Хушназарова Маъмура Нодировнанинг
фан доктори (DSc) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I. Умумий маълумотлар
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илимий даража берадиган фан тармоғи номи): “Аксиологик ёндашув асосида бўлажак ўқитувшиларни ижтимоий педагогик амалиётга тайёрлаш методикаси (Ижтимоий педагогика фани мисолида)”мавзусидаги 13.00.02 – Таълим ва тарбия назарияси ва методикаси (педагогика)
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2023.3.DSc/Ped611
Илмий раҳбар: Сирожидинов Беҳзод Арабджонович, биология фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилаётган муассаса номи: Андижон давлат педагогика институти.
ИК фаолият кўрстаётган муассаса номи, ИКрақами: Андижон давлат педагогика институти ҳузуридаги илмий даражалар берувчи DSc.03/05.05.2023.Ped.166.01 рақамли илмий кенгаш асосидаги фан доктори (DSc) илмий даражасини берувчи бир марталик илмий кенгаш
Расмий оппонентлар:
Азимова Зиёда Эргашевна, педагогика фанлари доктори, профессор;
Хаджаев Бегзод Худойбердиевич, педагогика фанлари доктори, профессор;
Тайирова Мадина Баҳтиёровна, педагогика фанлари доктори, доцент;
Етакчи ташкилот: Гулистон давлат педагогика институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади аксиологик ёндашув асосида бўлажак ўқитувчиларни ижтимоий-педагогик амалиётга тайёрлашни методик такомиллаштириш ва илмий асосланган таклиф ва тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
бўлажак ўқитувчиларни ижтимоий-педагогик амалиётга тайёрлашнинг мазмуни педагогик аксиология ва ижтимоий педагогиканинг фанлараро интеграцияси билан қадриятларга асосланган ахлоқий меъёрлар ва жамоавий ижтимоий масʼулиятни адекват намоён бўлиш даражасини белгилаш орқали аниқланган;
талабаларни аксиологик ёндашув асосида ижтимоий-педагогик амалиётга тайёрлашнинг назарий асослари ва мезонлари экзистенсиал педагогикада келтирилган ўз-ўзини англаш, умуммаданий, миллий ҳамда умуминсоний қадриятларни мулоқотчанлик, ижтимоий, ҳаётий-амалий компетенсиявий талаблар билан интегративлигини таъминлаш асосида аниқланган;
аксиологик ёндашув асосида ижтимоий-педагогик амалиётга тайёрлаш методик таъминотни амалиётга татбиқ этиш йўналишлари аксиомеъёрий ёндашув талаблари асосида ўқув-педагогик амалиётни ташкил этиш билан топшириқли-амалий йўналтирилган ижтимоий-педагогик фаолиятни самарадорлигини мунтазам баҳолаб бориш асосида аниқланган;
“Ижтимоий педагогика” фани мисолида талабаларнинг ижтимоий фаолиятга аксиологик муносабатини ривожлантиришга йўналтирилган инновацион педагогик технологиялари когнитив мослашувчанлик, контекстуал дидактика ва шахсга йўналтирилган педагогиканинг асосий тамойиллари билан “билим – қадрият – фаолият” бирлигини эпистемологик компетенсияларни ривожлантириш нуқтаи назаридан идентификациялаш асосида такомиллаштирилган;
аксиологик ёндашув асосида бўлажак ўқитувчиларни ижтимоий-педагогик амалиётга тайёрлашга доир услубий кўрсатмалар рефлектив педагогика ва шахсга йўналтирилган таълим стратегиялари билан ҳиссий интеллект, коллаборатив ўрганиш, интерфаол тренингни рекурсив механизм сифатида талқин қилиш орқали такомиллаштирилган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши.
Аксиологик ёндашув асосида бўлажак ўқитувчиларни ижтимоий-педагогик амалиётга тайёрлаш методикаси бўйича ўтказилган тадқиқот натижалари асосида:
педагогик аксиология ва ижтимоий педагогиканинг фанлараро интеграцияси билан қадриятларга асосланган ахлоқий меъёрлар ва жамоавий ижтимоий масʼулиятни адекват намоён бўлиш даражасини белгилаш орқали аниқлаштирилган бўлажак ўқитувчиларни ижтимоий-педагогик амалиётга тайёрлашнинг мазмунига доир фикр-мулоҳазалар “Обшая педагогика (Теория педагогики)” дарслиги мазмунига сингдирилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2023-йил 29-майдаги 232-сон буйругʻи билан тасдиқланган 416168995487272876-рақамли нашр рухсатномаси). Натижада педагогик олий таълим муассасаларида талабаларни ижтимоий-педагогик фаолиятга тайёрлашнинг концептуал жиҳатлари, стратегик йўналишлари аниқлаштирилган ва касбий-педагогик фаолиятига коллоборация қилишга эришилган;
экзистенсиал педагогикада келтирилган ўз-ўзини англаш, умуммаданий, миллий ҳамда умуминсоний қадриятларни мулоқотчанлик, ижтимоий, ҳаётий-амалий компетенсиявий талаблар билан интегративлигини таъминлаш асосида аниқлаштирилган талабаларни аксиологик ёндашув асосида ижтимоий-педагогик амалиётга тайёрлашнинг назарий асослари ва мезонларига оид услубий тавсиялар Германия Федератив Республиканинг Бремен шаҳридаги Гроне таълим ташкилоти томонидан амалга оширилган WАЕ-9-2024 “Талабаларнинг ижтимоий фаоллигини ривожлантиришнинг илмий-статистик таҳлили” (Сcиентифиc анд статистиcал аналйсис оф тҳе девелопмент оф студенцʼ соcиал аcтивитй) илмий лойиҳаси консепсиясини шакллантиришда қўлланилган (ГФР Гроне таълим ташкилотининг 2025-йил 19-мартдаги маълумотномаси). Натижада талаба-ёшларни ижтимоий-педагогик амалиётга тайёрлашнинг услубий таъминотини ривожланишига эришилган;
аксиомеъёрий ёндашув талаблари асосида ўқув-педагогик амалиётни ташкил этиш билан топшириқли-амалий йўналтирилган ижтимоий-педагогик фаолиятни самарадорлигини мунтазам баҳолаб бориш асосида аниқлаштирилган аксиологик ёндашув воситасида ижтимоий-педагогик амалиётга тайёрлаш методик таъминотни амалиётга татбиқ этиш йўналишларига доир илмий маълумотлар ва мулоҳазалар педаогика таълим йўналиши талабалари учун мўлжалланган “Ижтимоий педагогика” дарслиги мазмунига сингдирилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2024-йил 1-августдаги 277-сонли буйругʻи билан тасдиқланган 277-353 рақамли нашр рухсатномаси). Натижада олий таълим муассасалари талабаларини ижтимоий фаоллигини ривожлантиришга қаратилган ижтимоий лойиҳаларнининг самарадорлигига эришилган;
когнитив мослашувчанлик, контекстуал дидактика ва шахсга йўналтирилган педагогиканинг асосий тамойиллари билан “билим – қадрият – фаолият” бирлигини эпистемологик компетенсияларни ривожлантириш нуқтаи назаридан идентификациялаш асосида такомиллаштирилган “Ижтимоий педагогика” фани мисолида талабаларнинг ижтимоий фаолиятга аксиологик муносабатини ривожлантиришга йўналтирилган инновацион педагогик технологияларига оид илмий мулоҳазалар “Талаба ва ўқувчиларнинг ижтимоий фаоллигини ошириш Маркази” томонидан таргʻибот ишларини ташкил этиш ва ўтказишда фойдаланилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлиги Талаба ва ўқувчиларнинг ижтимоий фаоллигини ошириш Марказининг 2025-йил 15-майдаги маълумотномаси). Натижада талаба-ёшларни ижтимоий фаоллигини ривожлантириш фаолиятининг методик таъминотини такомиллашишига эришилган;
рефлектив педагогика ва шахсга йўналтирилган таълим стратегиялари билан ҳиссий интеллект, коллаборатив ўрганиш, интерфаол тренингни рекурсив механизм сифатида талқин қилиш орқали шакллантирилган аксиологик ёндашув асосида бўлажак ўқитувчиларни ижтимоий-педагогик амалиётга тайёрлашга доир услубий кўрсатмалар “Обшая педагогика (Теория педагогики)” дарслиги мазмунига сингдирилган (Ўзбекистон Республикаси Олий таълим, фан ва инновациялар вазирлигининг 2023-йил 29-майдаги 232-сон буйругʻи билан тасдиқланган 416168995487272876-рақамли нашр рухсатномаси). Натижада бўлажак ўқитувчиларни ижтимоий-педагогик фаолиятга тайёрлашнинг мазмуни амалий-концептуал ҳамда методик жиҳатдан такомиллаштирилди.