Далержон Ғанижон ўғли Мирзаевнинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар:
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража берадиган фан тармоғи номи): “Туркистон вилоятининг газети” – Туркистон сиёсий тарихи бўйича манба” мавзусидаги 07.00.08 – Тарихшунослик, манбашунослик ва тарихий тадқиқот усуллари.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақами: В2025.2.PhD/Tar1568
Илмий раҳбар: Азамат Зиё, тарих фанлари доктори, академик.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Фанлар академияси Тарих институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса, ИК рақами: Ўзбекистон Фанлар академияси Тарих институти. DSc.02/30.12.2019.Tar.56.01. 
Расмий оппонентлар: Бахтиёр Эргашев, тарих фанлари доктори, профессор;
Камол Жамолович Рахмонов, педагогика фанлари доктори.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Миллий университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: “Туркистон вилоятининг газети” саҳифаларидаги мақолалар таҳлили орқали Туркистоннинг 19-юзйиллик охири – 20-юзйиллик бошларидаги сиёсий ҳаёти тарихини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
“Туркистон вилоятининг газети”даги мақола ва хабарлар мустамлакачи ҳукумат томонидан Туркистонда юритилган сиёсатга ҳамоҳанг равишда ўлка тарихига оид маълумотлар ғоявий жиҳатдан 3 даврга: 1) Россия империясининг Туркистонни тўла бўй сундириш — 1870 – 1885-йиллар; 2) туркистонликлар орасида рус тили ва маданиятини ёйиш, мустамлакачилик тизимини кучайтириш ҳамда янги босқичга олиб чиқиш — 1885 – 1906-йиллар; 3) Биринчи рус инқилоби (1905 – 1907-йиллар)дан сўнг сиёсий масалаларни ёритишни камайтириш — 1906 – 1917-йилларга бўлинганлиги асосланган;
Россия империясининг Хива хонлигига қарши олиб борилган босқинчилик сиёсати матбуотда элчилик алоқалари (Россия империясининг ўзи хивалик элчиларни қабул қилишдан бош тортгани), қулчилик (форс қулларини озод қилиш орқали Эрон билан муносабатларни яхшилашга интилгани), босқин натижалари (мавжуд шартнома асосида хиваликлар тўлайдиган солиқнинг кўпайиши билан аҳолининг хонлик фуқаролигидан чиқиш ҳолларининг кучайиши) шаклида ёритилиб, ундан кўзланган мақсад империя ҳукуматининг Хивани қарам қилиш орқали хонлик ва шарқ мамлакатларининг сиёсий ва иқтисодий ҳаётига кириб боришидек асл мақсадлари яширилгани далилланган; 
Россия империясининг Қўқон хонлигига нисбатан олиб борган босқинчилик сиёсатини ғоявий жиҳатдан 3 қисмга бўлиниши: 1) савдо шартномаси асосида хонликда рус савдогарлари фаолиятини кучайтириш ва иқтисодий устунлик эвазига сиёсий назорат ўрнатиш (1868-йил); 2) Насриддинбекни Россия империяси учун маъқул шахс ва хондан кейинги обрўли вакил сифатида сиёсий обрўсини кучайтиришга қаратилган ҳаракатлар; 3) Пўлатхон қўзғолони баҳонасида ҳали босиб олмаган ҳудудда ўз солиқ ва мажбуриятларини жорий қилиш ҳамда руслаштириш сиёсатини амалиётда қўллагани  аниқланган;
Газетанинг мустамлакачилик сиёсатининг қуроли эканлиги 1885 – 1906-йиллардаги фаолиятида аниқ кўринган бўлиб, “Вабо” исёни даврида туркистонлик бойлар томонидан очилган қабристонлар халқ орасида давлатники деб тарғиб қилиниши, Дукчи Эшон қўзғолони натижасида қўзғолонда қатнашмаганлардан ҳам жарима олиб уларни жиноятчи деб тарғиб қилиниши, миллий озодлик ҳаракати вакилларини ватанга ёки оқподшоҳнинг марҳаматига хиёнат сифатида талқин қилингани далилланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Мавзу юзасидан ишлаб чиқилган илмий хулоса ва таклифлар асосида:
“Туркистон вилоятининг газети”даги мақола ва хабарлар мустамлакачи ҳукумат томонидан Туркистонда юритилган сиёсатга ҳамоҳанг равишда ўлка тарихига оид маълумотлар ғоявий жиҳатдан 3 даврга: 1) Россия империясининг Туркистонни тўла бўй сундириш — 1870 – 1885-йиллар; 2) туркистонликлар орасида рус тили ва маданиятини ёйиш, мустамлакачилик тизимини кучайтириш ҳамда янги босқичга олиб чиқиш — 1885 – 1906-йиллар; 3) Биринчи рус инқилоби (1905 – 1907-йиллар)дан сўнг сиёсий масалаларни ёритишни камайтириш — 1906 – 1917-йилларга бўлинганлиги;
Россия империясининг Хива хонлигига қарши олиб борилган босқинчилик сиёсати матбуотда элчилик алоқалари (Россия империясининг ўзи хивалик элчиларни қабул қилишдан бош тортгани), қулчилик (форс қулларини озод қилиш орқали Эрон билан муносабатларни яхшилашга интилгани), босқин натижалари (мавжуд шартнома асосида хиваликлар тўлайдиган солиқнинг кўпайиши билан аҳолининг хонлик фуқаролигидан чиқиш ҳолларининг кучайиши) шаклида ёритилиб, ундан кўзланган мақсад империя ҳукуматининг Хивани қарам қилиш орқали хонлик ва шарқ мамлакатларининг сиёсий ва иқтисодий ҳаётига кириб боришидек асл мақсадлари яширилгани юзасидан қилинган илмий хулосаларидан “Ўзбекистон тарихи” телеканалида эфирга узатилган “Тарих майдони” кўрсатувлари ссенарийсини шакллантиришда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон тарихи” телеканалининг 2025-йил 20-майдаги 01-33/330-сон маълумотномаси). Тадқиқот натижалари Россия империясининг Туркистонда юритган сиёсати матбуот саҳифалари мақола ва хабарларнинг таҳлили орқали мазкур даврнинг баҳсли масалаларига ойдинлик киритишга хизмат қилади.
Россия империясининг Қўқон хонлигига нисбатан олиб борган босқинчилик сиёсатини ғоявий жиҳатдан 3 қисмга бўлиниши: 1) савдо шартномаси асосида хонликда рус савдогарлари фаолиятини кучайтириш ва иқтисодий устунлик эвазига сиёсий назорат ўрнатиш (1868-йил); 2) Насриддинбекни Россия империяси учун маъқул шахс ва хондан кейинги обрўли вакил сифатида сиёсий обрўсини кучайтиришга қаратилган ҳаракатлар; 3) Пўлатхон қўзғолони баҳонасида ҳали босиб олмаган ҳудудда ўз солиқ ва мажбуриятларини жорий қилиш ҳамда руслаштириш сиёсатини амалиётда қўллагани;
Газетанинг мустамлакачилик сиёсатининг қуроли эканлиги 1885 – 1906-йиллардаги фаолиятида аниқ кўринган бўлиб, “Вабо” исёни даврида туркистонлик бойлар томонидан очилган қабристонлар халқ орасида давлатники деб тарғиб қилиниши, Дукчи Эшон қўзғолони натижасида қўзғолонда қатнашмаганлардан ҳам жарима олиб уларни жиноятчи деб тарғиб қилиниши, миллий озодлик ҳаракати вакилларини ватанга ёки оқподшоҳнинг марҳаматига хиёнат сифатида талқин қилингани, каби илмий хулосалардан 2022 – 2024-йиллари Тарих институтида бажарилган “Ўзбек халқи ва давлатчилик тарихи манбалари (энг қадимги даврдан 1991-йилгача) электрон “Ақлли кутубхона” платформасини яратиш” ҳамда 2021 – 2023-йиллари бажарилган “Жадид.уз электрон платформасини яратиш” мавзусидаги илмий лойиҳаларида фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Фанлар академиясининг 2025-йил 4-июн 3/1255-1396-сонли маълумотномаси). Аниқланган матбуот материаллари Россия империяси мустамлакачилик сиёсатининг кам ўрганилган қисмини маълумотлар билан бойитишга хизмат қилади.