Абдуллаев Темур Бобир ўғлининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Дунёни идрок этиш ва билишда тафаккур услуби имкониятларининг фалсафий методологик жиҳатлари” мавзусидаги 09.00.01 – Онтология, гносеология ва мантиқ ихтисослиги. 
Диссертация мавзуси роʻйхатга олинган рақам: B2022.3.PhD/Fal793
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Миллий университети.
ИК фаолият коʻрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Оʻзбекистон Миллий университети, DSc.03/30.12.2019.F.01.05.
Илмий раҳбар: Шермухамедова Нигинахон Арслановна, фалсафа фанлари доктори, профессор;
Расмий оппонентлар: Зиёд Давронов, фалсафа фанлари доктори, профессор; Эргашева Маҳбуба Хотамбековна фалсафа фанлари доктори DSc, профессор.
Етакчи ташкилот: “Тошкент давлат тиббиёт университети” 
Диссертация йўналиши: назарий-амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади дунёни сезиш, идрок этиш ва билиш жараёнининг тафаккур услуби ўзгарувчанлиги ва рационал билимнинг шаклланишига таъсирини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
тафаккур услуби дунёни сезиш, идрок этиш ва билиш жараёнларининг диалектик бирлиги сифатида инсон онгида шаклланувчи фалсафий категория сифатида инсоннинг тўғри фикрлаш маҳорати орқали воқеликни англаш, баҳолаш ва қайта яратиш қобилиятини намоён этиши, билиш жараёнининг фаол субекти бўлган инсоннинг ижтимоий амалий фаолиятида яхлит маъно ва мазмун касб этиши, бу жараёнда инсон тафаккури онг ва амалиёт ўртасидаги ўзаро таъсирнинг гносеологик маҳсули сифатида намоён бўлиши очиб берилган; 
тафаккур услуби фикрнинг оқилона мазмунини тушуниш маҳсули сифатида аввало индивидуал онг даражасида шаклланиши, кейин ижтимоий коммуникация жараёнларида мукаммаллашиб, умуминсоний маънавий тажриба билан бойиши, жамиятдаги беқарорлик, яъни ижтимоий ўзгаришлар ва илмий жараёнлар динамикаси таъсирида тафаккур услуби трансформацияланиши, янги мазмун ва қиёфа касб этиши, шу маънода, тафаккур услуби фақат онгнинг инъикоси эмас, балки ижтимоий ҳаётдаги ўзгаришларнинг фалсафий-илмий кўзгуси эканлиги асосланган;
эпистемиологик нуқтайи назардан тафаккур услуби онгдан мураккаброқ, динамик феномен бўлиб, у олимнинг илмий фаолиятидаги таҳлил услуби, билиш методи ва ижодий интуициясида намоён бўлиши, тафаккур услуби илмий билиш жараёнидаги мураккаблик даражасини белгилаши, шу билан бирга кундалик амалий фаолиятда фикрнинг соддалашуви ва унинг тезкор қўлланишини таъминлаши, бу жараёнда инсоннинг ижтимоий коммуникатив фаолияти ҳал қилувчи аҳамиятга эгалиги, чунки билимни ижтимоий тақсимот орқали узатиш ва янгилаш жараёни тафаккур услубининг ривожланишини таъминлаши исботланган; 
методологик жиҳатдан тафаккур услуби ва метод тушунчаларининг айнийлаштирилиши маълум даражада тафаккур услубининг фалсификациясига олиб келиши, унда метод билишнинг тартибли воситаси, тафаккур услуби онгнинг умумий фалсафий йўналиши, фикрлаш маданиятининг шакли сифатида бир-бири билан боғлиқ бўлса-да, бир-бирини тўлиқ алмаштирмаслиги, шу нуқтайи назардан гуманитар фанлар соҳасида олимнинг субектив фикри жамоа фикри даражасида қабул қилиниши ва жамоа тафаккур услуби феноменига айланиши очиб берилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Дунёни идрок этиш ва билишда тафаккур услуби имкониятларининг фалсафий методологик жиҳатлари бўйича олиб борилган тадқиқотлар натижалари асосида:
тафаккур услуби дунёни сезиш, идрок этиш ва билиш жараёнларининг диалектик бирлиги сифатида инсон онгида шаклланувчи фалсафий категория сифатида инсоннинг тўғри фикрлаш маҳорати орқали воқеликни англаш, баҳолаш ва қайта яратиш қобилиятини намоён этиши, билиш жараёнининг фаол субекти бўлган инсоннинг ижтимоий амалий фаолиятида яхлит маъно ва мазмун касб этиши, бу жараёнда инсон тафаккури онг ва амалиёт ўртасидаги ўзаро таъсирнинг гносеологик маҳсули сифатида намоён бўлишига оид хулосалардан Ўзбекистон миллий телерадиокомпаниясининг Ўзбекистон канали фаолиятида “Таълим ва тараққиёт”, “Миллат ва маънавият”, “Ўзбекистон ёшлари” теледастурларининг “2024-йил июн-август ойларидаги сонлари дастурлари ва ссенарийлари тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпаниясининг 2024-йил 24-июндаги 04-36/774-сон маълумотномаси). Натижалар аҳолининг турли қатламлари онгида тўғри фикрлаш ва хулоса чиқариш маҳоратини шакллантириш, воқеаларнинг моҳиятини англашда ақлга таяниш методологиясини шакллантиришга хизмат қилган;
тафаккур услуби фикрнинг оқилона мазмунини тушуниш маҳсули сифатида аввало индивидуал онг даражасида шаклланиши, кейин ижтимоий коммуникация жараёнларида мукаммаллашиб, умуминсоний маънавий тажриба билан бойиши, жамиятдаги беқарорлик, яъни ижтимоий ўзгаришлар ва илмий жараёнлар динамикаси таъсирида тафаккур услуби трансформацияланиши, янги мазмун ва қиёфа касб этиши, шу маънода, тафаккур услуби фақат онгнинг инъикоси эмас, балки ижтимоий ҳаётдаги ўзгаришларнинг фалсафий-илмий кўзгуси эканлиги оид хулосалардан Ўзбекистон Республикаси Маданият вазирлиги ҳузуридаги миллатлараро муносабатлар ва хорижий мамлакатлар билан дўстлик алоқалари қўмитасининг тафаккур услуби диалектикасидан янги тараққиётни таъминлаш, халқаро илмий ҳамкорликни кенгайтиришга оид услубий қўлланмаларини  тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Маданият вазирлиги ҳузуридаги миллатлараро муносабатлар ва хорижий мамлакатлар билан дўстлик алоқалари қўмитасининг 2024-йил 9-июл, 14-07 1137-сонли маълумотномаси). Натижалар фуқароларнинг матн мазмунини тушуниш орқали фикр теранлигига эришишига хизмат қилган;
эпистемиологик нуқтайи назардан тафаккур услуби онгдан мураккаброқ, динамик феномен бўлиб, у олимнинг илмий фаолиятидаги таҳлил услуби, билиш методи ва ижодий интуициясида намоён бўлиши, тафаккур услуби илмий билиш жараёнидаги мураккаблик даражасини белгилаши, шу билан бирга кундалик амалий фаолиятда фикрнинг соддалашуви ва унинг тезкор қўлланишини таъминлаши, бу жараёнда инсоннинг ижтимоий коммуникатив фаолияти ҳал қилувчи аҳамиятга эгалиги, чунки билимни ижтимоий тақсимот орқали узатиш ва янгилаш жараёни тафаккур услубининг ривожланишини таъминлашига оид ғояларидан Ўзбекистон Республикаси маънавият ва маърифат марказининг 2022-2023 йиллардаги фаолиятини тизимли ташкил этишга доир услубий қўлланмаларни тайёрлашда, Республика Маънавият ва маърифат марказининг 2023-йил учун чора-тадбирлар дастурининг ИИИ йўналишида белгиланган “Ғоя ва мафкура масаласи ҳамда илм-фан ва маърифат тарғиботи” 15-бандининг “Геосиёсий ва мафкура жараёнларни мунтазам ўрганиш, хатарли таҳдидларга қарши самарали ғоявий кураш олиб бориш” мавзусида тарғибот ишларини ташкил этишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси маънавият ва маърифат маркази ҳузуридаги Ижтимоий маънавий тадқиқотлар институтининг 2024-йил 22-июл 323-сонли маълумотномаси). Натижалар аҳолининг турли қатламлари билан давра суҳбатларини ташкил этишда билим ва амалиёт уйғунлигини таъминлашга хизмат қилган;
методологик жиҳатдан тафаккур услуби ва метод тушунчаларининг айнийлаштирилиши маълум даражада тафаккур услубининг фалсификациясига олиб келиши, унда метод билишнинг тартибли воситаси, тафаккур услуби онгнинг умумий фалсафий йўналиши, фикрлаш маданиятининг шакли сифатида бир-бири билан боғлиқ бўлса-да, бир-бирини тўлиқ алмаштирмаслиги, шу нуқтайи назардан гуманитар фанлар соҳасида олимнинг субектив фикри жамоа фикри даражасида қабул қилиниши ва жамоа тафаккур услуби феноменига айланишига оид хулосалардан Ўзбекистон Республикаси Ёшлар ишлари агентлигининг ёшларда танқидий тафаккурни шакллантириш, ёш олимлар илмий фаолиятини рағбатлантиришга доир тарғибот ишларида фойдаланилган. (Ўзбекистон Республикаси Ёшлар ишлари агентлиги 2024-йил 14-август 4-16-21-4289-сон маълумотномаси). Натижалар методлардан нафақат илмий фаолиятда балки кундалик фаолиятда фойдаланишнинг аҳамиятини тушунишга хизмат қилган.