Қўлдошев Илёс Шухратовичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Ўзбекистонда агросуғурталаш амалиётини такомиллаштириш”, 08.00.07 – “Молия, пул муомаласи ва кредит” ҳамда 08.00.04 – “Қишлоқ хўжалиги иқтисодиёти”.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.2.PhD/Iqt2121.
Илмий раҳбар: Кенжаев Илҳом Ғиёзович, иқтисодиёт фанлари бўйича фалсафа доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Тошкент давлат иқтисодиёт университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети, DSc.03/30.12.2019.I.17.01.
Расмий оппонентлар: Элмирзаев Самариддин Эшқуватович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор; Примов Абдулла Эгамкулович, иқтисодиёт фанлари номзоди, доцент.
Етакчи ташкилот: Гулистон давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: агросуғурталаш амалиётини такомиллаштиришга таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
агробизнес субектларига хавф интенсивлигининг экинлар ҳосилдорлигига таъсирини тавсифловчи суғурта маҳсулотларини жорий қилиш таклиф этилган;
агросуғурта турлари андеррайтингини амалга оширишда суғурталаш жараёнларида маълумотларни тўплаш, мониторинг қилиш ҳамда суғурта шартномасини назорат қилишни рақамлаштириш таклиф этилган;
суғурта ташкилоти билан агробизнес субектлари ўртасида тузилаётган шартномалар бўйича ўз зиммаларига олган мажбуриятларни бажариш нуқтаи назаридан мултирискли моделини қўллаш таклиф этилган;
агробизнес субектларининг тўлов қобилиятини барқарорлаштириш ва фаолият самарадорлигини ошириш мақсадида суғурта шартномасида суғурта мукофотларини 50 фоизини субсидия қилиш таклиф этилган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Ўзбекистонда агросуғурталаш амалиётини такомиллаштириш юзасидан ишлаб чиқилган илмий таклифлар ва амалий тавсиялар асосида:
агробизнес субектларига маълум бир хавф интенсивлигининг экинлар ҳосилдорлигига таъсирини тавсифловчи суғурта маҳсулотларини жорий қилиш таклифи «Ўзагросуғурта» суғурта компанияси акциядорлик жамияти томонидан амалиётга жорий қилинган («Ўзагросуғурта» суғурта компанияси акциядорлик жамиятининг 2024-йил 28-июндаги 04-990-сон маълумотномаси). Натижада суғурта ташкилотининг суғурта дастурлари доираси кенгайтирилиши натижасида суғурта шартномаларининг сони 10-15 фоизга кўпайишига эришилди.
агросуғурта турларини андеррайтингини амалга оширишда суғурта бизнеси жараёнларини яъни маълумотларни тўплаш, мониторинг қилиш ва агросуғурта шартномасини назорат қилишни рақамлаштириш таклифи «Ўзагросуғурта» суғурта компанияси акциядорлик жамияти томонидан амалиётга жорий қилинган («Ўзагросуғурта» суғурта компанияси акциядорлик жамиятининг 2024-йил 28-июндаги 04-990-сон маълумотномаси). Натижада агросуғурта шартномаларини амалга оширувчи суғурта ташкилотларининг андеррайтинг харажатлари камайиб, суғурта ташкилотининг даромади 10 фоиз атрофида ошишига эришилди.
суғурта ташкилоти ва агробизнес субектлари ўртасида тузилаётган шартномалар бўйича ўз зиммаларига олган мажбуриятларни бажариш нуқтаи назаридан мултирискли иқтисодий моделини қўллаш таклифи «Ўзагросуғурта» суғурта компанияси акциядорлик жамияти томонидан амалиётга жорий қилинган («Ўзагросуғурта» суғурта компанияси акциядорлик жамиятининг 2024-йил 28-июндаги 04-990-сон маълумотномаси). Натижада суғурта ҳодисалари рўй берганда суғурта қопламасини тўлаш бўйича олинган мажбуриятларини ўз вақтида ва тўлиқ миқдорда бажариш мақсадида параметрик хусусиятлардан келиб чиқиб, Хевисайд функсиясини қўллаган ҳолда агросуғурта бўйича суғурта ташкилотининг зарарлилик кўрсаткичлари 14 фоизга камайишига эришилди.
агробизнес субектларининг тўлов қобилиятини барқарорлаштириш ва фаолият самарадорлигини ошириш мақсадида суғурта шартномасида суғурта мукофотларини 50 фоизини субсидия қилиш таклифи «Ўзагросуғурта» суғурта компанияси акциядорлик жамияти томонидан амалиётга жорий қилинган («Ўзагросуғурта» суғурта компанияси акциядорлик жамиятининг 2024-йил 28-июндаги 04-990-сон маълумотномаси). Натижада агробизнес субектлари томонидан тўланадиган суғурта мукофотлар миқдори, яъни суғурта харажатлари ўртача 20 фоизга қишқартиришга эришилди.