Файзиева Ситора Фахриддиновнанинг
фалсафа доктори (PhD) диссертацияси ҳимояси ҳақида эълон

I. Умумий маълумотлар.
Диссертация мавзуси, ихтисослик шифри (илмий даража бериладиган фан тармоғи номи): “Бузоқлар токсик диспепсиясининг этиопатогенези ва профилактикаси”, 16.00.01 – Ҳайвонлар касалликлари диагностикаси, терапияси ва хирургияси (ветеринария фанлари).
Диссертация мавзуси рўйхатга олинган рақам: B2022.2.PhD/В59
Илмий раҳбар: Норбоев Қурбон Норбоевич, ветеринария фанлари доктори, профессор.
Диссертация бажарилган муассаса номи: Самарқанд давлат ветеринария медицинаси, чорвачилик ва биотехнологиялар университети.
ИК фаолият кўрсатаётган муассаса номи, ИК рақами: Самарқанд давлат ветеринария медицинаси, чорвачилик ва биотехнологиялар университети, DSc.06/30.12.2019.В.12.01.
Расмий оппонентлар: Дилмуродов Насриддин Бабакулович, ветеринария фанлари доктори, профессор; Маматов Шавкат Содиқович, ветеринария фанлари номзоди.
Етакчи ташкилот: Ветеринария илмий тадқиқот институти.
Диссертация йўналиши: назарий ва амалий аҳамиятга молик.
II. Тадқиқотнинг мақсади бузоқларда токсик диспепсиянинг тарқалиши ва этиологиясини ўрганиш, касалликга ташхис қўйишда ичак микрофлорасининг нисбатини аниқлаш, даволаш ҳамда профилактик усулларини такомиллаштиришдан иборат.
III. Тадқиқотнинг илмий янгилиги:
бузоқларнинг токсик диспепсия билан касалланиши 7-8 ойлик бўғозликдаги сигирлар рационларининг фосфор-калсий нисбатларининг пастлиги ҳамда оқсилли ва энергетик жиҳатдан номутаносиблиги, увуз сутининг кислоталик даражасини пасайиши (24,0±2,6ºТ), умумий оқсил миқдорининг камайиши (21,4±2,0%) билан богʻлиқлиги тадқиқотларда исботланган;
бузоқларнинг токсик диспепсияси дисбактериоз, ичакларда шартли патоген микроорганизмлар (эсчеричиа cоли, стафилококк, стрептококк) сонининг 4.2±0.2×108 КОЕгача кўпайиши билан кечиши аниқланган;
бузоқлар токсик диспепсиясини эртачи ва дифференциал ташхислашда “РАПИД ТЕСТ КИТ” CОМБО ТЕСТи қўлланилган;
бузоқларнинг токсик диспепсияси ўткир катарал-геморрагик гастроентероколит, ширдон бўшлиғида казеин-безоарлар, талоқ атрофияси, паренхиматоз органлар ва миокард тўқималарида дистрофик ўзгаришлар каби  патологоанатомик ўзгаришлар  билан кечиши илмий асосланган; 
диспепсияни профилактика қилишда бузоқлар туғилганидан 50-60 дақиқа ўтгач 750 мл увуз сутига + 250 мл физиологик эритма қўшиб (38-390C) бир кунда 4 марта, витаминлаштирилган балиқ мойи  увиз сутига қўшиб 1- ва 2- кунлари 5 млдан, 3-, 4- кунлари 10 мл ичириш, МахЛаc/ДW пробиотигидан туғилгандан 2- кундан бошлаб 1 г + 10 литр қайнатиб совутилган сувда эритилиб, ҳар бир бузоққа 800 мл дан  кунига 4 маҳал 4 кун давомида ичиришга асосланган усул ишлаб чиқилган.
IV. Тадқиқот натижаларининг жорий қилиниши. Бузоқлар токсик диспепсиясининг этиопатогенези ва профилактикаси бўйича олиб борилган илмий тадқиқот натижалари асосида:
“Бўғоз сигирларни озиқлантириш ва бузоқларни парваришлаш бўйича тавсиянома” тайёрланган ва тасдиқланган ҳамда Самарқанд ва Қашқадарё вилоятларининг қорамолчилик хўжаликларида жорий этилган (Ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш қўмитасининг 2025 йил 2 июндаги 02/23-388-сон маълумотномаси). Ушбу тавсияларни қўллаш натижасида бўғоз сигирларда модда алмашинуви бузилишларини олдини олиш ва улардан туғилган бузоқларнинг диспепсияга чидамли бўлишига эришилган;
бузоқлар диспепсиясини профилактика қилишда уларга сифатли увуз сутини бериш (750 мл увуз сутига + 250 мл физиологик эритма қўшиб кунига 4 марта ичириш), 1 миллилитрида 2000 ХБ витамин А, 200 ХБ витамин Д сақловчи Витаминлаштирилган балиқ мойи увиз сутига қўшиб 5-10 мл, МахЛаc/ДW пробиотигидан туғилгандан 2- кундан бошлаб 1 г + 10 л қайнатиб совутилган сувда эритилиб, ҳар бир бузоққа 800 мл дан 4 маҳал ҳар 6 соатда 4 кун давомида ичиришга асосланган усул ишлаб чиқилган ва амалиётга жорий этилган (Ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш қўмитасининг 2025 йил 2 июндаги 02/23-388-сон маълумотномаси). Натижада бузоқлар диспепсиясини олдини олиш ва уларни соғлом ўстириш имконияти яратилган;
бузоқларда диспепсияни даволашнинг 6 соат давомида оч қолдириш, 10 мл/кг (300 мл) Регидрацион туз-ЛП эритмаси, МахЛаc/ДW пробиотиги 1 г 4 маҳал, 4 кун сувга аралаштириб бериш, сунъий ошқозон шираси 40 мл + 40 мл физиологик эритма увуз сутини беришдан 15 минут олдин бериш, увуз сутини 1/3 қисми (333 мл) + 333 мл илиқ физиологик эритмага қўшиб 1 кунда 5 маҳал бериш, Рингер эритмасидан 250 мл + 5 % аскорбинка 5 мл + витамин Б12 1 мл (250 мкг) 2 маҳалдан 3 кун вена қон томирига инфузия қилишга асосланган усули ишлаб чиқаришга жорий этилган (Ветеринария ва чорвачиликни ривожлантириш қўмитасининг 2025 йил 2 июндаги 02/23-388-сон маълумотномаси). Бунда бузоқлар диспепсиясини даволаш самарадорлиги юқори бўлиб, сарфланган бир сўм харажатлар ҳисобига 6,46 сўм иқтисодий самара олишга эришилган.

Yangiliklarga obuna bo‘lish