Ўринбоев Давлатжон Бахтиёровичнинг
фалсафа фанлари доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Стратегемалар назариясининг хориж тажрибаси ва Янги Ўзбекистондаги амалиёти” 09.00.04 – Ижтимоий фалсафа (фалсафа фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B.2024.2.DSc/Fal252
Диссертация бажарилган муассаса номи: Қўқон давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Наманган давлат университети PhD.03/30.04.2021.F.76.06. рақамли Илмий кенгаш асосидаги бир марталик Илмий кенгаш.
Илмий раҳбарнинг Ф.И.Ш., илмий даражаси ва унвони: Назаров Қиём Нормирзаевич фалсафа фанлари доктори, профессор.
Расмий оппонентлар: фалсафа фанлари доктори, фалсафа фанлари доктори, профессор Назаров Насриддин Атакулович, сиёсий фанлар доктори (DSc), профессор Дехқонов Наримон Бурханжонович, фалсафа фанлари доктори, профессор Тилавов Ўктамжон Ғуломович.
Етакчи ташкилот: Андижон давлат университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади стратегемалар назариясининг хорижий тажрибасини ўрганиш ҳамда уни Янги Ўзбекистонда самарали татбиқ этишнинг консептуал асос ва амалий тавсияларини ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ахборотлашган жамиятда бошқарувдаги стратегемалар миллий идентификацияда акс этиб, жамиятда миллий ўзликни идентификацияловчи ижтимоий қадриятлар, квантификация, каби ижтимоий парадигмалар таъсирида ички ва ташқи муносабатларини тартибга солиб турувчи механизм эканлиги фалсафий асосланган;
ХХИ асрга келиб глобал стратегик парадигмалар ўзгаришлар глоболизм таъсирида замонавий амалиёт диалектикасини келтириб чиқариб, жамият “стратегик муносабатлар” динамикасида рационал ва норационал миллий стратегияларни келтириб чиқариши зарурияти очиб берилган;
давлатнинг стратегик ривожланиш омиллари ва тамойилларига доир хориж тажрибаларини илмий таҳлил қилиш асосида Янги Ўзбекистондаги ислоҳотлар жараёнида қўллаш амалиёти, жамиятда кишилар миллий мансублигини ифодаловчи ўзига хос институционал (жамоавийлик, ўзига хослик, ижтимоий консолидация) асосларининг реляцион таъсири орқали социокреатив (кумулятив, аксиологик, акмеологик) қонуниятларни келтириб чиқарувчи дитерминант эканлиги аниқланган;
жамият тараққиётини таъминлашда бошқарувга доир стратегемаларнинг конструктив, реконструктив компотентлари, глобаллашув шароитида экзоген (бошқарув, фаолият, институционал муҳит) ва эндоген (ижтимоий консолидация, аксиологик коммунакативлик) омиллар, жамият ва давлатнинг ўзаро диалектик фаолиятини яхлитловчи ижтимоий мезонлар индикатори эканлиги илмий асосланган;
жамиятда ижтимоий муносабатлар барқарорлигини таъминлаш, эндотрансформацион (ички ўзгариш ва янгиланишлар) ва экзотрансформацион (ташқи ўзгариш ва янгиланишлар) жараёнлар динамикасининг ривожланиши, социумда интерактив ва персептив мулоқотни юксалтириб, глобаллашув шароитида рационал ва иррационал муносабатлар бирлигини белгилаши мантиқий далилланган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Дунё мамлакатларининг стратегемалар назариясини амалиётда қўллаш натижаларини ўрганишга доир илмий изланиш бўйича олиб борилган тадқиқотлар асосида:
ахборотлашган жамиятда бошқарувдаги стратегемалар миллий идентификацияда акс этиб, жамиятда миллий ўзликни идентификацияловчи ижтимоий қадриятлар, квантификация, каби ижтимоий парадигмалар таъсирида ички ва ташқи муносабатларини тартибга солиб турувчи механизм эканлиги фалсафий асосланганлигига оид таклиф ва тавсияларидан ҳамда янгиликларидан Республика Маънавият ва маърифат марказининг ПЗ-20170930369 шрифтли “Глобаллашув шароитида тинчлик ва барқарорликка таҳдид солувчи ғоявий, мафкуравий ва ахборот хуружларига қарши курашишнинг замонавий механизм ва технологияларини яратиш” амалий лойиҳасини бажаришда фойдаланилган. Тадқиқотчи томонидан тайёрланган “Ўзбекистон фалсафасидаги стратагемлар назариясининг замонавий хусусиятлари” номли монография илмий ходимлар, докторантлар, фалсафа таълими йўналиши талабалари ҳамда китобхонлар оммаси учун замонавий стратегемалар назариясининг Янги Ўзбекистонга хос намоён бўлиш хусусиятларини ўрганишда муҳим манба сифатида жараёнга татбиқ этилган. (Республика Маънавият ва маърифат марказининг 2025-йил 27-майдаги 03-636-сон далолатномаси). Натижада Ўзбекистон Республикаси Президентининг “2022-2026-йилларга мўлжалланган Янги Ўзбекистоннинг тараққиёт стратегияси тўғрисида”ги фармонида белгиланган вазифалар ижросини таъминлаш, белгиланган маънавий-маърифий ишларни самарали амалга ошириш ҳамда халқаро амалиётда қўлланилиб келинган стратегемалар назариясининг мазмун-моҳиятини тадқиқ этиш орқали уларни Янги Ўзбекистонда намоён бўлишининг ўзига хос хусусиятларини очиб беришга хизмат қилади;
ХХИ асрга келиб глобал стратегик парадигмалар ўзгаришлар глоболизм таъсирида замонавий амалиёт диалектикасини келтириб чиқариб, жамият “стратегик муносабатлар” динамикасида рационал ва норационал миллий стратегияларни келтириб чиқариши очиб берилганлигига оид таклиф ва тавсийлардан “Миллий тикланиш” демократик партиясининг 2025-2029-йилларга мўлжалланган Сайловолди дастурининг ВИ. Хавфсизлик ва аҳоли муҳофазасини кучайтириш боби, 6.1. Хавфсиз миллий ахборот маконини ривожлантириш йўналишида келтирилган вазифаларга мос келади. (Миллий тикланиш демократик партиясининг 2025 йил 13-июндаги 02-02-57-сон далолатномаси). Натижада партия тизимида фаолият юритаётган ходимларнинг ижтимоий - сиёсий йўналишдаги билим ва кўникмаларини оширишда ҳамда мафкуравий тарғибот ишларида фойдаланилди.
давлатнинг стратегик ривожланиш омиллари ва тамойилларига доир хориж тажрибаларини илмий таҳлил қилиш асосида Янги Ўзбекистондаги ислоҳотлар жараёнида қўллаш амалиёти, жамиятда кишилар миллий мансублигини ифодаловчи ўзига хос институционал (жамоавийлик, ўзига хослик, ижтимоий консолидация) асосларининг реляцион таъсири орқали социокреатив (кумулятив, аксиологик, акмеологик) қонуниятларни келтириб чиқарувчи дитерминант эканлиги тўғрисидаги илмий янгиликлардан Ўзбекистон Тадбиркорлар ва ишбилармонлар ҳаракати Ўзбекистон Либерал-демократик партиясининг 2025-йилга мўлжалланган иш режасининг 16 –“Ёшларда сиёсий маданият ва ижтимоий фаолликни ривожлантириш” бандларини шакллантиришда фойдаланилган. (Ўзбекистон Тадбиркорлар ва ишбилармонлар ҳаракати Ўзбекистон Либерал-демократик партиясининг 2025 йил 13-июндаги 01-27/263-сон далолатномаси). Натижада, мазкур хулосалар партиянинг Янги Ўзбекистонни ривожланган мамлакатлар сафига интеграциялашуви жараёни ва амалиёт механизмини оптималлаштириш йўллари, усуллари ва воситаларининг самарасини янада ошириш учун ҳисса қўшадиган самарали ёндашувларни ишлаб чиқишга хизмат қилган.
жамият тараққиётини таъминлашда бошқарувга доир стратегемаларнинг конструктив, реконструктив компотентлари глобаллашув шароитида экзоген (бошқарув, фаолият, институционал муҳит) ва эндоген (ижтимоий консолидация, аксиологик коммунакативлик) каби омиллар, жамият ва давлатнинг ўзаро диалектик фаолиятини яхлитловчи ижтимоий мезонлар индикатори эканлиги илмий асосланганлигига оид таклиф ва тавсиялардан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон-24” ижодий бирлашмаси “Ўзбекистон” телерадиоканалининг 2025-йил феврал ва май ойларидаги “Ўзбекистон ёшлари”, “Таълим ва тараққиёт”, “Болалар ва биз” дастурларини самарали ташкил этишда, уларнинг дастур ва сенарийларини тайёрлашда фойдаланилди (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон-24” ижодий бирлашмасининг 2025 йил 3-июндаги 05-09-797-сон далолатномаси). Натижада ЎзМТРК олдига қўйган вазифаларни амалга оширишда мазкур диссертация маълумотлари муҳим аҳамият касб этди.
жамиятда ижтимоий муносабатлар барқарорлигини таъминлаш, эндотрансформацион (ички ўзгариш ва янгиланишлар) ва экзотрансформацион (ташқи ўзгариш ва янгиланишлар) жараёнлар динамикасининг ривожланиши социумда интерактив ва персептив мулоқотни юксалтириб, глобаллашув шароитида рационал ва иррационал муносабатлар бирлигини белгилаши мантиқий далилланганлигига доир назарий хулосалар ва амалий таклифлардан Ўзбекистон “Адолат” социал-демократик партиясининг “Ватан келажаги ёшлар қўлида”, “Адолатли жамият олимларга таянади” каби лойиҳалари доирасида Наманган вилоят Кенгашининг туман ва шаҳар ташкилотлари томонидан ўтказилган тарғибот жараёнларида ҳамда маҳаллий партия ташкилотлари фаолиятининг самарадорлигини оширишга қаратилган иш режаларини шакллантиришда кенг фойдаланилди. (Ўзбекистон Адолат социал-демократик партиясининг 2025 йил 19-июндаги 01-02/173-сон далолатномаси). Натижада илмий ишида илгари сурилган хулосалар партиянинг сиёсий фаолиятидаги мақсадларига эришишда катта назарий-методологик асос бўлиб хизмат қилади.