Умарова Муҳайёхон Турғунбой қизининг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон
I.Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Инглиз тили йўналиши талабаларининг коммуникатив компетенсиясини ривожлантиришда визуал воситалардан фойдаланиш технологиялари (тил аспектлари амалиёти фани мисолида)” 13.00.02 – Таълим ва тарбия методикаси ва назарияси (инглиз тили) (педагогика фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B 2024.4.PhD/Ped 8802
Илмий раҳбар: Кахарова Мавлуда Мукарамовна, филология фанлари номзоди, профессор
Диссертация бажарилган муассаса номи: Фарғона давлат университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Фарғона давлат университети, PhD.03/27.09.2024.Fil/Ped.05.09 рақамли Илмий кенгаш.
Расмий оппонентлар: Мухиддинов Анвар Гафурович филология фанлари доктори (DSc), профессор, Мамаджанова Нозима Адхамовна, педагогика фанлари бўйича фалсафа доктори (PhD), доцент.
Етакчи ташкилот: Самарқанд давлат чет тиллари институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II.Тадқиқотнинг мақсади инглиз тили йўналиши талабаларнинг коммуникатив компетенсиясини ривожлантиришда визуал воситалардан фойдаланиш технологияларини такомиллаштиришдан иборат.
III.Тадқиқотнинг илмий янгилиги қуйидагилардан иборат:
инглиз тилини ўрганиш жараёнида коммуникатив компетенсияни ривожлантиришга оид назарий қарашларнинг тизимли таҳлиллари асосида нутқнинг ситуатив адекватлигини таъминлашда коммуникатив компетенсиянинг асосий таркибий унсурлари интеграциялашуви ҳамда тил компонентларининг уйғунлашувининг афзалликлари аниқлаштирилган; инглиз тилини ўқитишда визуал воситаларни қўллашнинг назарий-методологик талаблари кўргазмалилик, когнитив ва аутентиклик тамойиллари билан уйғунлаштирилиб, визуал тафаккур ва визуал саводхонлик компетенсиясини ривожлантиришга хизмат қилувчи дидактик тамойиллар босқичма – босқич такомиллаштирилган; талабаларнинг лингвистик ҳамда социокултурологик компетенсияларини ривожлантиришда таълимий, ижтимоий ва маданий мақсадлари ўқув модулининг интеграциясига таянилган визуал воситалардан фойдаланишнинг структур-функсионал модели такомиллаштирилиб,талабаларнинг инглиз тилидаги билимларини баҳолаш мезонларининг таҳлилига кўра комплекс мониторинг асосида исботланган; инглиз тили ўқитиш жараёнида талабаларнинг коммуникатив компетенсиясини ривожлантиришга қаратилган визуал технологиялар – виртуал флаш карталар, инфографика асосидаги драфтинг, дуббинг анимациясининг дидактик имкониятлари таҳлил қилиниб, ўқув жараёнининг функсионал вазифалари билан уйғунлаштириш орқали такомиллаштирилган.
IV.Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Инглиз тили йўналиши талабаларининг коммуникатив компетенсиясини ривожлантиришда визуал воситалардан фойдаланиш технологиялари тадқиқот ишининг натижалари асосида: инглиз тилини ўрганиш жараёнида коммуникатив компетенсияни ривожлантиришга оид назарий қарашларнинг тизимли таҳлиллари асосида нутқнинг ситуатив адекватлигини таъминлашда коммуникатив компетенсиянинг асосий таркибий унсурлари интеграциялашуви ҳамда тил компонентларининг уйғунлашувининг афзалликлари аниқлаштирилганлигига доир хулосаларидан 2022-2023-йилларга мўлжалланган Фарғона давлат университетининг АЛ-ФДУ2022307-010 рақамли “Лингвистик таҳрир ва таржимашунослик” илмий тадқиқот марказида “Антиплагиат” дастурини амалиётга жорий этиш илмий-амалий лойиҳасини амалга оширишда фойдаланилди. (Фарғона давлат университетининг 2025-йил 17-мартдаги 04/2412-сонли гувоҳномаси). Натижада коммуникатив компетенсиянинг таркибий компонентлари сифатида талабаларнинг оғзаки ва ёзма мулоқот кўникмаларининг ривожланишига эришилди. Инглиз тилини ўқитишда визуал воситаларни қўллашнинг назарий-методологик талаблари кўргазмалилик, когнитив ва аутентиклик тамойиллари билан уйғунлаштирилиб, визуал тафаккур ва визуал саводхонлик компетенсиясини ривожлантиришга хизмат қилувчи дидактик тамойиллар босқичма – босқич такомиллаштирилганлиги ҳамда инглиз тили ўқитиш жараёнида талабаларнинг коммуникатив компетенсиясини ривожлантиришга қаратилган визуал технологиялар – виртуал флаш карталар, инфографика асосидаги драфтинг, дуббинг анимациясининг дидактик имкониятлари таҳлил қилиниб, ўқув жараёнининг функсионал вазифалари билан уйғунлаштириш орқали такомиллаштирилганлигига доир хулосаларидан 2022-2024-йилларда Германия академик алмашинув хизмати ДААД томонидан молиялаштирилган ИД-57663348-сонли “Эуропеан Перспеcтивес ин Диалогуе: Cентрал Асиа анд Wестерн Ресеарч – Мулоқотда Европа истиқболлари: Марказий Осиё ва Ғарб тадқиқотлари” номли лойиҳа доирасида фойдаланилди. (Бухоро давлат университетининг 2025-йил 14-июлдаги 06/4414-сон маълумотномаси). Натижада инглиз тили ўқитиш жараёнида аутентик визуал воситалар (виртуал флеш карта, инфографикли драфтинг, дуббинг анимацияси)дан фойдаланишга асосланган инновацион методик ёндашувлар талабаларнинг коммуникатив компетенсиясини ривожлантиришда самарали восита сифатида хизмат қилди. Талабаларнинг лингвистик ҳамда социокултурологик компетенсияларини ривожлантиришда таълимий, ижтимоий ва маданий мақсадлари ўқув модулининг интеграциясига таянилган визуал воситалардан фойдаланишнинг структур-функсионал модели такомиллаштирилиб,талабаларнинг инглиз тилидаги билимларини баҳолаш мезонларининг таҳлилига кўра комплекс мониторинг асосида исботланганлигига оид хулосаларидан Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон” телерадиоканали давлат муассасининг “Бедорлик”, “Ижод завқи”, “Таълим ва тараққиёт”, “Миллат ва маънавият” эшиттиришлари ссенарисини ёзишда фойдаланилган. (Ўзбекистон Миллий телерадиокомпанияси “Ўзбекистон” телерадиоканали давлат муассасининг 2024 йил 27-декабрдаги 01-01-1361-сон маълумотномаси). Натижада инглиз тили ўқитиш жараёнида визуал воситалардан фойдаланишнинг назарий-методологик мезонлари асосида тил ўрганувчиларнинг лингвистик ва коммуникатив компетенсиясини шакллантиришга хизмат қилувчи дидактик тамойиллар тизими такомиллаштирилди ҳамда у ссенарий ёзиш амалиётида самарали қўлланилди.