Давронбек Зохиджон ўғли Олимжоновнинг 
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар:
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража берадиган фан тармоғи номи): “Бобурнома” асари туркий халқлар этнографиясини ўрганишда муҳим тарихий-этнографик манба” мавзусидаги 07.00.07 – “Этнография, этнология ва антропология”.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақами: B2023.3.PhD/Tar1619
Илмий раҳбар: Адҳамжон Азимбоевич Аширов, тарих фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Фанлар академияси Тарих институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса, ИК рақами: Ўзбекистон Фанлар академияси Тарих институти. DSc.02/30.12.2019. Tar.56.01. 
Расмий оппонентлар: Алишер Худайбердиевич Дониёров, тарих фанлари доктори, профессор;
Саодат Тиловбердиевна Давлатова, тарих фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон Миллий университети.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади “Бобурнома” асари туркий халқлар элшунослигини тадқиқ этишда муҳим манба сифатидаги аҳамиятини очиб беришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги: 
“Бобурнома” матни асосида туркий халқлар элшунослигига оид 100 дан ортиқ этнографик атамалар тизимли равишда жамланиб, таҳлил қилинди ва улар мавзули (этник тарих, топонимлар, хўжалик, ўсимликлар, моддий ва номоддий маданият) йўналишларда ўзбек халқи элшунослигини ўрганишда муҳим манба бўлиши илмий асосда далилланган;
“Бобурнома”ни замондош манбалари (Муҳаммад Ҳайдарнинг “Тарихи Рашидий”, Хондамирнинг “Ҳабиб ус-сияр”, Гулбаданбегимнинг “Ҳумоюннома” ҳамда Абулфазл Алломийнинг “Ойини Акбарий”) билан қиёсий ўрганилиши асосида Бобур ва Бобурийлар сулоласи даврида Ҳиндистонда экинларни иқлимга мослаштириш ҳамда боғдорчиликда тажриба-синов ишлари янги йўналиш сифатида шаклланиб, қишлоқ хўжалигининг етакчи тармоқлардан бирига айлангани исботланган;
Бобурийлар даврида Ҳиндистон маданиятига Турон халқларига хос миллий кийим (чорқаб, жома, пойжома, нимча, лачак, тоқи каби либослар) ларнинг кириб келганлиги ва улар ҳинд миллий либослари билан уйғунлашган ҳолда янги кийим турлари (улбоғча, такаучия, дутаҳи, сўзани, қалами) шакллангани аниқланган;
“Бобурнома”да қайд этилган байрамлар (Наврўз, Рамазон, Қурбон, Ҳосил байрамлари, лола, сув, узум, қовун, хазонрез сайиллари), маросим ва томошалар (кураш, от пойгаси, қабақ, зеҳгиртарошлик, чавғон, лашкар кўриги, хўроз, қўчқор ва туя уруштириш каби) туркийлар ижтимоий ҳаётида жамоавий мулоқот вазифасини бажарганлиги қиёсий маълумотлар асосида асосланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Мавзу юзасидан ишлаб чиқилган илмий хулоса ва таклифлар асосида:
Диссертациянинг илмий аҳамияти юзасидан қилинган хулосалардан “Ўзбекистон тарихи” телеканалида эфирга узатилган “Тарих майдони” кўрсатувида Заҳириддин Муҳаммад Бобур – ўрта чоғнинг машҳур давлат арбоби, саркарда ва элшунос олимларидан бири сифатида унинг ҳаёти ва фаолияти, шунингдек, “Бобурнома” асарини ёзиш сабаблари, унинг мазмуни ва бошқа тилларга таржима қилиниши, манбада келтирилган тарих ҳамда элшуносликка оид материаллар, масалан, этник тарих билан боғлиқ туркий, мўғул, афғон халқларининг жойлашуви ва маданияти ҳақида илмий таҳлиллари, шунингдек, Турон ва Ҳиндистондаги ўрта асрлардаги одатлар, кийимлар, таомлар, ўсимлик ва боғ яратиш анъаналари Бобурийлар орқали Ҳиндистон маданиятига бевосита таъсир кўрсатганлиги каби илмий хулосалардан фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Маърифат” ижодий бирлашмаси” давлат муассасаси таркибидаги “Ўзбекистон тарихи” телеканалининг 2025-йил 24-июндаги 01-33/484-сон маълумотномаси). Тадқиқот натижаларнинг жорий этилиши Заҳириддин Муҳаммад Бобур ва унинг “Бобурнома” асари тўғрисидаги янги маълумотларни оммалаштиришга хизмат қилган. 
“Бобурнома” матни асосида туркий халқларга оид этнографик атамалар тизимли ва этник тарих, топонимлар, хўжалик ҳаёт, ўсимликлар, моддий ва номоддий маданиятга доир лавҳалардан кўрсатувларни тайёрлашда фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Маърифат” ижодий бирлашмаси” давлат муассасаси таркибидаги “Ўзбекистон тарихи” телеканалининг 2025-йил 24-июндаги 01-33/484-сон маълумотномаси). Илмий натижалари ўрта асрлар маданияти ҳақидаги тасаввурни бойитилишига хизмат қилган;
Турон кийимлари ҳамда уларнинг турлари Заҳириддин Муҳаммад Бобур орқали Ҳиндистонга кириб боргани, хусусан, жома, пойжома, нимча, лачак, тоқи каби ўзбек либослари Бобурийлар даврида Ҳиндистон маданиятига бевосита таъсир кўрсатиб, ҳинд маданиятида такаучия, дутаҳи, сўзани, қалами каби янги кийим турлари вужудга келганлиги ва уларнинг илмий аҳамияти юзасидан қилинган илмий хулосаларидан фойдаланилган (Ўзбекистон маданият вазирлиги ҳузуридаги Таълим марказининг 2025-йилнинг 21-августдаги 125-сон маълумотномаси). Илмий натижаси сифатида ўзбек маданиятининг афғон, ҳинд миллий маданиятига бевосита таъсир кўрсатган каби лавҳалар “Бобурнома” асари орқали намоён бўлиб, ўзбек маданиятини оммалаштириш тарғиботига хизмат қилган.
“Бобурнома”да қайд этилган байрамлар (Наврўз, Рамазон, Қурбон, Ҳосил байрамлари, лола, сув, узум, қовун, хазонрез сайиллари), маросим ва томошалар (кураш, от пойгаси, қабақ, зеҳгиртарошлик, чавғон, лашкар кўриги, хўроз, қўчқор ва туя уруштириш каби) туркийлар ижтимоий ҳаётида жамоавий мулоқот вазифасини бажарганлиги қиёсий маълумотлар асосида асосланган (Ўзбекистон маданият вазирлиги ҳузуридаги Таълим марказининг 2025-йилнинг 21-августдаги 125-сон маълумотномаси). Илмий натижаси сифатида ўзбек маданиятининг байрам, халқ сайиллар ва миллий ўйинларига оид лавҳалар “Бобурнома” асари орқали намоён бўлиб, ўзбек номоддий маданияти билимларининг тарғиботига хизмат қилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish