Қобулова Махпубахон Якибовнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган тармоғи номи): “Агрокластерлар фаолиятини ривожлантиришда кадрлар салоҳиятини бошқариш механизмларини такомиллаштириш”, 08.00.13 – Менежмент ва 08.00.10 – Демография. Меҳнат иқтисодиёти туташ ихтисосликлари бўйича.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.1.PhD/Iqt.3902
Илмий раҳбари: Мирзаев Абдуллажон Топилович, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Андижон қишлоқ хўжалиги ва агротехнологиялар институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса (муассасалар) номи, ИК рақами: Тошкент давлат иқтисодиёт университети ҳузуридаги DSc.03/30.12.2020.I.16.02 рақамли Илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Қосимова Дилором Собировна, иқтисодиёт фанлари доктори, профессор, Мирджалилова Дилдора Шухратовна, иқтисодиёт фанлари бўйича фалсафа доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Ислом Каримов номидаги Тошкент Давлат Техника Университети
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади: агрокластерлар фаолиятини ривожлантиришда кадрлар салоҳиятини бошқариш механизмларини такомиллаштиришга қаратилган илмий таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
агрокластерлар фаолиятида кадрлар салоҳиятини бошқариш жараёнининг таснифи миллий иқтисодий ривожлантириш дастурлари, меҳнат бозорида иш ҳақини таърифлаш тизими (10-15 фоизлик устамалар), ҳудудий бандлик ва касбий тайёрлаш дастурлари (малака ошириш курслари билан қамраб олинган ходимларнинг 75-80 фоизи), тадбиркорликни давлат томонидан қўллаб-қувватлаш тизимлари ҳамда давлат-хусусий шериклик тамойилларининг интеграциялашувини таъминлаш асосида такомиллаштирилган;
агрокластерлар фаолияти рақобатбардошлигини бошқаришда соҳада кадрлар салоҳиятини баҳолаш мезонлари асосида юқори самарали (4,5≤КСю≤5), ўртача самарали (3,5≤КСў≤4,4), паст самарали (2,6≤КСп≤3,4) ва самарасиз (1≤КСс≤2,5) кўрсаткичларга гуруҳлаш орқали баҳолаш аниқлигини ошириш асосланган;
агрокластер корхоналарида кадрлар салоҳиятини бошқариш механизмини такомиллаштириш бўйича давлат бошқаруви органлари, қишлоқ хўжалиги кластер корхоналари ва кадрлар ресурслари ўртасида таъсирчан ўзаро алоқаларни таъминловчи институционал воситалар таркибига 1 ходимга тўғри келувчи меҳнат унумдорлигини йилига 8-10% оширишдан иборат регулятив ҳамда рағбатлантирувчи воситалар мажмуининг киритилиши асосланган;
агрокластерларда банд бўлган ишчилар сони, уларнинг ўртача иш стажи, бошқарув харажатлари ва меҳнат унумдорлиги ҳажмининг ўзгариши ҳисобига агрокластерлар фаолиятидан олинган фойда ҳажмининг 2028-йилга қадар прогноз кўрсаткичлари ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Агрокластерлар фаолиятини ривожлантиришда кадрлар салоҳиятини бошқариш механизмларини такомиллаштириш бўйича олинган илмий натижалар асосида:
агрокластерлар фаолиятида кадрлар салоҳиятини бошқариш жараёнининг таснифи миллий иқтисодий ривожлантириш дастурлари, меҳнат бозорида иш ҳақини таърифлаш тизими (10-15 фоизлик устамалар), ҳудудий бандлик ва касбий тайёрлаш дастурлари (малака ошириш курслари билан қамраб олинган ходимларнинг 75-80 фоизи), тадбиркорликни давлат томонидан қўллаб-қувватлаш тизимлари ҳамда давлат-хусусий шериклик тамойилларининг интеграциялашувини таъминлаш асосида такомиллаштирилиши бўйича илмий таклифи Ўзтўқимачиликсаноат уюшмаси фаолиятига жорий этилган (Ўзтўқимачиликсаноат уюшмасининг 2025-йил 17-июлдаги 03/25-1738-сонли маълумотномаси). Мазкур илмий янгиликнинг амалиётга жорий этилиши натижасида агрокластерлар фаолиятида кадрлар салоҳиятини бошқариш тизимининг самарадорлиги даражаси 10-12 фоизга ортган;
агрокластерлар фаолияти рақобатбардошлигини бошқаришда соҳада кадрлар салоҳиятини баҳолаш мезонлари асосида юқори самарали (4,5≤КСю≤5), ўртача самарали (3,5≤КСў≤4,4), паст самарали (2,6≤КСп≤3,4) ва самарасиз (1≤КСс≤2,5) кўрсаткичларга гуруҳлаш орқали баҳолаш аниқлигини ошириш таклифи Ўзтўқимачиликсаноат уюшмаси фаолиятига жорий этилган (Ўзтўқимачиликсаноат уюшмасининг 2025-йил 17-июлдаги 03/25-1738-сонли маълумотномаси). Мазкур илмий янгиликнинг амалиётга жорий этилиши натижасида агрокластерлар фаолияти рақобатбардошлигини бошқаришда соҳада кадрлар салоҳиятини баҳолаш мезонларини 9 та гуруҳга тартиблаш асосида кадрлар салоҳиятини аниқлаш даражаси аниқлиги 11-13 фоизга ортган;
агрокластер корхоналарида кадрлар салоҳиятини бошқариш механизмини такомиллаштириш бўйича давлат бошқаруви органлари, қишлоқ хўжалиги кластер корхоналари ва кадрлар ресурслари ўртасида таъсирчан ўзаро алоқаларни таъминловчи институционал воситалар таркибига 1 ходимга тўғри келувчи меҳнат унумдорлигини йилига 8-10% оширишдан иборат регулятив ҳамда рағбатлантирувчи воситалар мажмуининг киритилиши таклифи Ўзтўқимачиликсаноат уюшмаси фаолиятига жорий этилган (Ўзтўқимачиликсаноат уюшмасининг 2025-йил 17-июлдаги 03/25-1738-сонли маълумотномаси). Мазкур илмий янгиликнинг амалиётга жорий этилиши агрокластерлар фаолияти ва бу тизимда фаолият кўрсатаётган корхоналарда кадрлар салоҳиятини бошқариш тизимини такомиллаштириш ва маҳсулотлар сифатини яхшилашда замонавий бошқарув моделлари ва механизмларини қўллаш самарадорлиги ортган;
агрокластерларда банд бўлган ишчилар сони, уларнинг ўртача иш стажи, бошқарув харажатлари ва меҳнат унумдорлиги ҳажмининг ўзгариши ҳисобига агрокластерлар фаолиятидан олинган фойда ҳажмининг 2028-йилга қадар ишлаб чиқилган прогноз кўрсаткичлари Ўзтўқимачиликсаноат уюшмаси фаолиятига жорий этилган (Ўзтўқимачиликсаноат уюшмасининг 2025-йил 17-июлдаги 03/25-1738-сонли маълумотномаси). Мазкур илмий янгиликнинг амалиётга жорий этилиши натижасида “Бек кластер” МЧЖ ва “Саховат текс” агрокластерларида келгуси даврда ривожлантириш стратегиялари асосида ссенарийлар ишлаб чиқиш имконияти кенгайди ҳамда амалиётда фойдаланиш мумкин бўлган қисқа муддатли давр учун тармоқнинг мақсадли кўрсаткичлари ишлаб чиқилган.