Акрамов Ислам Луқмановичнинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Қишлоқ хўжалиги ерлари мониторингини юритиш усулларини рақамли технологиялар асосида такомиллаштириш (Тошкент вилояти мисолида)”, 06.01.10-Ер тузиш, кадастр ва ер мониторинги (Қишлоқ хўжалиги фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2025.4.PhD/Qx466
Илмий раҳбар: Нарбаев Шарофатдин КенГЭСҳович, иқтисодиёт фанлари бўйича фалсафа доктори, доцент.
Диссертация бажарилган муассаса номи: “Оʻздаверлойиҳа” давлат илмий-лойиҳалаш институти.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Тошкент давлат аграр университети, DSc.05/07.06.2024.Qx.13.03. (Бир марталик ИК).
Расмий оппонентлар: Бабажанов Аллаберган Рузимович, қишлоқ хўжалиги фанлари доктори, доцент; Ҳамидов Файзулло Рамазонович, техника фанлари бўйича фалсафа доктори, доцент.
Етакчи ташкилот: Андижон қишлоқ хўжалиги ва агротехнологиялар институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади Қишлоқ хўжалиги ерлари мониторингини юритиш усулларини рақамли технологияларни қўллаш асосида такомиллаштиришга қаратилган таклиф ва амалий тавсиялар ишлаб чиқишдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
рақамли технологиялар асосида 119,1 минг гектар ер майдонларини комплекс йўқламадан ўтказиш ва уларнинг ҳолатини таҳлил қилиш асосида ер муносабатларини тартибга солиш тизимини такомиллаштириш бўйича илмий асосланган тавсиялар ишлаб чиқилган;
статистик маълумотлар > космик тасвирларни рақамли қайта ишлаш > геоахборот таҳлил > хариталаш усуллари асосида қишлоқ хўжалиги ерларини мониторинг қилиш консепсияси ишлаб чиқилган;
қишлоқ хўжалиги ерларида қишлоқ хўжалиги экинлари (ғўза, донли, мойли, полиз, картошка ва сабзавот экинлари)ни жойлаштиришга ва уларнинг мониторингини юритишга қаратилган “Р-ГИС” номли ер ахборот тизими ишлаб чиқилган;
деҳқон ва томорқа хўжаликларида ер турлари ҳамда экин майдонларидан фойдаланиш мониторингини юритишнинг ташкилий ва техник механизмлари такомиллаштирилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Қишлоқ хўжалиги ерлари мониторингини юритиш усулларини рақамли технологиялар асосида такомиллаштириш боʻйича олинган натижалар асосида:
рақамли технологиялар асосида ер майдонларини йўқламадан ўтказиш ва ер муносабатларини тартибга солиш тизимини такомиллаштириш бўйича илмий асосланган тавсиялар ишлаб чиқилган ва Тошкент вилояти қишлоқ хўжалиги бошқармасида амалиётга жорий этилган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги Қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар миллий марказининг 2025-йил 2-июндаги 05/06-04-304-сон маълумотномаси). Натижада қишлоқ хўжалиги ерларидан самарали ва барқарор фойдаланиш масаласи замонавий экологик, иқтисодий ва ижтимоий талаблар билан бевосита боғлиқлиги ва ер ресурсларини бошқаришда рақамли технологиялар ва илмий ёндашувлар муҳим ўрин тутиши аниқланиб, назарий асослари ёритилган;
қишлоқ хўжалиги ерларини мониторинг қилишнинг такомиллаштирилган консепсияси асосида космик тасвирларни рақамли қайта ишлаш, геоахборот таҳлили ва хариталаш усуллари такомиллаштирилган ва Тошкент вилояти қишлоқ хўжалиги бошқармасида амалиётга жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги Қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар миллий марказининг 2025-йил 2-июндаги 05/06-04-304-сон маълумотномаси). Натижада сунъий йўлдош тасвирлари, дронлар, масофавий зондлаш ва рақамли мониторинг тизимлари орқали ер ҳолатини кузатиш ҳамда агротехник қарорлар қабул қилиш самарадорлигини ошириш мумкинлиги исботланган;
қишлоқ хўжалиги ерларида экинлар (пахта, ғалла, картошка, мойли экин, полиз экини ва сабзавот экинлари)ни жойлаштиришга ва мониторингини юритишга қаратилган электрон дастур ишлаб чиқилган ва Тошкент вилояти Фермерлар кенгашида амалиётга жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги Қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар миллий марказининг 2025-йил 2-июндаги 05/06-04-304-сон маълумотномаси). Натижада бу қишлоқ хўжалиги ерларида экинлар (пахта, ғалла, картошка, мойли экин, полиз экини ва сабзавот экинлари)ни жойлаштириш ва мониторингини юритиш анча осонлашди, шунингдек бу қишлоқ хўжалиги ерларининг ҳозирги ҳолати, улардан фойдаланиш интенсивлиги ва ҳудудий тақсимоти таҳлил қилиниб, мониторинг жараёнида аниқланган ўзгаришлар ва мавжуд муаммоларни таҳлил қилиш орқали ресурслардан янада оқилона фойдаланиш имконини берган.
деҳқон ва томорқа хўжаликларида ер турлари ва экин майдонларидан фойдаланиш мониторингини юритишнинг ташкилий ва техник механизмлари ишлаб чиқилган ва Тошкент вилояти Фермерлар кенгашида амалиётга жорий қилинган (Ўзбекистон Республикаси Қишлоқ хўжалиги вазирлиги Қишлоқ хўжалигида билим ва инновациялар миллий марказининг 2025-йил 2-июндаги 05/06-04-304-сон маълумотномаси). Натижада бу қишлоқ хўжалиги ерларининг ҳозирги ҳолати, улардан фойдаланиш интенсивлиги ва ҳудудий тақсимоти таҳлил қилиниб, мониторинг жараёнида аниқланган ўзгаришлар ва мавжуд муаммоларни таҳлил қилиш орқали ресурслардан янада оқилона фойдаланиш имконини берган.