Саримсакова Шоира Улуғбек қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар. 
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Инглиз ва ўзбек тилларида хушмуомалалик категориясининг вербал ва новербал воситалар орқали ифодаланиши)”; 10.00.06 - Қиёсий адабиётшунослик, чоғиштирма тилшунослик ва таржимашунослик ихтисослиги.
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2024.2.PhD/Fil4696
Илмий раҳбар: Джумабаева Жамила Шариповна, филология фанлари доктори, профессор 
Диссертация бажарилган муассаса номи: Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Мирзо Улуғбек номидаги Ўзбекистон Миллий университети, DSc.03/30.12.2019.Fil.01.10.
Расмий оппонентлар: Садуллаева Нилуфар Азимовна, филология фанлари доктори, профессор;  Абдуазизова Дурдона Абдузухуровна, филология фанлари доктори, профессор.
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат чет тиллар институти. 
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик. 
II. Тадқиқотнинг мақсади инглиз ва ўзбек тилларида хушмуомалалик категориясининг вербал ва новербал воситалар орқали ифодаланишидаги ўхшаш ҳамда фарқли хусусиятларини аниқлашдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
маданият, мулоқот ва маданиятлараро мулоқот контекстида хушмуомалалик тушунчасининг ижтимоий мувозанат ва ўзаро ҳурмат, тамойиллари, маданиятлараро мулоқот жараёнида коммуникатив уйғунлик ва тушунишни кучайтириш ҳамда шахснинг маданиятлараро компетенциясини ривожлантириш каби ижтимоий аҳамиятлари очиб берилган;
инглиз ва ўзбек тилларида хушмуомалаликни ифодаловчи асосий вербал воситалар модал конструкциялар, илтимос, узр сўраш, миннатдорчилик, таклиф билдириш, мақтов-ижобий баҳо бериш, умумлаштирувчи олмошлар, юмшатувчи воситалар, билвосита ифодалар ва мурожаат шакллари каби нутқий актлардаги хушмуомалалик бирликлари инглиз ва ўзбек тиллари мисолида аниқланган ва коммуникатив мақсадга кўра хушмуомалаликни ифодалаш даражасидаги фарқлар далилланган;
инглиз ва ўзбек тилларида хушмуомалаликни ифодаловчи новербал воситаларнинг миллий-маданий хусусиятлари ўрганилган, ва бу воситаларнинг нутқий мулоқотдаги функсияларига кўра таъкидловчи, тўлдирувчи, рамзий, бошқарувчи ва ҳиссий турларга ажратилган;
инглиз ва ўзбек маданияти контекстида вербал ва новербал хушмуомалалик воситаларининг ўхшаш жиҳатлари сифатида ижтимоий уйғунликни сақлаш, ҳурмат, эътибор ва мулозаматни ифодалашга қаратилган умумий коммуникатив мақсад аниқланган, фарқли жиҳатлар эса уларнинг ифодаланиш даражаси ва стратегиясида намоён бўлиб, инглиз тилида билвосита, юмшоқ ва шахсий эркинликни таъминловчи шакллар устуворлиги, ўзбек тилида ижтимоий мақом, ҳурмат ва яқинликка урғу берувчи воситалар устуворлиги аниқланган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инглиз ва ўзбек тилларида хушмуомалалик категориясининг вербал ва новербал воситалар орқали ифодаланиши бўйича эришилган илмий натижалар ва ишлаб чиқилган тавсиялар асосида:
инглиз ва ўзбек маданияти контекстида вербал ва новербал хушмуомалалик воситаларининг ўхшаш ва фарқли жиҳатлари чоғиштирилиб, уларнинг ифодаланиш даражаси ва стратегиясидаги фарқлар маданиятлараро мулоқот самарадорлигига таъсир кўрсатиши, нотўғри хушмуомалалик ифодалари эса тушунмовчилик ва мулоқотдаги тўсиқларга олиб келиши аниқланганлиги борасидаги хулосалардан Қарши давлат университетида 2021–2023-йилларда амалга оширилган СУЗ-800-21-ГР-3181 “Reinforcing English Language Competence at Karshi State University” халқаро грант лойиҳасида диссертация илмий натижаларидан фойдаланилган (Қарши давлат университетининг 2025-йил 24-июндаги 04/2737-сон маълумотномаси). Натижада, талабаларда лингвистик прагматика, маданиятлараро мулоқот ҳамда вербал ва новербал коммуникация воситаларидан фойдаланишга оид махсус амалий кўникмалар самарали шакллантирилган ҳамда уларнинг мулоқот компетенциясини ривожлантиришга хизмат қилган;
маданият, мулоқот ва маданиятлараро мулоқот контекстида хушмуомалалик тушунчасининг назарий асослари ва унинг ижтимоий аҳамияти бўйича илмий натижалардан Ўзбекистон Миллий университетида А-ОТ-2021-419 рақамли “Давлат ва нодавлат мактабгача таълим ташкилотларида инглиз тили ўқитувчиларининг касбий компетенциясини ошириш курсининг электрон платформасини яратиш (Pre-school PDP)” номли инновацион лойиҳа доирасида фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий университетининг 2025-йил 17-сентябрдаги 04/11-17935-сон маълумотномаси). Натижада, педагогларнинг турли коммуникатив вазиятларда хушмуомалаликнинг вербал ва новербал воситаларини маданиятлараро мулоқот меъёрларига мувофиқ қўллаш, ўз устида ишлаш жараёнида ушбу воситаларни чуқур ўрганиш ва амалиётда жорий этиш кўникмалари самарали шакллантирилган ва мазкур натижалар педагогик фаолиятда фойдаланиш учун муҳим амалий манба сифатида хизмат қилган;
инглиз ва ўзбек тилларида хушмуомалаликни ифодаловчи вербал воситаларнинг коммуникатив мақсадларга кўра классификацияси ҳамда новербал воситаларнинг нутқий жараёндаги функсиялари бўйича тадқиқот натижаларидан олинган хулосалар Хоразм вилояти телерадиоканали ижодий жамоаси томонидан тайёрланган кўрсатувлар ссенарийларида 2025-йил сентябр ойида унумли фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси Хоразм вилояти телерадиоканали давлат муассасасининг 2025-йил 5-сентябрдаги 717-сон маълумотномаси). Натижада, кўрсатувлар ссенарийларида хушмуомалалик категориясини замонавий мулоқот жараёнида тўғри акс эттириш, вербал ва новербал воситалардан контекстга мос фойдаланиш имконияти яратилди, нутқ маданияти ва миллий қадриятларнинг уйғун ҳолда ифодаланиши таъминланди ҳамда мулоқот услубларини такомиллаштириш ва замонавий нутқ маданиятини кенг оммага аниқ етказиш борасида тизимли ёндашув шакллантирилди.