Туробова Малохат Абдурахим қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Замонавий ўзбек қўғирчоқ театри режиссураси”, 17.00.01 — Театр сан'ати (санъатшунослик фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.1.PhD/San2l6.
Илмий раҳбар: Исмоилов Анвар Хамдамжонович, санъатшунослик фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), катта илмий ходим.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Санъатшунослик институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Ўзбекистон Республикаси Фанлар академияси Санъатшунослик институти, DSc.02/30.12.2019.San.51.01.
Расмий оппонентлар: Каримова Нигора Ғаниевна, санъатшунослик фанлари доктори, профессор; Умаров Маъмур Боташикович, фалсафа фанлари номзоди, профессор.
Етакчи ташкилот: Ўзбекистон давлат хореография академияси.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади замонавий ўзбек қўғирчоқ театри режиссураси тараққиётининг асосий йўна1ишларини аниқлашдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
ўзбек қўғирчоқ театрининг шаклланиш ва ривожланиш даврида (1930-1990) К.С.Станис1авский системаси асосидаги психологик актёрлик мактаби юзага келгани натижасида жонли пландаги актёр ижроси ҳамда реалистик қўғирчоқ-қаҳрамонлар вужудга келгани, рок-опера, эртак- опера каби мураккаб мусиқий жанрдаги спектаклларда драматик ҳамда психологик образлар талқин этилгани аниқланган;
мустақилликнинг дастлабки йилларида ўзбек қўғирчоқ театрида халқ эпоси, тарихий мавзулар, жаҳон классикасига э'тиборнинг ортиши натижасида метафорага бой ссенографик воситалар, фалсафıй ва романтик қаҳрамон образини талқин этиш тажрибалари такомиллашгани асосланган;
глобаллашув ва рақамли технологиялар даврида мултимедиа, проексия, сенсорли технология, соя театри элементларининг ривожланиши натижасида “анимант” консепсияси, “гибрид” техникаси, “очиқ аниматор”, “обект театри” усуллари, “ниқоб-қўғирчоқ” каби талқин воситалари ҳамда электрон куй ва оҳанглардан кенг фойдаланилаётганлиги далилланган;
ўзбек қўғирчоқ театри режиссураси собиқ совет даври (1930-1990), мустақилликнинг илк йиллари (1991-2010) ҳамда глобаллашув ва рақамли технологиялар даври (2025 йилгача кузатилган) сингари ривожланиш босқичларига бўлиниши асосланган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Замонавий ўзбек қўғирчоқ театри режиссурасининг шаклланиши ва ривожланиши масаласи юзасидан олинган илмий хулосалар асосида:
ўзбек қўғирчоқ театри режиссураси собиқ совет даври (1930-1990), мустақилликнинг илк йиллари (1991-2010) ҳамда глобаллашув ва рақамли технологиялар даври (2025 йилгача кузатилган) сингари ривожланиш босқичларига бўлиниши асослангани ҳамда глобаллашув ва рақамли технологиялар даврида мултимедиа, проексия, сенсорли технология, соя театри элементларининг ривожланиши натижасида “анимант” консепсияси, “гибрид” техникаси, “очиқ аниматор”, “обект театри” усуллари, “ниқоб-қўғирчоқ” каби талқин воситалари ҳамда электрон куй ва оҳанглардан кенг фойдаланилаётганлиги далиллангани билан боғлиқ хулосалардан Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмасининг йиллик ҳисоботи кенгашида қўғирчоқ театрлари ва драматурглар фаолиятини баҳолашда фойдаланилган (Ўзбекистон Ёзувчилар уюшмасининг 2025-йил 6-октябрдаги 01-03/307-сон маълумотномаси). Натижада, драматургия ва режиссурадаги ютуқ ва муаммоларни аниқлаш орқали келгусида камчиликларни бартараф этиш чора-тадбирларини ишлаб чиқишга хизмат қилган;
ўзбек қўғирчоқ театрининг шаклланиш ва ривожланиш даврида (1930-1990) К.С.Станиславский системаси асосидаги психологик актёрлик мактаби юзага келгани натижасида жонли пландаги актёр ижроси ҳамда реалистик қўғирчоқ-қаҳрамонлар вужудга келгани, рок-опера, эртак- опера каби мураккаб мусиқий жанрдаги спектаклларда драматик ҳамда психологик образлар талқин этилгани аниқлангани ва мустақилликнинг дастлабки йилларида ўзбек қўғирчоқ театрида халқ эпоси, тарихий мавзулар, жаҳон классикасига э'тиборнинг ортиши натижасида метафорага бой ссенографик воситалар, фалсафıй ва романтик қаҳрамон образини талқин этиш тажрибалари такомиллашгани асослангани билан боғлиқ хулосалардан Ўзбекистон миллий телерадиокомпанияси “Маданият ва маърифат” телеканалида эфıрга кетган “Очиқ намойиш” кўрсатувининг ссенарийсини такомиллаштиришда фойдаланилган (Ўзбекистон телерадиокомпаниясининг 2023 йил 24 февралдаги 01-02-01/35-сон маълумотномаси). Натижада томошабиннинг бадиий-танқидий саводхонлиги юксалишига ҳамда билдирилган камчиликлар юзасидан режиссёр ва актёрлар ўринли хулосаларга эга бўлиб, спектаклни бадиий жиҳатдан мустаҳкамлашига хизмат қилган.