таъминоти ва миллий ўқув-илмий ресурсларни ишлаб чиқиш сифати оширилган;
Бўлажак информатика ўқитувчиларини мустақил-изланишли фаолиятга тайёрлашнинг дастурий-методик таъминотини такомиллаштириш модели педагогик-технологик узвийликка асосланган ҳолда, конструктивизм, социал конструктивизм ва коннективизм каби замонавий таълим парадигмаларини ўз ичига олган, рақамли таълим муҳити, фаолиятга йўналтирилган методлар ва рефлексив таҳлил механизмларини уйғунлаштирувчи компонентларига оид таклифлари “Туризмда рақамли технологиялар” номли ўқув қўлланмани яратишда фойдаланилган (Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2025-йил 21-августдаги 316-сонли буйруғи 126055-рақамли гувоҳнома). Мазкур ўқув қўлланманинг яратилиши ва жорий этилиши “Туризмда рақамли технологиялар” фанининг маъруза ва амалий машғулотлари ташкилий-педагогик босқичи самарадорлигини оширишга, соҳага доир замонавий ўқув адабиётларга бўлган эҳтиёж қондирилишига хизмат қилган;
Бўлажак информатика ўқитувчиларини мустақил-изланишли фаолиятга тайёрлашнинг дастурий-методик таъминоти Scaffolding стратегиясининг босқичма-босқич қўллаб-қувватлаш механизми ҳамда Муаммоли ўқитиш (PBL), Изланишга асосланган ўқитиш (IBL) ва Лойиҳага асосланган ўқитиш (Project-Based Learning – PBL) методларининг итератив жараёнлари орқали узвий интеграцияси доир амалий таклиф ва тавсиялардан “Ўзбекистон” телерадиоканалида 2024-2025 йилларда эфирга узатилган “Таълимва тараққиёт”, “Ўзбекистон ёшлари”, “Ахборот технологиялари ва Креатив индустрия бўйича кўргазма” дастурлари сценарийларини ёзишда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси «Ўзбекистон 24» ижодий бирлашмаси» давлат муассасасининг 2025-йил 06-майдаги 05-09-600-сон маълумотномаси). Натижада, мулоҳазалар бўлажак информатика ўқитувчиларини мустақил-изланишли фаолиятга тайёрлашда “Информатика ва рақамли технологиялар” фанининг дидактик имкониятларини кенгайтиришга, шунингдек, олий таълим муассасаларида ушбу фанни замонавий методик ёндашувлар асосида ўқитиш орқали ўқув жараёни самарадорлигини оширишга муайян даражада хизмат қилди.
