Рисваева Чарос Зайдилла қизининг фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида еълон
I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи): Индивидуал ёндашув асосида талабаларнинг етакчилик қобилиятини ривожлантириш методикасини такомиллаштириш (Хорижий тил ва адабиёти инглиз тили йўналиши мисолида) 13.00.02 – Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (инглиз тили) (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2025.2.PhD/Ped10214.
Илмий раҳбар: Ботирова Шахло Исамиддиновна, педагогика фанлари доктори (DSc), профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Чирчиқ давлат педагогика университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Фарғона давлат университети, PhD.03/27.09.2024.Fil/Ped.05.09 рақамли Илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Каххарова Мавлуда Мукарамовна, филология фанлари номзоди; Мисиров Соҳибжон, педагогика фанлари доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат чет тиллар институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Талаба ёшларда етакчилик қобилиятини индивидуал ёндашувлар асосида ривожлантириш методикасини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
лидерлик фазилатларни, етакчилик қобилиятини ривожлантиришда коммуникатив, ижтимоий фаоллик компетенцияларининг ўрни ва талабаларнинг ўз фикрларини эркин ифода этиш, жамоавий ишлардан фаол қатнашиш, муаммоларни ҳал этиш, касбий қобилиятларини ривожлантиришдаги аҳамияти асослаб берилган ҳолда мазкур жараённинг психологик-педагогик хусусиятлари аниқлаштирилган;
талаба ёшларнинг етакчилик қобилиятларини ривожлантириш тузилмасининг ташкилий ва функциянал компонентлари мазмуни, мезонлари аниқлаштирилиб, интернет-ижтимоийлашув жараёнида ижтимоий-фойдали фаолият турига жалб этиш орқали лидерлик сифатларини ривожлантиришга қаратилган лойиҳалаш, шахсга йўналтирилган таълим (personality-oriented learning), лойиҳавий (project-based), интерфаол (interactive), моделлаштириш (modeling), кейс стади (case-study), гуруҳли мунозара (group discussion), ақлий ҳужум (brainstorming) ва муаммога йўналтирилган (problem-based) методларни интеграциялаштириш орқали оптималлаштирилган;
инглиз тили контекстида талабаларнинг етакчилик қобилиятини компетенциявий ёндашув асосида ривожлантиришнинг педагогик ва дидактик шарт-шароитлари аниқлаштирилиб, педагогик жараён модели олтита асосий блок ва мотивацион-қадриятли компонент; мазмуний-фаолиятли компонент; методик-жараёнли; натижавий-баҳолаш компонентлари асосида методик таъминоти такомиллаштирилган;
рақамли таълим платформаларини (Trello, Asana, Mind tools, kahoot, mentimeter, padlet, zoom, MS teams, google meet) интеграциялаш орқали аутентик амалий топшириқлар мажмуи ҳамда илмий-методик тавсиялар ишлаб чиқилиб, талабаларнинг етакчилик компетенциясини ривожлантиришга йўналтирилган комплекс ахборот-дидактик тизими такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларiнинг жорий қилиниши. Талабаларнинг етакчилик кўникмаларини ривожлантириш методикасини такомиллаштиришнинг аҳамияти бўйича олинган илмий натижалар асосида:
талаба ёшларнинг етакчилик кўникмаларини оширишда уларнинг ўз фикрларини эркин ифода этиш, жамоавий ишлардa фаол қатнашиш, муаммоларни ҳал этиш, касбий ва лидерлик қобилиятларини ривожлантиришга оид таклиф ва тавсиялардан Ўзбекистон Миллий университетида бажарилган FZ-2020010829-рақамли “Талаба ёшлар илмий фаолиятида амалий кўникмаларни шакллантиришнинг инновацион механизмлари” мавзусидаги амалий лойиҳасида фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий университетининг 2025 йил 28 июндаги №04/11-8176 сонли маълумотномаси). Натижада, етакчилик кўникмаларини ошириш жараёнининг психологик-педагогик хусусиятлари аниқлаштирилиб, талабаларнинг етакчилик, ижтимоий мослашув кўникмалари, коммуникатив компетентлигини оширишга оид билимлари ривожлантирилган;
талаба ёшларнинг етакчилик компетенсиялари тузилмасининг ташкилий ва функциянал компонентлари мазмуни, мезонлари ва кўрсаткичлари аниқлаштирилиб, интернет-ижтимоийлашув жараёнида ижтимоий-фойдали фаолият турига жалб этиш ҳамда таълим жараёнига лойиҳавий (project-based), интерфаол (interactive), моделлаштириш (modeling), кейс стади (case-study), гуруҳли мунозара (group discussion), ақлий ҳужум (brainstorming) ва муаммога йўналтирилган (problem-based) методларни интеграциялашга оид таклиф ва тавсиялардан Ўзбекистон Миллий университетида бажарилган PZ-20170929789-рақамли “Ўзбекистон олий таълим муассасаларининг ўқув жараёнидаги илғор педагогик ва замонавий ахборот-коммуникация технологияларидан фойдаланишни такомиллаштириш механизмларини ишлаб чиқиш” мавзусидаги амалий лойиҳасида фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий университетининг 2025 йил 28 июндаги №04/11-8175 сонли маълумотномаси). Натижада, индивидуал ёндашувлар асосида етакчилик кўникмаларини ривожлантиришнинг педагогик жараён модели такомиллаштирилган;
талабаларнинг етакчилик қобилияти, ижтимоий фаоллиги ва коммуникатив компетенсияларини рақамли таълим платформалари (Kahoot, Mentimeter, Padlet, Zoom, MS Teams, Google Meet) асосида ривожлантириш йўлларини аниқлаш асосида ривожлантиришга оид таклиф ва тавсиялардан Ўзбекистон Миллий университетида бажарилган A-OT-2021-461-рақамли “Умумтаълим муассасаларида молиявий саводхонлик асослари ва қимматли қоғозлар бозорини ўрганиш бўйича мультимедиа технологияларига асосланган ўқув курси платформасини яратиш” мавзусидаги амалий лойиҳасида фойдаланилган (Ўзбекистон Миллий университетининг 2025 йил 28 июндаги №04/11-8174 сонли маълумотномаси). Натижада, интерфаол ёндашув ва дидактик ўйинлар технологияси асосида ахборот-дидактик таъминот яратилган ҳамда талабаларнинг етакчилик қобилиятини ривожлантириш механизмларининг оптималлаштирилишига хизмат қилган.