Эркинова Муҳайё Жасурбек қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Лимон (Cитрус лимон) навларининг ҳосилдорлигини оширишда ўғитлаш тизимини ишлаб чиқиш” мавзусидаги 06.01.07- Мевачилик ва узумчилик ихтисослиги (қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси роъйхатга олинган рақами: В2025.1.PhD/Qx1625
Илмий раҳбар: Қосимов Ахмаджон Абдуқодирович, қишлоқ хоъжалиги фанлари бўйича фалсафа доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон қишлоқ хўжалиги ва агротехнологиялар институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат аграр университети, DSc.05/29.04.2022.Qx.13.04.
Расмий оппонентлар: Буриев Хасан Чутбаевич, биология фанлари доктори, профессор; Жўраев Эркин Бахтиярович, қишлоқ хоъжалиги фанлари бўйича фалсафа доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Ўсимликлар генетик ресурслари илмий-тадқиқот институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: Хандакларда етиштирилаётган лимон (Cитрус.лимон) навларидан юқори сифатли маҳсулотлар олиш учун самарали озиқлантириш тизимини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
Илк бор хандакларда етиштирилаётган лимон навларини озиқлантиришда Бактомин (органик-минерал ўғит) 10 л сувга/ 50 мл+10 т/га органик ўғити қўлланилганда ўсимликнинг ўсув даври (17/ИИИ-19/ИИИ) 3 кун оралиқда ҳамда пишиш муддатлари (16/Х-21/Х) 5 кун оралиқда эрта бошланиши аниқланган;
Бактомин (органик-минерал ўғит) 10 л сувга/ 50 мл+10 т/га органик ўғитини қўллаш таъсирида лимон навларини шоҳ-шаббалари назоратга нисбатан қисқа, ихчам ҳамда интенсив шаклга эга бўлганлиги, барг ривожланиши юқори (1 та барг сатҳи 12,7-14,7 см2), шоҳ-шаббалардаги куртаклар сони (1565-1602 дона) ва тупдаги тутган мевалар улуши 63,5% бўлганлиги исботланган; 
Бактомин (органик-минерал ўғит) 10 л сувга/ 50 мл+10 т/га органик ўғит қўллаш лимон мевалари вазнини оғирлиги Меер навида 165,5 граммгача (калибр 75 мм), Ўзбекистон тўнғичи навида 154,2 граммгача (калибр 73 мм), Ўзбекистон ҳосилдори навида 149,4 граммгача (калибр 70 мм), шунингдек мева сифати бўйича меваларни тўкилувчанлик даражаси кучсиз (5% гача) ҳамда жуда серсувлиги аниқланган;
юқори сифатли маҳсулот олиш учун турли биопрепаратлар билан озиқлантириш орқали етиштирилган лимон навларида қуруқ модда миқдори 12,5-13,6% гача ортганлиги, қанд миқдори эса 1,7-2,3% гача ортганлиги ҳамда таркибида пестицидлар қолдиғи йўқлиги аниқланган; 
Бактомин (органик-минерал ўғит) 10 л сувга/ 50 мл+10 т/га органик ўғит қўллаш орқали лимон навларидан Меер навида 315 с/га, Ўзбекистон тўнғичи навида 285,0 с/га Ўзбекистон ҳосилдори навида 270,0 с/га гача юқори ҳосил олинганлиги исботланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Лимон (Cитрус Лимон) навларидан юқори сифатли маҳсулотлар етиштиришда “Бактомин”, “Плантастим”, “Максиплант”каби биологик препаратлари билан  самарали озиқлантириш тизимини ишлаб чиқиш бўйича олиб борилган илмий-тадқиқот натижалари асосида:
фермер хўжаликлари, лимон меваларни етиштиришга қизиқган мутахассислар ва шахсий томорқа ер эгалари учун «Лимон етиштириш технологияси» номли тавсиянома чоп этилган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2025 йил 5-июндаги 05/06-04-317-сонли маълумотномаси). Ушбу тавсиянома лимон навларидан юқори сифатли маҳсулотлар олиш, ҳосилдорлигини ошириш ҳамда ресурс тежамкор етиштириш технологиясини ишлаб чиқиш бўйича қўлланма сифатида хизмат қилмоқда;
иссиқхона ва ҳандак шароитда етиштирилган лимоннинг “Меер”, “Ўзбекистон тўнғичи”, “Ўзбекистон ҳосилдори” навларига анъанавий ўғит қўллаш (Н120П60К30 ва 20 т/га) меъёрларига нисбатан Бактомин (органик-минерал ўғит) препарати + 10 л сувга/50 мл + тупроққа 10 т/га органик ўғит меъёрларида озиқлантириш усули самарали эканлиги илмий асосланган ва вилоят Қишлоқ хўжалиги бошқармасида амалиётга жорий қилинган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2025 йил 5-июндаги 05/06-04-317-сонли маълумотномаси). Натижада турли ердан фойдаланувчилар учун лимон (Cитрус Лимон) навларини анъанавий ўғитлаш шароитида етиштирилганда  20-25%, ҳандак шароитида етиштирилганда  эса 30-35% юқори ҳосил ҳамда сифатли маҳсулотлар етиштирилган.
иссиқхона ва ҳандақ шароитида етиштирилган лимоннинг “Меер”, “Ўзбекистон тўнғичи”, “Ўзбекистон ҳосилдори” навларига Бактомин (органик-минерал ўғит) препарати + 10 л сувга/50 мл + тупроққа 10 т/га органик ўғит нисбатида озиқлантириш усули таклиф этилган ва Андижон вилояти Избоскан туманидаги “Андижон пахтачилик сара уруғ” фермер хўжалигида 0,08 гектар, Академик М.Мирзаев номидаги боғдорчилик ва виночилик илмий-тадқиқот институтининг “Андижон илмий-тажриба станцияси”да 0,4 гектар майдонда амалиётга жорий қилинган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2025 йил 5-июндаги 05/06-04-317-сонли маълумотномаси). Натижада мазкур майдонлардан лимонинг “Андижон пахтачилик сара уруғ” фермер хўжалигида меваларнинг йириклиги (калибри) ўртача 75 мм ташкил этиб, гектаридан ўртача 237 сентнерни, Андижон илмий-тажриба станциясида эса меваларнинг йириклиги (калибри) 75 мм ни, гектартаридан ўртача 375 сентнер ҳосил олишга эришилган;
иссиқхона шароитида етиштирилган лимоннинг “Меер” навига анъанавий ўғит қўллаш (Н120П60К30 ва 20 т/га) меъёрларига нисбатан Бактомин (органик-минерал ўғит) препарати + 10 л сувга/50 мл + тупроққа 10 т/га органик ўғит меъёрларида озиқлантириш усули таклиф этилган ҳамда Андижон вилояти Асака туманидаги “Водий элит меваси” фермер хўжалигида 0,5 гектар майдонда амалиётга жорий қилинган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2025 йил 5-июндаги 05/06-04-317-сонли маълумотномаси). Натижада анъанавий усулга нисбатан меваларнинг йириклиги (калибри) 77 мм ташкил этиб, гектаридан ўртача 253 сентнер ҳосил олишга эришилган;
ҳандак шароитида етиштирилган лимоннинг “Меер” ҳамда “Ўзбекистон тўнғичи” навларига анъанавий ўғит қўллаш (Н120П60К30 ва 20 т/га) меъёрларига нисбатан Бактомин (органик-минерал ўғит) препарати + 10 л сувга/50 мл + тупроққа 10 т/га органик ўғит билан озиқлантириш усули таклиф этилган ҳамда Андижон вилояти Жалақудуқ туманидаги “Мадад алоқа ҳамрох” фермер хўжалигида 1,0 гектар майдонда амалиётга жорий қилинган (Қишлоқ хўжалиги вазирлигининг 2025 йил 5-июндаги 05/06-04-317-сонли маълумотномаси). Натижада анъанавий усулга нисбатан гектаридан ўртача 250 сентнерни ташкил этиб, 30-35% га юқори сифатли маҳсулот олишга эришилган.