Олимова Мохинур Равшанбек қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбекистоннинг мафкуравий манзарасида хотин-қизларнинг ижтимоий фаоллигини ошириш омиллари”, 09.00.05 – Милий ғоя ва тарғибот технологиялари (фалсафа фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B.2025.1.PhD/Fall547.
Илмий раҳбар: Ахмедов Хусниддин Алиқулович, сиёсий фанлар доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Миллий университети
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Ўзбекистон Миллий университети, DSc.03/30.12.2019.F.01.14.
Расмий оппонентлар: Норқулов Дўстмурод Тошпўлатович, фалсафа фанлари доктори, профессор; Нишонова Нодира Райимжоновна, фалсафа фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Республика маънавият ва маърифат маркази ҳузуридаги Ижтимоий-маънавий тадқиқотлар институти.
Диссертация йўналиши: назарий-амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Ўзбекистондаги ижтимоий, сиёсий маънавий соҳадаги ислоҳотлар самарадорлигини оширишда хотин-қизлар ижтимоий фаоллигини оширишнинг тараққиёт омили сифатидаги мафкуравий аҳамиятини очиб бериш.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Ўзбекистондаги мафкуравий жараёнлар ва хотин-қизлар ижтимоий фаоллигининг ўзаро боғлиқлиги, уларнинг тарихи, замонавий тенденсиялари ва ижтимоий хусусиятлари илмий жиҳатдан таҳлил қилиниб, миллий мафкуранинг аёллар фаоллигини ривожлантиришдаги роли очиб берилган;
хотин-қизлар ижтимоий фаоллигининг турлари, таъсир этувчи микроомиллар: оила муҳити, тарбия, шахсий мотивация, таълим даражаси, касбий тажриба; макроомиллар: давлат сиёсатлари, фуқаролик жамияти институтлари, оммавий ахборот воситалари, диний ва маданий анъаналар, глобал жараёнлар, намоён бўлиш шакллари ва маънавий-ахлоқий мезонлари тизимлаштирилиб, ижтимоий фаол аёл шахсини маънавий қиёфасига ижтимоий тараққиёт механизмларининг таъсири очиб берилган;
хорижий мамлакатлар хотин-қизлар ижтимоий фаоллигига оид тажриба қиёсий таҳлил қилиниб, Янги Ўзбекистон шароитида хотин-қизлар фаоллигини рағбатлантириш ва ижтимоий фаолликни ривожлантиришга хизмат қилувчи омил ва воситалар таснифланган, уларнинг миллий тараққиётдаги стратегик аҳамияти илмий асосда очиб берилган;
Ўзбекистоннинг замонавий мафкуравий манзарасида хотин-қизларнинг ижтимоий фаоллиги комплекс таҳлил қилиниб, ушбу жараёнда миллий анъаналар, маданият, диний қадриятлар ва давлат сиёсатининг ўзаро боғлиқлиги асосланган ҳамда, хотин-қизларнинг ижтимоий фаоллигига таъсир қилувчи мафкуравий, ижтимоий-психологик ва институционал омиллар, гендер сиёсатининг хотин-қизлар ижтимоий фаоллигига таъсири илмий таснифланган ва уларнинг ҳар бири янги модел ва механизмлар ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Ўзбекистон сиёсий ҳаётида хотин-қизларнинг иштирокини ошириш омиллари” мавзусида олиб борилган тадқиқот натижалари, хусусан:
Ўзбекистондаги мафкуравий жараёнлар ва хотин-қизлар ижтимоий фаоллигининг ўзаро боғлиқлиги, уларнинг тарихи, замонавий тенденсиялари ва ижтимоий хусусиятлари илмий жиҳатдан таҳлил қилиниб, миллий мафкуранинг аёллар фаоллигини ривожлантиришдаги ролига оид хулосалардан Республика Маънавият ва маърифат марказининг тарғибот фаолиятида фойдаланилган (Республика маънавият ва маърифат маркази ҳузуридаги Ижтимоий – маънавий тадқиқотлар институтининг 2025 – йил 27-майдаги 10/310-сон далолатномаси). Натижалар, Янги Ўзбекистонда хотин-қизларнинг ижтимоий ҳимояси уларнинг иқтисодий эркинлигини таъминлаш билан боғликлигини тушуниш ва аёлларнинг жамиятда ўз ўрнини топиш учун касб танлашнинг зарурлигини тушунишига хизмат қилган;
хотин-қизлар ижтимоий фаоллигининг турлари, таъсир этувчи микроомиллар: оила муҳити, тарбия, шахсий мотивация, таълим даражаси, касбий тажриба; макроомиллар: давлат сиёсатлари, фуқаролик жамияти институтлари, оммавий ахборот воситалари, диний ва маданий анъаналар, глобал жараёнлар, намоён бўлиш шакллари ва маънавий-ахлоқий мезонлари тизимлаштирилиб, ижтимоий фаол аёл шахсини маънавий қиёфасига ижтимоий тараққиёт механизмларининг таъсирига оид хулосалардан Ўзбекистон Республикаси оила ва хотин-қизлар қўмитаси фаолиятида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси оила ва хотин-қизлар қўмитасининг 2025-йил 28-майдаги 02-02/733-сон маълумотномаси). Натижалар аёлларнинг маънавий қиёфасига таъсир этувчи макро (жамоа ташкилотлари) ва микро (оила) муҳитда аёллар меҳнатини қадрлашнинг механизмларини ишлаб чиқишнинг зарурлигини тушунишга хизмат қилган;
хорижий мамлакатлар хотин-қизлар ижтимоий фаоллигига оид тажриба қиёсий таҳлил қилиниб Янги Ўзбекистон шароитида хотин-қизлар фаоллигини рағбатлантириш ва ижтимоий фаолликни ривожлантиришга хизмат қилувчи омил ва воситалар таснифланган, уларнинг миллий тараққиётдаги стратегик аҳамиятига оид илмий хулосалардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон 24” ижодий бирлашмаси давлат муассасининг “Таълим ва тараққиёт”, “Дугоналар” даструлари ссенарийларини шакллантиришда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон 24” ижодий бирлашмаси давлат муассасининг 2025-йил 12-майдаги 05-09-646-сон маълумотномаси). Натижалар, хориж давлатларида фаолият олиб бораётган аёлларнинг тажрибасини ўрганиш ва Ўзбекистон хоти-қизларининг ижтимоий фаоллигини ошириш механизмларини такомиллаштиришга хизмат қилган;
Ўзбекистоннинг замонавий мафкуравий манзарасида хотин-қизларнинг ижтимоий фаоллиги комплекс таҳлил қилиниб, ушбу жараёнда миллий анъаналар, маданият, диний қадриятлар ва давлат сиёсатининг ўзаро боғлиқлиги асосланган ҳамда, хотин-қизларнинг ижтимоий фаоллигига таъсир қилувчи мафкуравий, ижтимоий-психологик ва институционал омиллар, гендер сиёсатининг хотин-қизлар ижтимоий фаоллигига таъсири илмий таснифланган ва уларнинг ҳар бири янги модел ва механизмлар ишлаб чиқилганлигига оид хулосалардан Миллий тикланиш демократик партиясининг 2025-2029-йилларга мўлжалланган Сайловолди дастурида белгиланган вазифаларни амалга оширишда фойдаланилган (Миллий тикланиш демократик партияси марказий кенгашининг 2025-йил 25-сентябрдаги 02/03-94 – сонли Далолатномаси). Натижалар хотин-қизларнинг миллий маданий меросни асраш ва сақлашда иштирокини таъминлаш, замонавий аёл қиёфасида миллий руҳни сақлаш механизмларини ишлаб чиқишга хизмат қилган.
